Президент өргөөсүндө
Кыска мөөнөттүү эс алууга чыкты
11-августтан 23-августка чейин Кыргыз Республикасынын Президенти Курманбек Бакиев кыска мөөнөттүү эс алууда болуп, аны Ысыккөлдүн жээгиндеги резиденциясында өткөрөт.
Адаттагыдай эле мамлекет башчысы эс алуусун иш менен айкалыштырат -өнүктүрүүнүн стратегиялык программасын кароону жана толуктап иштөөнү улантып, бир катар жолугушууларды өткөрөт.

Тышкы иштер министрлигине консультацияларды өткөрүүнү тапшырды
11-августта Кыргыз Республикасынын Президенти Курманбек Бакиев КМШнын Уставынын 18-беренесин жетекчиликке алып, Кыргызстандын КМШга төрага экендигин эске тутуу менен Тышкы иштер министрлигине Түштүк Осетиядагы кырдаал боюнча КМШга мүчө өлкөлөрдүн тышкы саясий ведомстволору менен тез арада консультацияларды жүргүзүүнү тапшырды.
Мамлекет башчысы Түштүк Осетияда тынч калктын арасында көп сандагы курмандыктарга алып келген согуш аракеттеринин уланып жатканына тынчсызданганын билдирди.
"Грузия жана Түштүк Осетия тараптын ортосундагы проблеманы чечүүнүн реалдуу жолдору эларалык укуктун жалпы кабыл алынган нормаларына ылайык саясый мамиледе гана жатат",- деп белгиледи Курманбек Бакиев.

Кызыл кулактык аракеттерге жол берилбейт
11-августта Кыргыз Республикасынын Президенти Курманбек Бакиев дүйнөдө нефтиге болгон баалардын акыркы өзгөрүүлөрүнө байланыштуу Өкмөткө жана КР Президентинин Администрациясына өлкөдөгү күйүүчү-майлоочу материалдардын бааларына байланыштуу кырдаалды такай көзөмөлдөөнү тапшырды.
Белгилеп кетчү нерсе, 2008-жылдын башынан тарта дүйнөдө нефтиге болгон баалардын өсүүсү уланып, июлдун биринчи жарымында жогорку чегине жетти. Ушул жылдын акыркы айында дүйнөнүн соода аянтчаларында чийки нефтинин бардык маркаларына баалардын төмөндөөсүнүн туруктуу динамикасы байкалууда. Азыркы учурда нефтинин бир баррелинин орточо баасы ушул жылдын май айынын биринчи жумасынын деңгээлине түштү.
Дүйнөдө түзүлгөн кырдаал республикада да күйүүчү-майлоочу материалдарга баалардын төмөндөө тенденциясы башталат деп божомол жасоого мүмкүндүк берет. Ушуга байланыштуу, Президент КР Өкмөтүнө бензин жана дизель майы рыногунда мүмкүн болуучу кызыл кулактык аракеттерди алдын алуу боюнча чараларды көрүүнүн зарылдыгын көрсөттү.
Т.Темиров, "Эркинтоо".



Постановление Правительства
Кыргызской Республики
Об утверждении Положения, описания и образца свидетельства на возвращение в Кыргызскую Республику

В соответствии с Законом Кыргызской Республики "О внешней миграции", в целях оказания содействия гражданам Кыргызской Республики на въезд в Кыргызскую Республику в случае утраты ими документов, удостоверяющих их личность, Правительство Кыргызской Республики постановляет:
1. Утвердить прилагаемые:
- Положение о свидетельстве на возвращение в Кыргызскую Республику;
- описание свидетельства на возвращение в Кыргызскую Республику;
- образец бланка свидетельства на возвращение в Кыргызскую Республику.
2. Министерствам, государственным комитетам, административным ведомствам и иным органам исполнительной власти Кыргызской Республики привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим постановлением.
3. Министерству иностранных дел Кыргызской Республики обеспечить информирование иностранных государств о введении свидетельства на возвращение в Кыргызскую Республику.
4. Опубликовать настоящее постановление в средствах массовой информации.
5. Контроль за выполнением настоящего постановления возложить на отдел обороны, правопорядка и чрезвычайных ситуаций и отдел внешних связей Аппарата Правительства Кыргызской Республики.

Премьер-министр

И.Чудинов
г.Бишкек, Дом Правительства, 30 июля 2008 года, № 407.




Постановление Правительства
Кыргызской Республики
О признании утратившими силу некоторых решений
Правительства Кыргызской Республики
Правительство Кыргызской Республики постановляет:
1. Признать утратившими силу:
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов";
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 10 апреля 2003 года № 201 "О внесении дополнения и изменений в постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов";
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 10 сентября 2003 года № 569 "О внесении дополнения и изменений в постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов";
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 августа 2005 года № 383 "О внесении дополнения и изменений в постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов";
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 30 августа 2006 года № 634 "О внесении дополнения и изменений в постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов";
- постановление Правительства Кыргызской Республики от 12 апреля 2007 года № 121 "О внесении дополнения и изменений в постановление Правительства Кыргызской Республики от 18 ноября 2002 года № 783 "Об упорядочении ввоза легких и средних дистиллятов, других видов сырья и компонентов для производства товарных нефтепродуктов".
2. Настоящее постановление вступает в силу по истечении 15 дней со дня официального опубликования.


Премьер-министр

И.Чудинов
г.Бишкек, Дом Правительства, 31 июля 2008 года, № 413.




Кыргыз Республикасынын

Өкмөтүнө караштуу Дин иштери боюнча мамлекеттик агенттик
Кызматтык бош орундарга
конкурс жарыялайт
Түштүк региондук бөлүм:


1. Бөлүм башчысы - 1 кызматтык орун;
2. Башкы адис - 1 кызматтык орун.

Укуктук камсыздоо, кадрдык кызмат жана финансы бөлүмү:
1. Бөлүм башчысы - 1 кызматтык орун;
2. Жетектөөчү адис - 1 кызматтык орун;

3. Катардагы адис - 1 кызматтык орун.
Диний экспертиза жүргүзүү, ажылыкты уюштуруу, эсептик каттоо жана коомчулук менен байланыш бөлүмү:
1.Бөлүм башчысы - 1 кызматтык орун;
2. Катардагы адис - 1 кызматтык орун.
Бөлүм башчылыгына коюлуучу конкурстук талаптар:
1 . Жогорку билимге ээ болуусу;
2. Мамлекеттик кызмат стажынын 5 жылдан кем болбоосу же 7 жылдан кем эмес адистик тажырыйбага ээ болуусу:
3. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын билүүсү;
4. Мамлекеттик жана расмий тилдерди билүүсү;
5. Компьютердик иш ыкмаларды билүүсү.
Адистик кызматтарга коюлуучу конкурстук талаптар:
1 . Жогорку билимге ээ болуусу;
2. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын билүүсү;
3. Мамлекеттик жана расмий тилдерди билүүсү;
4. Компьютердик иш ыкмаларды билүүсү.
Конкурска катышууда тапшырылуучу иш-кагаздар:
1. Арызы;
2. Сүрөтү чапталган кадрдык баракчасы;
3. Паспорту же жарандыгын күбөлөндүрүүчү документи;
4. Эмгек китепчеси же анын тастыкталган көчүрмөсү, резюмеси;
5. Эмгек китепчеси, билимин, адистигин тастыктоочу дипломдор жана квалификациясын жогорулатуу туурасындагы документтери.
Конкурска катышуучулардын документтери 2008-жылдын 25-августуна чейин Бишкек шаары, Киев көчөсү, 96-б дарегинде кабыл алынат. Кошумча маалыматтарды алуу үчүн: тел.: (0-312) 90-05-26.
Түштүк региону боюнча төмөнкү дарекке кайрылыңыздар: Ош шаары, Заднепровская, 4, тел.: (0-32-22) 7-24-91, факс:2-06-78.

Государственное агентство по делам
Религий при Правительстве
Кыргызской Республики
объявляет конкурс
на вакантные должности
Южный региональный отдел
1. 3аведующий отделом-1 вакансия;
2. Главный специалист- 1 вакансия.
Отдел правового обеспечения, кадровой службы и финансов:
1. Заведующий отделом - 1 вакансия;
2. Ведущий специалист- 1 вакансия;
3. Специалист-1 вакансия.
Отдел по проведению религиоведческой экспертизы, организации паломничества, учетной регистрации и связей с общественностью
1. Заведующий отделом - 1 вакансия;
2. Специалист-1 вакансия.
Требования:
Для заведующего отделом:
1. высшее образование;
2. стаж работы на госслужбе не менее 5-ти лет, или по специалыюсти не менее 7-ми лет;
3. знание законодательства КР;
4. знание государственного и официального языков;
5. навыки работы на компьютере.
Для остальных должностей:
1. высшее образование;
2. знание законодательства КР;
3. знание государственного и официального языков;
4. навыки работы на компьютере;
Для участия в конкурсе необходимы:
1. личное заявление;
2. личный листок по учету кадров с фотографией;
3. копия паспорта или другого удостоверяющего личность документа;
4. резюме;
5. заверенные копии трудовой книжки, документов об образовании и о повышении квалификации.
Документы должны быть представлены не позднее 25 августа 2008 г. по адресу: г. Бишкек, ул. Киевская, 96-б.
Дополнительная информация по тел.: (0-312) 90-05-26.
По южному региону обратиться по адресу: г. Ош, ул. Заднепровская, 4, Госагенство по делам религий. тел.: (0-32-22) 7-24-91, факс:2-06-78.





КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН АДМИНИСТРАЦИЯЛЫК ЖООПКЕРЧИЛИК ЖӨНҮНДӨ КОДЕКСИНЕ ӨЗГӨРТҮҮЛӨРДҮ ЖАНА ТОЛУКТООЛОРДУ КИРГИЗҮҮ ТУУРАЛУУ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 5-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши
тарабынан кабыл алынган
1-берене . Кыргыз Республикасынын Администрациялык жоопкерчилик жөнүндө кодексине (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Жарчысы, 1999-ж., № 2, 77-ст.) төмөнкүдөй өзгөртүүлөр жана толуктоолор киргизилсин:
1. 33-статьянын 1-бөлүгүндөгү "эки" деген сөз "төрт" деген сөз менен алмаштырылсын.
2. 213-статьянын 3-бөлүгүнүн экинчи абзацы төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"жарандарга - эсептешүү көрсөткүчтүн бештен онго чейинки, кызмат адамдарына жыйырма өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
3. 217 - статьяда:
1-бөлүгүндөгү "уюштуруу" деген сөздөн кийин ", ошондой эле жарыя такталарын, паннолорду, афишаларды, транспаранттарды, көрнөк-жарнактарды, плакаттарды, белгилерди, көрсөткүчтөрдү" деген сөздөр менен толукталсын;
экинчи абзац төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"жарандарга - эсептешүү көрсөткүчтүн үчтөн бешке чейинки, кызмат адамдарына - ондон жыйырмага чейинки администрациялык айып салууга алып келет.".
4. 224-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"224-статья. Айдоочулардын белгиленген тартипте катталбаган, мамлекеттик номер белгисин өз бетинче алып салган, стандартка ылайыксыз,окулбаган, башка жабдуулар менен атайылап жашырылган же жалган мамлекеттик номер белгиси кадалган транспорт каражаттарын айдоосу
Айдоочулардын белгиленген тартипте катталбаган транспорт каражаттарын айдоосу,-
эсептешүү көрсөткүчтүн бештен онго чейинки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Жүк ташуучу автоунаалардын, чиркегичтердин (жеңил автоунаалардын жана мотоциклдердин чиркегичтеринен башкасы) жана автобустардын (өтө чаканынан башкасы) кузовдорунун арткы боорунда мамлекеттик кайталанма окшош белгиси жок транспорт каражаттарын айдоо -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Мамлекеттик номер белгисин өз бетинче алып салган, стандартка ылайыксыз, окулбаган же мамлекеттик номер белгиси атайылап башка жабдуулар менен жашырылган транспорт каражаттарын айдоо -
эсептешүү көрсөткүчтүн беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Мамлекеттик жалган номер белгиси тагылган транспорт каражаттарын айдоо -
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
5. 225-статьянын экинчи абзацындагы "эсептешүү көрсөткүчтүн бир" деген сөздөр "эсептешүү көрсөткүчтүн үч" деген сөздөргө алмаштырылсын.
6. 226-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"226-статья. Жүк ташуунун эрежесин, ошондой эле сүйрөөнүн эрежесин бузуу
Куюлма жүктү автотранспортто жабуусуз ташуу, жүктүн жана бекитилүүчү түзүлүштөрдүн жылчыксыздыгын камсыз кылбоо, ошондой эле сүйрөө эрежесин бузуу-
эскертүү же эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
7. 227-статьянын экинчи абзацында "эсептешүү көрсөткүчтүн 0,5" деген сөздөр "эсептешүү көрсөткүчтүн экиден үчкө чейинки" деген сөздөргө алмаштырылсын.
8. 228-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
" 228-статья. Айдоочулардын тиешелүү уруксатсыз кайра жабдылган,
ошондой эле күңүрттөтүүчү жапкычтар чапталган транспорт
каражаттарын айдоосу
Айдоочулардын тиешелүү уруксатсыз кайра жабдылган же белгиленген тартипте катталбаган үн чыгаргыч, жарык белгилери менен өз бетинче жабдылган транспорт каражаттарын айдоосу, -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Транспорт каражаттарынын жүрүшүндө тиешелүү уруксатсыз коюлган атайы жарык берүү же үн чыгаруу үчүн түзүлүштөрдү колдонуу,-
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же көрсөтүлгөн түзүлүштү конфискациялоо менен алты айдан бир жылга чейин транспорт каражаттарын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Сыртына оперативдүү кызматтын автомобилдеринин атайы түстөгү графикалык белгилери мыйзамсыз түшүрүлгөн транспорт каражаттарын айдоо,-
түшүрүлгөн түстөгү графикалык белгини жок кылуу менен эсептешүү көрсөткүчтүн беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Транспорт каражаттарынын маңдайкы, алдыңкы эшиктеринин каптал айнектеринде күңүрттөөчү жапкычтар чапталган, ошондой эле арткы каптал эшиктеринде жана арткы айнегинде жалтыраган күңүрттөөчү жапкычтар чапталган транспорт каражаттарын айдоочулардын айдоосу -
бул буюмдарды (күңүрттөөчү пленкаларды, жапкычтарды ж.у.с.) милдеттүү түрдө алып салуу шарты менен эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Эскертүү. Бул норма тизмеси Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган атайын автоунааларга жайылтылбайт.".
9. 230-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"230-статья. Адамдарды ташуунун эрежелерин бузуу жана жүргүнчүлөрдү ташуучу транспорттун жүрүшүнө тыюу салынган автожолдорунда айдоочулардын жүргүнчүлөрдү автобус же микроавтобус менен ташуусу
Каттам алдында техникалык жана медициналык кароодон өтпөгөн автобустарды жана микроавтобустарды айдоо, жүргүнчүлөрдү жана жүктөрдү үзгүлтүксүз ташууну жүргүзүүдө завод-даярдоочу тарабынан каралган же транспорт каражаттарын каттоо жөнүндөгү күбөлүктөгү отуруучу орундардын көрсөтүлгөн санынан ашыкча жүргүнчүлөрдү салуу, ошого тете эле тиешелүү органдар менен макулдашылган каттоо маршрутунун схемасы жок бул транспорт каражаттарын эксплуатациялоо,-
айдоочуларга эсептешүү көрсөткүчтүн бештен онго чейинки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Каттам алдында техникалык жана медициналык кароодон өтпөгөн айдоочуларга жүргүнчүлөрдү ташууга уруксат берүү, ошондой эле тиешелүү органдар менен макулдашылган каттоо маршрутунун схемасы жок жүргүнчүлөрдү ташуучу транспорт каражаттарын эксплуатациялоо,-
кызмат адамдарына эсептешүү көрсөткүчтүн он бешке чейинки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Автобустар менен микроавтобустардын айдоочулары жүргүнчүлөрдү ташуучу транспорттун жүрүшүнө тыюу салынган автожолдорунда жүргүнчүлөрдү ташыса,-
айдоочуларга эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салынат же бир жылдык мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.".
10. 232-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"232-статья. Транспорт каражаттарынын айдоочуларынын кыймылдын
белгиленген ылдамдыгынан ашып кетиши
Транспорт каражаттарынын айдоочуларынын кыймылдын белгиленген ылдамдыгынан 20 км/саатка чейин ашып кетиши -
эсептешүү көрсөткүчтүн бир жарым өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Транспорт каражаттарынын айдоочулары кыймылдын белгиленген ылдамдыгынан 20 км/сааттан да көбүрөөк ашса -
эсептешүү көрсөткүчтүн экиден үчкө чейинки өлчөмүндө администрациялык айып салынат же үч айдан алты айга чейин транспорт каражаттарын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.
Транспорт каражаттарынын айдоочулары кыймылдын белгиленген ылдамдыгынан 40 км/сааттан да көбүрөөк ашса -
эсептешүү көрсөткүчтүн сегиз өлчөмүндө администрациялык айып салынат же алты айдан бир жылга чейин транспорт каражаттарын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.".
11. 233-статьядагы "эсептешүү көрсөткүчтүн 0,5" деген сөздөр "үч эсептешүү көрсөткүчтүн" деген сөздөргө алмаштырылсын.
12. 234-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"234-статья. Транспорт каражатын айдоочулардын милиция кызматкеринин транспорт каражатын токтотуу жөнүндөгү мыйзамдуу талаптарын аткарбоосу
Транспорт каражатын айдоочулардын милиция кызматкеринин транспорт каражатын токтотуу жөнүндөгү мыйзамдуу талаптарын аткарбоосу -
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же алты айдан бир жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражаттарын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.
Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган ошол эле аракет жашы жетпегендер тарабынан жасалганда,-
ата-энелерине же аларды алмаштырган адамдарга эсептешүү көрсөткүчтүн беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Эскертүү. Милиция кызматкеринин транспорттук каражатты токтотуу талабы анын колу же таякчаны көтөрүп жаңсоосу бир эле учурда ышкырык менен, же үн күчөткүчтүн жардамы менен коштолот. Авариялык кырдаалды түзбөш үчүн сигнал айдоочуга так, түшүнүктүү болуп, өз убагында берилиши керек.".
13. 235-статья төмөнкү редакцияда баяндалсын:
"235-статья. Транспорт каражаттарын айдоочуларынын жол белгилеринин, жолдун өтүүчү бөлүгүндөгү чек белгинин талаптарын сактабоосу, озуп өтүүнүн жана маневр жасоонун эрежелерин бузуу, транспорт каражаттарын жолдун машина жүрө турган бөлүгүнө жайгаштыруу, адамдарды ташуу, ошондой эле жана башка жол кыймылы эрежелерин одоно бузуулары
Транспорт каражаттарын айдоочулардын жол белгилерин, жолдун өтүүчү бөлүгүндөгү чек белгинин талаптарын сактабоосу, озуп өтүүнүн жана маневр жасоонун эрежелерин бузуу, транспорт каражаттарын жолдун машина жүрө турган бөлүгүнө, жолдун кайчылашкан жерине жайгаштыруу, жолдун четинде, тротуарларда, жөө жүргүнчүлөргө арналган жолдордо жана башка газондордо жүрүү -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Тыгылыш болуп калган учурда жолдун кесилишине же өтө турган бөлүгүнө чыгып, транспорт каражаттарынын туура кетүүчү багытта жүрүүсүнө тоскоолдук түзүп, айдоочуну токтотууга аргасыз кылуу -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Транспорт каражаттарын айдоочулардын токтоо жана токтотуп коюу талаптарын сактабоосу -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Көрсөтүлгөн эреженин талабын бузуу менен каршы тилкеге чыгып айдоо -
эсептешүү көрсөткүчтүн беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Ушул статьянын төртүнчү бөлүгүндө каралган ошол эле аракет администрациялык жаза чарасы колдонулгандан кийин бир жылдын ичинде кайра кайталанса, -
алты айдан бир жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.
Адамдарды ташуу боюнча коюлган талаптарды бузуу -
эсептешүү көрсөткүчтүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Эскертүү. Токтотуу жана токтотуп коюу (парковкалоо) эрежелерин бузгандыгы, жол жүрүүгө жолтоо болгону үчүн транспорт каражаттарын токтотуучу атайын жайларга алып баруу менен мажбурлап эвакуациялоого жол берилет (айдоочусу-ээси жок болсо).".
14. 236-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"236-статья. Транспорт каражаттарынын айдоочуларынын үйрөтүү айдоосун жүргүзүүнүн, сырткы жарыктандыруучу приборлорду пайдалануу, үн чыгаруучу же авариялык белгини колдонуу эрежелерин бузуулары, ошондой эле жарык чагылдыргычы жок унаа арабаларын, велосипеддерди айдоо
Транспорт каражаттарынын айдоочуларынын үйрөтүү айдоосун жүргүзүүнүн, сырткы жарыктандыруучу приборлорду пайдалануу, үн чыгаруучу же авариялык белгини колдонуу эрежелерин бузуулары -
эсептешүү көрсөткүчүнүн үч өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Жарык чагылдыргычы жок унаа арабаларын, велосипеддерди айдоо -
эскертүүгө же эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
15. 237-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"238-статья. Турак жай зоналарында транспорт каражаттарынын жүрүшү
үчүн белгиленген эрежелерди бузуу
Турак жай зоналарында транспорт каражаттарынын жүрүшү үчүн белгиленген эрежелерди бузуу,-
эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
16. 238-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"238-статья. Айдоочулардын же башка адамдардын транспорт каражаттарын мас абалында айдоосу, ошого тете эле транспорт каражатын мас абалындагы адамга айдоого берүү
Айдоочунун транспорт каражаттарын алкоголдук, наркотикалык же токсикоманиялык мас абалында айдоосу, -
эсептешүү көрсөткүчтүн он беш өлчөмүндө администрациялык айып салынат же бир жылдан эки жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.
Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган аракет авариялык кырдаалды түзүүгө учуратканда, -
эсептешүү көрсөткүчтүн жыйырма өлчөмүндө администрациялык айып салууга же эки жылдан үч жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратылышына алып келет.
Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган аракет жабырлануучунун ден соолугуна жеңил залал келтирилгенде же транспорт каражаттарын же мүлкүн зыянга учуратканда,-
эсептешүү көрсөткүчтүн жыйырма өлчөмүндө айып салууга же үч жылдан төрт жылга чейин транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Ушул статьянын биринчи - үчүнчү бөлүктөрүндө каралган ошол эле аракет жашы жетпеген тарабынан жасалганда,-
ата-энелерине же аларды алмаштырган адамдарга эсептешүү көрсөткүчтүн ондон жыйырмага чейинки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган аракет транспорт каражаттарын айдоого укугу жок адамдар тарабынан жасалганда,-
он суткага чейин администрациялык камакка алууга же эсептешүү көрсөткүчтүн жыйырма өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Ушул статьянын биринчи - үчүнчү бөлүктөрүндө каралган аракеттер транспорт каражаттарын айдоого укугу жок адамдар тарабынан жыл ичинде кайталап жасалганда,-
он беш суткага чейин администрациялык камакка алууга алып келет.
Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган аракет администрациялык жаза чарасы колдонулгандан кийин жыл ичинде кайталап жасалганда,-
үч жылдан төрт жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Транспорт каражатын башкарууну алкоголдук, наркотикалык же токсикоманиялык мас абалындагы адамга берүү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн жыйырма өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Транспорт каражатын башкарууну алкоголдук, наркотикалык жана токсикоманиялык мас абалындагы адамга айдоого уруксат берүү,-
кызмат адамдарына эсептешүү көрсөткүчтүн отуз өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.
Айдоочулардын жана транспорт каражаттарын айдаган адамдардын белгиленген тартипке ылайык мас абалын күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдөн баш тартуусу,-
он беш суткага администрациялык камакка алууга алып келет.".
17. 239-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"239-статья. Транспорт каражаттарын айдоочулардын телефонду колдонуу эрежелерин бузуусу
Айдоочунун транспорт каражаты жүрүп баратканда колду пайдаланбай сүйлөшүү жүргүзүүгө мүмкүнчүлүк түзүүчү техникалык түзүлүш жактан жабдылбаган телефонду колдонуусу,-
эскертүү же эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
18. 240-статьяда:
1-бөлүктүн экинчи абзацындагы "үч" деген сөз "беш" деген сөзгө алмаштырылсын.
2-бөлүктүн экинчи абзацындагы "эки" деген сөз "беш" деген сөзгө алмаштырылсын;
статья төмөнкүдөй 3-бөлүк менен толукталсын:
"Ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган ушул эле аракет администрациялык жаза чарасы колдонулгандан кийин жыл ичинде кайталап жасалганда,-
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же алты айдан бир жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.".
19. 241-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"241-статья. Жол кыймылынын катышуучусунун авариялык кырдаалды
түзүүгө учуратуучу Жол кыймылы эрежелерин бузуусу
Транспорт каражаттарын айдоочу тарабынан, жолдо жүргөн башка катышуучулардын жол жүрүү багытын, тездигин өзгөртүүгө учуратуу менен коштолгон Жол эрежесин бузуп, авариялык кырдаалдын түзүлүшү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга же үч айдан бир жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Жол кыймылынын башка катышуучулары (ушул статьянын биринчи бөлүгүндө каралган учурдан тышкары жөө жүргүнчүлөр, велосипедчендер, арабакечтер ж.б.) тарабынан авариялык кырдаалдын түзүлүшү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет;
Транспорт каражаттарын айдоочуларынын Жол кыймылынын эрежесин бузуп, транспорт каражаттарын же башка мүлктү материалдык зыянга учуратуу менен авариялык кырдаалдын түзүлүшү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же бир жылдан эки жылга чейин транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Транспорт каражаттарын айдоочуларынын Жол кыймылынын эрежесин бузуп, жабырлануучунун ден соолугуна жеңил залал келтирүү менен авариялык кырдаалдын түзүлүшү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн жыйырма өлчөмүндө администрациялык айып салууга же экиден үч жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражатын айдоо укугунан ажыратууга алып келет.
Эскертүү. Авариялык кырдаалды түзүү - бул жол кыймылынын катышуучусунун жол кыймылынын аракеттеги эрежесин бузуу менен жол кыймылынын ылдамдыгын же траекториясын өзгөртүүгө аргасыз кылган алдын ала аракети.".
20 . 242-статьяда:
1-бөлүктүн экинчи абзацындагы "үч" деген сөз "бештен онго чейинки" деген сөздөргө алмаштырылсын;
2-бөлүктүн экинчи абзацындагы "беш" деген сөз "он" деген сөзгө алмаштырылсын; "үч айдан алты айга чейинки мөөнөткө соттун чечими боюнча" деген сөздөр "бир жылдан эки жылга чейин" деген сөздөргө алмаштырылсын;
3-бөлүктүн экинчи абзацындагы "үч" деген сөз "беш" деген сөзгө алмаштырылсын;
статья төмөнкүдөй мазмундагы төртүнчү бөлүк менен толукталсын:
"Транспорт каражаттарын башкарууга укугу жок адам тарабынан жасалган, ушул статьянын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө каралган иш аракеттер,-
эсептик көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
21 . 245-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"245-статья. Жол кыймылына катышуучуларга коюлган башка талаптарды бузуу
Жол кыймылынын катышуучуларына жол кыймылы эрежелеринде белгиленген, кодекстин ушул статьясында саналып өтпөгөн башка талаптарды бузуу,-
эскертүү берүүгө же эсептешүү көрсөткүчтүн эки өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.".
22. 246-статья алып салынсын.
23. 248-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"248-статья. Жол-транспорт кырсыгына байланыштуу милдеттерин аткарбоо
Жол-транспорт кырсыгына байланыштуу жол кыймылы эрежелеринде каралган милдеттенмелерди катышуучу болуп саналган айдоочунун аткарбоосу, -
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө админстрациялык айып салууга же бир жылдан эки жылга чейин транспорт каражаттарын башкаруу укугунан ажыратууга алып келет.
Айдоочунун Жол кыймылы эрежелерин бузуу менен өзү катышкан, жазык жазасынын жосундарынын белгилерине ээ болбогон жол-транспорт кырсыгы болгон жерди таштап кетүүсү,-
эсептешүү көрсөткүчтүн он беш өлчөмүндө администрациялык айып салууга же эки жылдан үч жылга чейин транспорт каражаттарын башкаруудан ажыратууга алып келет.
Айдоочуга, ал катышкан жол-транспорт кырсыгынан кийин, же болбосо милициянын кызматкеринин талабы боюнча мас абалын аныктоо максатында ыйгарым укук берилген кызмат адамы тарабынан күбөлөндүрүү өткөрүлгөнгө чейин транспорт каражатын токтотуу же ыйгарым укук берилген кызмат адамы мындай күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдөн бошотуу жөнүндө чечим кабыл алганга чейин айдоочуга алкоголь ичимдиктерин ичүүгө же баңги же психотроптук заттарды колдонууга тыюу салуу жөнүндө Жол кырсыгынын эрежелеринин талаптарын аткарбоосу -
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же эки жылдан үч жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражаттарын башкаруу укугунан ажыратууга алып келет.
Эскертүү. Жабыркоочуга медициналык жардам көрсөтүүгө байланыштуу жол-транспорт кырсыгы болгон жерден кетип калган адам ушул статья боюнча жоопкерчиликтен бошотулат.".
24. 250-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"250-статья. Транспорт каражаттарын башкарган жарандардын эксплуатациялоо
жана жол кыймылы эрежелерин дайыма бузуусу
Транспорт каражаттарын башкарган жарандардын транспорт каражаттарын эксплуатациялоо жана жол кыймылы эрежелерин дайыма бузуусу, башкача айтканда бир жылдын ичинде ушул Кодекстин 223-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 224-237, 239-241, 243-245-статьяларында каралган укук бузууларды үч жолу же андан ашуун бузуусу,-
эсептешүү көрсөткүчтүн он өлчөмүндө администрациялык айып салууга же үч айдан эки жылга чейинки мөөнөткө транспорт каражаттарын башкаруу укугунан ажыратууга алып келет.".
25. 508-статьянын биринчи бөлүгү "151-157," деген цифралардан кийин "228-статьянын экинчи бөлүгүндө" деген сөздөр менен толукталсын; "230-статьянын экинчи бөлүгүндө" деген сөздөр "230-статьянын үчүнчү бөлүгүндө, 232-статьянын экинчи жана үчүнчү бөлүктөрүндө, 234-статьянын биринчи бөлүгүндө, 235-статьянын бешинчи бөлүгүндө" деген сөздөр менен алмаштырылсын; "238-статьянын биринчи жана экинчи бөлүгүндө" деген сөздөр "238-статьяда, 240-статьянын үчүнчү бөлүгүндө" деген сөздөр менен алмаштырылсын; "241-статьянын биринчи бөлүгүндө" деген сөздөр "241-статьянын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө" деген сөздөр менен алмаштырылсын; "246, 248-статьяларда" деген сөздөр "248, 250-статьяларда" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
26. 510-статьядагы "238-статьясынын үчүнчү бөлүгүндө" деген сөздөр алып салынсын; "243-статьясынын экинчи бөлүгүндө" деген сөздөр "243-статьясынын үчүнчү бөлүгүндө" деген сөздөргө алмаштырылсын.
27. 511-статьяда:
экинчи абзац төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"ички иштер органдарынын башчылары жана алардын орунбасарлары - 921-статьяда, 213-статьясынын үчүнчү бөлүгүндө, 216-статьясында, 223-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 224-227-статьяларда, 228-статьясынын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө, 229-статьясында, 230-статьясынын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 231-статьясынын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 232-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 233-статьясында, 234-статьясынын экинчи бөлүгүндө, 235-статьясынын биринчи - төртүнчү жана алтынчы бөлүктөрүндө, 236 жана 237-статьяларда, 239-статьясында, 240-статьясынын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 241-статьясынын экинчи бөлүгүндө, 242-статьясынын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө, 243-статьясынын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 244 жана 245-статьяларында, 247 жана 249-статьяларында, 251-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 364-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 365-статьясында, 366-статьясынын биринчи - үчүнчү бөлүктөрүндө, 375, 376-статьяларында, 377-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 378-386, 389-статьяларында, 390-статьясынын биринчи бөлүгүндө, 391, 3911, 393, 410-статьяларында;";
алтынчы жана сегизинчи абзацтар төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын башкармалыктарынын, бөлүмдөрүнүн (бөлүмчөлөрүнүн) башчылары жана алардын орунбасарлары, ал эми ички иштер бөлүмүндө Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын бөлүмү жок болсо - ички иштер органдарынын башчылары жана алардын орунбасарлары - 173, 212-статьяларында, 213-статьянын үчүнчү бөлүгүндө; 214-статьянын үчүнчү бөлүгүндө, 216-219-статьяларында, 223-статьянын биринчи бөлүгүндө, 224-227-статьяларында, 228-статьянын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө, 229-статьясында, 230-статьянын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 231-статьянын биринчи бөлүгүндө, 232-статьянын биринчи бөлүгүндө, 233-статьясында, 234-статьянын экинчи бөлүгүндө, 235-статьянын биринчи-төртүнчү жана алтынчы бөлүктөрүндө, 236, 237-статьяларында, 238-статьянын сегизинчи жана тогузунчу бөлүктөрүндө, 239-статьясында, 240-статьянын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 241-статьянын экинчи бөлүгүндө, 242-статьянын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө, 243-статьянын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 244, 245-статьяларда, 247-статьясында, 248-статьянын биринчи бөлүгүндө, 249-статьясында, 251-статьянын биринчи бөлүгүндө;
Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын бөлүмдөрүнүн, башкармалыктарынын улук инспекторлору, Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын жол-патрулдук кызматынын полкторунун, батальондорунун, роталарынын командирлери, улук мамавтоинспекторлор, мамавтоинспекторлор (ИИБдө МАИнин бөлүмдөрү жок болсо) - 173, 212, 216-219-статьяларда, 223-статьянын биринчи бөлүгүндө, 225-227-статьяларда, 229-статьянын биринчи бөлүгүндө, 231-статьянын биринчи бөлүгүндө, 232-статьянын биринчи бөлүгүндө, 235-статьянын биринчи жана экичин бөлүктөрүндө, 236 жана 237-статьяларда, 239-статьяда, 241-статьянын экинчи бөлүгүндө, 243-статьянын биринчи жана экинчи бөлүктөрүндө, 244 жана 245-статьяларда, 247-статьяда;
Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын взвод командирлери, улук мамавтоинспекторлору, мамавтоинспекторлору, администрациялык практика инспекторлору, жол-патрулдук кызмат инспекторлору - ушул Кодекстин 247-статьясында.".
28 . 522-статьянын 1-бөлүгүндөгү "228" цифралары "228-статьянын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө" деген сөздөр менен алмаштырылсын; "232" цифралары "232-статьянын биринчи бөлүгүндө" деген сөздөр менен алмаштырылсын; "238, 239, 246, 250," цифралары алып салынсын.
29 . 559-статьянын 2-пункту "администрациялык укук бузуу жөнүндө иш боюнча" деген сөздөрдөн кийин "турган жеринде айып төлөөгө мүмкүнчүлүгү жок же болбосо" деген сөздөр менен толукталсын.
30 . 567-статьяда:
4-бөлүк төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"Ушул Кодекске ылайык айып түрүндө администрациялык жаза чарасы салынышы же транспорт каражатын башкаруу укугунан ажыратуу мүмкүн болгон укук бузуу жасалганда, айдоочудан иш боюнча токтом аткарылган мөөнөткө айдоочунун күбөлүгү алынып коюлат жана транспорт каражатын убактылуу башкаруу укугу берилет, ал жөнүндө укук бузуу жөнүндөгү протоколго жазылат. Сот тарабынан транспорт каражатын башкаруу укугунан ажыратуу жөнүндө токтом чыгарылган учурларда айдоочу күбөлүгү кайтарылып берилбейт, ал эми убактылуу уруксат берүүнүн күч аракети даттануу берүү үчүн белгиленген мөөнөт аяктаганга чейин же даттануу боюнча чечим кабыл алынганга чейин узартылат.";
статья төмөнкүдөй мазмундагы 5-бөлүк менен толукталсын:
"Кайталап укук бузуу жасалганда транспорт каражатын убактылуу уруксат берүү боюнча башкарган айдоочуга карата убактылуу уруксат берүүсүн алып коюу менен администрациялык протокол түзүлөт, транспорт каражаты айыптык токтотуучу жайга коюлат. Алынып коюлган убактылуу уруксат берүү жана транспорт каражаты акыркы укук бузууга жол берилүү каралгандан жана ал үчүн администрациялык айып төлөнгөндөн кийин ээсине кайтарылып берилет. Убактылуу уруксат берүү администрациялык укук бузуу жөнүндө протоколдо көрсөтүлгөн күч аракеттин мөөнөтү (30 сутка) өткөндөн кийин узартылбайт.";
5-бөлүк тийиштүүлүгүнө жараша 6-бөлүк деп эсептелсин.
31 . 568-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"568-статья. Мамлекеттик номер белгилерин алып коюу жана транспорт
каражаттарын кармоо, транспорт каражатын башкаруудан
четтетүү жана мас абалын күбөлөндүрүү
Ушул Кодекстин 224, 228, 238-статьяларында, 241-статьясынын биринчи, үчүнчү жана төртүнчү бөлүктөрүндө, 242, 243, 244, 248-статьяларында каралган укук бузуулар жасалганда, Мамавтоинспекция кызматкерлери, ошондой эле Башкы мамлекеттик техникалык инспекция органынын кызматкерлери (автомототранспорттон тышкары) траспорт каражаттарынын номурдук белгилерин алып коюуга же транспорт каражаттарын кармоого жана аларды иш каралганга чейин белгиленген тартипте жергиликтүү мамлекеттик администрациялардын чечимдери боюнча түзүлгөн атайын токтотуучу жайларга убактылуу сактоо үчүн жеткирүүгө акылуу.
Транспорт каражатынын мамлекеттик номурдук белгилерин алып коюуда же аны кармоодо администрациялык укук бузуу жөнүндө протоколдо ал жөнүндө тийиштүү жазуу жазылат.
Транспорт каражатын кармоо, ошондой эле номердик белгилерин жана транспорт каражаттарын алып коюу жана сактоо тартиби Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлиги тарабынан аныкталат.
Транспорт каражаттарын башкарган, аларга карата мас абалында деп эсептөөгө жетиштүү негиз берген айдоочулардын мас абалы күбөлөндүрүүгө жатат.
Мас абалын күбөлөндүрүүгө жиберилген адамдарды жөнөтүү жана аларды күбөлөрдүрүүдөн өткөрүү тартиби Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлиги жана Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги тарабынан аныкталат.".
32. 584-статьянын 2-бөлүгүндөгү "249, 250," цифралары "224-250" цифраларына алмаштырылсын.
33 . 592-статьядагы "245, 250" цифралары "238" цифраларына алмаштырылсын.
34. Кодекстин 44-главасы төмөнкүдөй мазмундагы 6231-статья менен толукталсын:
"6231-статья. Атайы укуктан ажыратуу мөөнөтүн кыскартуунун негизи
жана тартиби
Белгилүү бир мөөнөткө транспорт каражатын башкаруу укугунан же аңчылык укугунан ажыратылган адамда кайталап администрациялык укук бузуулар жок болгондо, соттор белгиленген мөөнөттүн жарымы өткөндөн кийин ошол адамдын өтүнүчү боюнча көрсөтүлгөн укуктан ажыратуу мөөнөтүн кыскартышы мүмкүн.
Эскертүү. Укугунан ажыратылган адамдын кайталап администрациялык укук жасоосу жөнүндө маалыматтар жоктугун укук бузуулар жөнүндө протоколду түзгөн орган берет.
2-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
3-берене. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирүү тапшырылсын.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №185.




Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ И ДОПОЛНЕНИЙ В КОДЕКС КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ ОБ АДМИНИСТРАТИВНОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТИ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
5 июня 2008 года
Статьи 1. Внести в Кодекс Кыргызской Республики об административной ответственности (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 1999 г., № 2, ст. 77) следующие изменения и дополнения:
1. В части 1 статьи 33 слово "двух" заменить словом "четырех".
2. Абзац второй части 3 статьи 213 изложить в следующей редакции:
"влечет наложение административного штрафа на граждан - от пяти до десяти, на должностных лиц в размере двадцати расчетных показателей.".
3. В статье 217:
часть 1 после слова "сервиса" дополнить словами ", а также рекламных щитов, панно, афиш, транспарантов, вывесок, плакатов, знаков, указателей";
абзац второй изложить в следующей редакции:
"влекут наложение административного штрафа на граждан - от трех до пяти, на должностных лиц - от десяти до двадцати расчетных показателей.".
4. Статью 224 изложить в следующей редакции:
"Статья 224. Управление водителями транспортными средствами, не зарегистриро- ванными в установленном порядке, с самовольно снятым, нестандартным, нечитаемым, умышленно укрытым посторонними предметами или подложным государственным номерным знаком
Управление водителями транспортными средствами, не зарегистрированными в установленном порядке, -
влечет наложение административного штрафа в размере от пяти до десяти расчетных показателей.
Управление транспортными средствами без дублирующего государственного номерного знака на задней стенке кузовов грузовых автомобилей, прицепов (кроме прицепов к легковым автомобилям и мотоциклам) и автобусов (кроме особо малых) -
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Управление транспортным средством с самовольно снятым, нестандартным, нечитаемым или умышленно укрытым посторонними предметами государственным номерным знаком -
влечет наложение административного штрафа в размере пяти расчетных показателей.
Управление транспортным средством с подложным государственным номерным знаком -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей.".
5. В абзаце втором статьи 225 слова "одного расчетного показателя" заменить словами "трех расчетных показателей".
6. Статью 226 изложить в следующей редакции:
"Статья 226. Нарушение правил перевозки грузов, а равно правил буксировки
Перевозка сыпучих грузов автотранспортом без защитных пологов, необеспечение герметичности грузов и запорных устройств, а также нарушение правил буксировки -
влекут предупреждение или наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.".
7. В абзаце втором статьи 227 слова "0,5 расчетного показателя" заменить словами "от двух до трех расчетных показателей".
8. Статью 228 изложить в следующей редакции:
"Статья 228. Управление водителями транспортными средствами, переоборудованными без соответствующего разрешения, а также с нанесенными тонирующими покрытиями
Управление водителями транспортными средствами, переоборудованными без соответствующего разрешения или с самовольно установленными специальными звуковыми, световыми сигналами, -
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Использование при движении транспортного средства устройств для подачи специальных световых или звуковых сигналов, установленных без соответствующего разрешения,-
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами на срок от шести месяцев до одного года с конфискацией указанных устройств.
Управление транспортным средством, на наружные поверхности которого незаконно нанесены специальные светографические схемы автомобилей оперативных служб,-
влечет наложение административного штрафа в размере пяти расчетных показателей с устранением нанесенных светографических схем.
Управление водителями транспортными средствами с нанесенными на лобовое, боковые стекла передних дверей тонирующими покрытиями, а также наличие на задних боковых дверях и задних стеклах зеркального тонирующего покрытия -
влекут наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей с обязательным условием удаления этих предметов (тонирующей пленки, покрытия и т.п.).
Примечание. Настоящая норма не распространяется на специальные автомашины, перечень которых устанавливается Правительством Кыргызской Республики.".
9. Статью 230 изложить в следующей редакции:
"Статья 230. Нарушение правил перевозки людей и перевозка пассажиров водителями автобусов или микроавтобусов на автодорогах, по которым движение пассажирского транспорта запрещено
Управление автобусом, микроавтобусом, не прошедшими предрейсового технического и медицинского осмотра, при осуществлении регулярных автомобильных перевозок пассажиров и багажа, перевозка пассажиров сверх нормы, предусмотренной заводом-изготовителем, либо с указанием количества посадочных мест в свидетельстве о регистрации транспортного средства, а равно эксплуатация этих транспортных средств без схем маршрутов движения, согласованных с соответствующими органами, -
влекут наложение административного штрафа на водителей в размере от пяти до десяти расчетных показателей.
Допуск водителей к перевозке пассажиров без проведения предрейсового технического и медицинского осмотра, а также к эксплуатации пассажирских транспортных средств без схем маршрутов движения, согласованных с соответствующими органами,-
влечет наложение административного штрафа на должностных лиц в размере пятнадцати расчетных показателей.
Перевозка пассажиров водителями автобусов и микроавтобусов на автодорогах, по которым движение пассажирского транспорта запрещено, -
влечет наложение административного штрафа на водителей в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком на один год.".
10. Статью 232 изложить в следующей редакции:
"Статья 232. Превышение водителями транспортных средств установленной скорости движения
Превышение водителями транспортных средств установленной скорости движения до 20 км/час -
влечет наложение административного штрафа в размере полтора расчетных показателя.
Превышение водителями транспортных средств установленной скорости движения более чем на 20 км/час -
влечет наложение административного штрафа в размере от двух до трех расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от трех до шести месяцев.
Превышение водителями транспортных средств установленной скорости движения более чем на 40 км/час -
влечет наложение административного штрафа в размере восьми расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от шести месяцев до одного года.".
11. В статье 233 слова "0,5 расчетного показателя" заменить словами "трех расчетных показателей".
12. Статью 234 изложить в следующей редакции:
"Статья 234. Невыполнение водителями транспортных средств законных требований сотрудника милиции об остановке транспортного средства
Невыполнение водителями транспортных средств законных требований сотрудника милиции об остановке транспортного средства -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от шести месяцев до одного года.
То же действие, предусмотренное частью первой настоящей статьи, совершенное несовершеннолетним, -
влечет наложение административного штрафа на родителей или лиц, их заменяющих, в размере пяти расчетных показателей.
Примечание. Требование сотрудника милиции в форменной одежде об остановке транспортного средства выражается путем подачи сигнала жезлом с одновременным сигналом свистка либо с помощью громкоговорящего устройства. Сигналы должны быть понятными водителю и поданы своевременно с тем, чтобы их исполнение не создало аварийную обстановку.".
13. Статью 235 изложить в следующей редакции:
"Статья 235. Несоблюдение водителями транспортных средств требований дорожных знаков, разметки проезжей части дорог, нарушение правил обгона и маневрирования, расположения транспортных средств на проезжей части, перевозки людей, а также другие грубые нарушения правил дорожного движения
Несоблюдение водителями транспортных средств требований дорожных знаков, разметки проезжей части дорог, нарушение правил обгона и маневрирования, расположения транспортных средств на проезжей части, проезда перекрестков, пешеходных переходов, движение по обочинам, тротуарам, пешеходным дорожкам и газонам -
влекут наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Выезд на перекресток или пересечение проезжей части дороги в случае образовавшегося затора, который вынудит водителя остановиться, создав препятствие для движения транспортных средств в поперечном направлении,-
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Несоблюдение водителями транспортных средств требований остановки и стоянки -
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Выезд на встречную полосу движения с нарушением установленных требований -
влечет наложение административного штрафа в размере пяти расчетных показателей.
То же действие, предусмотренное частью четвертой настоящей статьи, совершенное повторно в течение года после применения мер административного взыскания,-
влечет лишение права управления транспортными средствами сроком от шести месяцев до одного года.
Нарушение установленных требований по перевозке людей -
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Примечание. Допускается принудительная эвакуация транспортных средств за нарушения правил остановки и стоянки (парковки), создающие помехи дорожному движению, с доставкой их на специальные стоянки (в отсутствие водителя-владельца).".
14. Статью 236 изложить в следующей редакции:
"Статья 236. Нарушение водителями транспортных средств правил проведения учебной езды, пользования внешними световыми приборами, звуковыми сигналами или знаком аварийной остановки, а также управление гужевой повозкой, велосипедом без световозвращателей
Нарушение водителями транспортных средств правил проведения учебной езды, пользования внешними осветительными приборами, звуковыми сигналами, аварийной сигнализацией или знаком аварийной остановки -
влечет наложение административного штрафа в размере трех расчетных показателей.
Управление гужевой повозкой, велосипедом без световозвращателей -
влечет предупреждение или наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.".
15. Статью 237 изложить в следующей редакции:
"Статья 237. Нарушение правил, установленных для движения транспортных средств в жилых зонах
Нарушение правил, установленных для движения транспортных средств в жилых зонах,-
влечет наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.".
16. Статью 238 изложить в следующей редакции:
"Статья 238. Управление транспортными средствами водителями или иными лицами в состоянии опьянения, а равно передача управления и допуск к управлению транспортным средством лицу, находящемуся в состоянии опьянения
Управление транспортным средством водителем, находящимся в состоянии алкогольного, наркотического или токсикоманического опьянения, -
влечет наложение административного штрафа в размере пятнадцати расчетных показателей или лишение права управления транспортным средством сроком от одного до двух лет.
Действия, предусмотренные частью первой настоящей статьи, повлекшие создание аварийной обстановки, -
влекут наложение административного штрафа в размере двадцати расчетных показателей или лишение права управления транспортным средством сроком от двух до трех лет.
Действия, предусмотренные частью первой настоящей статьи, повлекшие причинение потерпевшему легкого вреда здоровью или повреждение транспортных средств или иного имущества, -
влекут наложение административного штрафа в размере двадцати расчетных показателей или лишение права управления транспортным средством сроком от трех до четырех лет.
Те же действия, предусмотренные частями первой - третьей настоящей статьи, совершенные несовершеннолетним, -
влекут наложение административного штрафа на родителей или лиц, их заменяющих, в размере от десяти до двадцати расчетных показателей.
Действия, предусмотренные частью первой настоящей статьи, совершенные лицами, не имеющими права управления транспортными средствами, -
влекут административный арест на срок до десяти суток или наложение административного штрафа в размере двадцати расчетных показателей.
Действия, предусмотренные частями первой - третьей настоящей статьи, совершенные повторно в течение года лицами, не имеющими права управления транспортными средствами, -
влекут административный арест на срок до пятнадцати суток.
Действия, предусмотренные частью первой настоящей статьи, совершенные повторно в течение года после применения мер административного взыскания, -
влекут лишение права управления транспортным средством сроком от трех до четырех лет.
Передача управления транспортным средством лицу, находящемуся в состоянии алкогольного, наркотического или токсикоманического опьянения, -
влечет наложение административного штрафа в размере двадцати расчетных показателей.
Допуск к управлению транспортным средством лица, находящегося в состоянии алкогольного, наркотического или токсикоманического опьянения, -
влечет наложение административного штрафа на должностных лиц в размере тридцати расчетных показателей.
Отказ водителей и лиц, управляющих транспортными средствами, от прохождения в соответствии с установленным порядком освидетельствования на состояние опьянения-
влечет административный арест на срок пятнадцать суток.".
17. Статью 239 изложить в следующей редакции:
"Статья 239. Нарушение правил пользования телефоном водителем транспортного средства
Пользование водителем во время движения транспортного средства телефоном, не оборудованным техническим устройством, позволяющим вести переговоры без использования рук, -
влечет предупреждение или наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.".
18. В статье 240:
в абзаце втором части 1 слово "трех" заменить словом "пяти";
в абзаце втором части 2 слово "двух" заменить словом "пяти";
статью дополнить частью 3 следующего содержания:
"То же действие, предусмотренное частью первой настоящей статьи совершенное повторно в течение года после применения мер административного взыскания, -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами на срок от шести месяцев до одного года.".
19. Статью 241 изложить в следующей редакции:
"Статья 241. Нарушение участником дорожного движения Правил дорожного движения, повлекшее создание аварийной обстановки
Нарушение водителем транспортного средства Правил дорожного движения, повлекшее создание аварийной обстановки, то есть вынудившее других участников движения резко изменить скорость, направление движения, -
влечет наложение административного штрафа в размере пяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от трех месяцев до одного года.
Создание другими участниками дорожного движения (пешеходами, велосипедистами, возчиками и т.д., за исключением случаев, предусмотренных частью первой настоящей статьи) аварийной обстановки -
влечет наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.
Нарушение водителем транспортного средства Правил дорожного движения, повлекшее создание аварийной обстановки с причинением материального ущерба транспортных средств или иного имущества, -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от одного года до двух лет.
Нарушение водителем транспортного средства Правил дорожного движения, повлекшее создание аварийной обстановки с причинением легкого вреда здоровью потерпевшего, -
влечет наложение административного штрафа в размере двадцати расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами сроком от двух до трех лет.
Примечание. Создание аварийной обстановки - это преднамеренное действие участника дорожного движения, нарушающего действующие Правила дорожного движения, вынуждающее иных участников дорожного движения изменить скорость или траекторию движения.".
20. В статье 242:
в абзаце втором части 1 слово "трех" заменить словами "от пяти до десяти";
в абзаце втором части 2 слово "пяти" заменить словом "десяти"; слова "по решению суда сроком от трех до шести месяцев" заменить словами "на срок от одного года до двух лет";
в абзаце втором части 3 слово "трех" заменить словом "пяти";
статью дополнить частью 4 следующего содержания:
"Действия, предусмотренные частями первой и второй настоящей статьи, совершенные лицом, не имеющим права управления транспортными средствами, -
влекут наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей.".
21. Статью 245 изложить в следующей редакции:
"Статья 245. Нарушение иных требований, предъявляемых к участникам дорожного движения
Нарушение иных требований, предъявляемых к участникам дорожного движения, установленных Правилами дорожного движения, не перечисленных в настоящей статье Кодекса, -
влечет предупреждение или наложение административного штрафа в размере двух расчетных показателей.".
22. Статью 246 исключить.
23. Статью 248 изложить в следующей редакции:
"Статья 248. Невыполнение обязанностей в связи с дорожно-транспортным происшествием
Невыполнение водителем обязанностей, предусмотренных Правилами дорожного движения, в связи с дорожно-транспортным происшествием, участником которого он является, -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права на управление транспортными средствами от одного года до двух лет.
Оставление водителем, в нарушение Правил дорожного движения, места дорожно-транспортного происшествия, участником которого он является, не имеющего признаков уголовно наказуемого деяния, -
влечет наложение административного штрафа в размере пятнадцати расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами на срок от двух до трех лет.
Невыполнение требований Правил дорожного движения о запрещении водителю употреблять алкогольные напитки, наркотические или психотропные вещества после дорожно-транспортного происшествия, к которому он причастен, либо после того как транспортное средство было остановлено по требованию сотрудника милиции - до проведения уполномоченным должностным лицом освидетельствования в целях установления состояния опьянения или до принятия уполномоченным должностным лицом решения об освобождении от проведения такого освидетельствования -
влечет наложение административного штрафа в размере десяти расчетных показателей или лишение права управления транспортными средствами на срок от двух до трех лет.
Примечание. Лицо, оставившее место дорожно-транспортного происшествия в связи с оказанием медицинской помощи пострадавшему, освобождается от ответственности по настоящей статье.".
24. Статью 250 изложить в следующей редакции:
"Статья 250. Систематическое нарушение правил эксплуатации и дорожного движения гражданами, управляющими транспортными средствами
Систематическое нарушение правил эксплуатации транспортных средств и дорожного движения гражданами, управляющими транспортными средствами, то есть совершение в течение года трех и более правонарушений, предусмотренных частью первой статьи 223, статьями 224-237, 239-241, 243-245 настоящего Кодекса, -
влечет наложение "административного штрафа в размере десяти размеров расчетных показателей или лишение права на управление транспортными средствами сроком от трех месяцев до двух лет.".
25. Часть 1 статьи 508 после цифр "151-157," дополнить словами "частью второй статьи 228,"; слова "частью второй статьи 230," заменить словами "частью третьей статьи 230, частями второй и третьей статьи 232, частью первой статьи 234, частью пятой статьи 235,"; слова "частью первой и второй статьи 238," заменить словами "статьей 238, частью третьей статьи 240,"; слова "частью первой статьи 241" заменить словами "частями первой, третьей и четвертой статьи 241"; слова "статьями 246, 248" заменить словами "статьями 248, 250".
26. В статье 510 слова "частью третьей статьи 238," исключить;
слова "частью второй статьи 243" заменить словами "частью третьей статьи 243".
27. В статье 511:
абзац второй изложить в следующей редакции:
"начальники органов внутренних дел и их заместители - статьей 921, частью третьей статьи 213, статьей 216, частью первой статьи 223, статьями 224-227, частями первой, третьей и четвертой статьи 228, статьей 229, частями первой и второй статьи 230, частями первой и второй статьи 231, частью первой статьи 232, статьей 233, частью второй статьи 234, частями первой-четвертой и шестой статьи 235, статьями 236 и 237, статьей 239, частью первой и второй статьи 240, частью второй статьи 241, частями первой, третьей и четвертой статьи 242, частями первой и второй статьи 243, статьями 244 и 245, статьями 247 и 249, частью первой статьи 251, частью первой статьи 364, статьей 365, частями первой-третьей статьи 366, статьями 375, 376, частью первой статьи 377, статьями 378-386, 389, частью первой статьи 390, статьями 391, 3911,393,410;";
абзацы шестой - восьмой изложить в следующей редакции:
"начальники управлений, отделов (отделений) Государственной автомобильной инспекции и их заместители, а при отсутствии в отделе внутренних дел отделения Государственной автомобильной инспекции - начальники органов внутренних дел и их заместители - статьями 173, 212, частью третьей статьи 213, частью третьей статьи 214, статьями 216-219, частью первой статьи 223, статьями 224-227, частями первой, третьей и четвертой статьи 228, статьей 229, частями первой и второй статьи 230, частью первой статьи 231, частью первой статьи 232, статьей 233, частью второй статьи 234, частями первой-четвертой и шестой статьи 235, статьями 236, 237, частями восьмой и девятой статьи 238, статьей 239, частями первой и второй статьи 240, частью второй статьи 241, частями первой, третьей и четвертой статьи 242, частями первой и второй статьи 243, статьями 244, 245, статьей 247, частью первой статьи 248, статьей 249, частью первой статьи 251;
старшие инспекторы отделов, управлений Государственной автомобильной инспекции, командиры полков, батальонов, рот дорожно-патрульной службы Государственной автомобильной инспекции, старшие госавтоинспекторы, госавтоинспекторы (при отсутствии в ОВД отделений ГАИ) - статьями 173, 212, 216 -219, частью первой статьи 223, статьями 225 - 227, частью первой статьи 229, частью первой статьи 231, частью первой статьи 232, частями первой и второй статьи 235, статьями 236 и 237, статьей 239, частью второй статьи 241, частями первой и второй статьи 243, статьями 244 и 245, статьей 247;
командиры взводов, старшие госавтоинспекторы, госавтоинспекторы, инспекторы административной практики, инспекторы дорожно-патрульной службы Государственной автомобильной инспекции - статьей 247 настоящего Кодекса.".
28. В части 1 статьи 522 цифры "228" заменить словами "частями первой, третьей и четвертой статьи 228"; цифры "232" заменить словами "частью первой статьи 232"; цифры "238, 239, 246, 250," исключить.
29. Пункт 2 статьи 559 после слов "по делу об административном правонарушении," дополнить словами "не имеет возможности оплатить штраф на месте либо".
30. В статье 567:
часть 4 изложить в следующей редакции:
"При совершении нарушения, за которое в соответствии с настоящим Кодексом может быть наложено административное взыскание в виде штрафа или лишения права управления транспортным средством, у водителя изымается водительское удостоверение на срок исполнения постановления по делу и выдается временное разрешение на право управления транспортным средством, о чем делается запись в протоколе о правонарушении. В случаях вынесения судом постановления о лишении права управления транспортным средством водительское удостоверение не возвращается, а действие временного разрешения продлевается до истечения срока, установленного для подачи жалобы, или до принятия решения по жалобе.";
статью дополнить частью 5 следующего содержания:
"При совершении повторного правонарушения на водителя, управлявшего транспортным средством по временному разрешению, составляется административный протокол с изъятием временного разрешения, транспортное средство ставится на штрафную стоянку. Изъятое временное разрешение и транспортное средство возвращаются владельцу после рассмотрения и уплаты административного штрафа за допущенное последнее правонарушение. Временное разрешение после истечения указанного в протоколе об административном правонарушении срока действия (30 суток) не продлевается.";
часть 5 считать соответственно частью 6.
31. Статью 568 изложить в следующей редакции:
"Статья 568. Изъятие государственных номерных знаков и задержание транспортных средств, отстранение от управления транспортными средствами и освидетельствование на состояние опьянения
При нарушениях, предусмотренных статьями 224, 228, 238, частями первой, третьей и четвертой статьи 241, статьями 242, 243, 244, 248 настоящего Кодекса, работники Госавтоинспекции, а также (кроме автомототранспорта) работники органа Главной государственной технической инспекции вправе изымать номерные знаки транспортных средств или задерживать транспортные средства и доставлять их для временного хранения на специальные стоянки, создаваемые по решениям местных государственных администраций, до рассмотрения дела в установленном порядке.
При изъятии государственных номерных знаков транспортного средства или его задержании делается соответствующая запись в протоколе об административном правонарушении.
Порядок задержания транспортного средства, а также изъятия и хранения номерных знаков и транспортных средств определяется Министерством внутренних дел Кыргызской Республики.
Управляющие транспортными средствами водители, в отношении которых имеются достаточные основания полагать, что они находятся в состоянии опьянения, подлежат освидетельствованию на состояние опьянения.
Порядок направления указанных лиц на освидетельствование на состояние опьянения и проведения их освидетельствования определяется Министерством внутренних дел Кыргызской Республики и Министерством здравоохранения Кыргызской Республики.".
32. В части 2 статьи 584 цифры "249, 250," заменить цифрами "224-250".
33. В статье 592 цифры "245,250" заменить цифрами "238".
34. Главу 44 Кодекса дополнить статьей 6231 следующего содержания:
"Статья 6231. Основание и порядок сокращения срока лишения специального права
При отсутствии повторных административных правонарушений у лица, лишенного на определенный срок права управления транспортным средством или права охоты, суды могут по истечении не менее половины назначенного срока сократить по ходатайству данного лица срок лишения указанного права.
Примечание. Данные об отсутствии повторных административных правонарушений у лица, лишенного права, представляет орган, составивший протокол о правонарушении.".
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.
Статья 3. Поручить Правительству Кыргызской Республики привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №185.



"ПОЧТА БАЙЛАНЫШЫ ЖӨНҮНДӨ" КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МЫЙЗАМЫНА ӨЗГӨРТҮҮ ЖАНА ТОЛУКТОО КИРГИЗҮҮ ТУУРАЛУУ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 26-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. "Почта байланышы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Жарчысы, 2001-ж., № 6, 187-ст.) төмөнкүдөй өзгөртүү жана толуктоо киргизилсин:
15-статьяда:
3-бөлүк алып салынсын;
4-бөлүк "почта байланышы тармагындагы" деген сөздөрдөн кийин ", почта маршруттарынан башка," деген сөздөр менен толукталсын.
2-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтү өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №186.

"ЭТИЛ СПИРТИН, АЛКОГОЛ ЖАНА СПИРТТҮҮ ПРОДУКЦИЯНЫ ӨНДҮРҮҮНҮ ЖАНА ЖҮГҮРТҮҮНҮ МАМЛЕКЕТТИК ЖӨНГӨ
САЛУУ ЖӨНҮНДӨ" КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МЫЙЗАМЫНА ӨЗГӨРТҮҮлөрдү киргизүү тууралуу
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 6-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. "Этил спиртин, алкогол жана спирттүү продукцияны өндүрүүнү жана жугүртүүнү мамлекеттик жөнгө салуу жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ("Эркинтоо" гезити, 2007-ж., 17-июль, № 52 (1661) төмөнкүдөй өзгөртүүлөр киргизилсин:
16-статьяда:
2-пункттун экинчи абзацы төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"балдар, билим берүү уюмдарында жана алардын жанындагы 100 метр радиустагы аймактарда, ошондой эле тикеден-тике медициналык мекемелердин өзүндө;";
3-пунктта:





- биринчи абзац төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"3. Даяр продукция көлөмүндө 15 пайызынан ашкан этил спирти бар алкоголдук продукцияны массалык иш-чаралар өтүүчү жайларда, аскердик багыттагы объекттерде, ошондой эле чатырларда, контейнерлерде, колдон, лотоктордо, автомашиналарда, башка ушул продукцияларды сатуу үчүн ыңгайлашпаган жерлерде чекене сатууга жана таркатууга болбойт.".
- төртүнчү абзац алып салынсын;
4-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"4. Даяр продукциянын көлөмүндө 15 пайыздан ашуун этил спирти бар алкоголдук продукцияны шаарларда чекене сатуучу уюмдардын бул максат үчүн контролдук-кассалык техникасы бар соодалык жана кампалык жайлары болууга тийиш.".
2-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтү расмий жарыяланган күндөн тартып үч айлык мөөнөт ичинде өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №187.

кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 20-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
Ушул Мыйзам кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жагындагы мамилелерди жөнгө салуунун укуктук, экономикалык жана уюштуруучулук негиздерин аныктайт жана кооптуу жүктөрдү Кыргыз Республикасынын аймагында автомобиль, аба, суу, темиржол транспорту менен ташууда үчүнчү жакка келген зыянды төлөп берүү боюнча милдеттенменин ташуучулар тарабынан аткарылышына багытталган.
1-берене. Ушул Мыйзамдын колдонулуу чөйрөсү
1. Ушул Мыйзам Кыргыз Республикасынын аймагында автомобиль, аба, суу, темиржол транспорт каражаттары менен ташылуучу кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандырууда келип чыгуучу мамилелерди жөнгө салат.
2. Ушул Мыйзамдын колдонулушу кооптуу жүктөрдү өндүрүүчү, кайра иштетүүчү, сактоочу, пайдалануучу жана (же) жок кылуучу ишканалардын, уюмдардын аймактарында жүктөрдү технологиялык ташууга, эгерде мындай ташуу жалпы пайдалануудагы жолдорго чыкпастан ишке ашырылса, таркатылбайт.
2-берене. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары
1. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары Кыргыз Республикасынын Конституциясына негизделет жана Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинен, ушул Мыйзамдан жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларынан турат.
2. Эгерде Кыргыз Республикасы ратификациялаган эларалык келишимдерде ушул Мыйзамда каралгандан башкача эрежелер белгиленсе, эларалык келишимдин эрежелери колдонулат.
3-берене. Ушул Мыйзамда колдонулуучу негизги түшүнүктөр
Ушул Мыйзамда төмөндөгүдөй негизги түшүнүктөр пайдаланылат:
камсыздандырылуучу - камсыздандыруу уюму (камсыздандыруучу) менен камсыздандыруу келишимин түзгөн жаран же юридикалык жак;
камсыздандыруучу - коммерциялык уюм болуп саналган жана камсыздандыруунун тиешелүү түрүн жүргүзүүгө расмий уруксаты (лицензиясы) бар юридикалык жак (камсыздандыруучу уюм);
камсыздандыруу сый акысы - келишимде шартталган акы, аны камсыздандырылуучу камсыздандыруучуга камсыздандыруу келишиминде белгиленген тартипте жана мөөнөттө төлөп берүүгө милдеттүү;
камсыздандыруу тарифтери - камсыздандыруучу иштеп чыккан жана камсыздандыруу келишими боюнча төлөнүп берилүүчү камсыздандыруу акысынын өлчөмүн аныктоодо ал тарабынан колдонулуучу тарифтер;
камсыздандыруу суммасы - кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруучу камсыздандыруу чыгымын төлөп берүүгө милдеттенген сумма;
камсыздандыруу төлөмү - камсыздандыруу окуясы болгон учурда зыянды жабуу үчүн камсыздандыруучу камсыздандыруу келишими боюнча төлөп берүүчү сумма;
камсыздандыруу окуясы - камсыздандыруу келишиминде же мыйзамда каралган окуя, ал болгондо камсыздандырылуучуга, камсыздандырылган жакка же болбосо пайда табуучуга камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүгө камсыздандыруучунун милдеттүүлүгү келип чыгат;
камсыздандыруу тобокелчилиги - болушуна карата камсыздандыруу жүргүзүлүүчү болжолдонгон окуя;
камсыздандыруу акылары - камсыздандыруу келишиминин шарттарына ылайык камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруучуга мезгил-мезгили менен төлөнүүчү камсыздандыруу сый акысы;
камсыздандыруу резервдери - камсыздандыруучулар тарабынан өздөрүнө алган камсыздандыруу милдеттерин аткарууну камсыздоо максатында камсыздандыруу түрлөрү боюнча алынган камсыздандыруу акыларынан түзүлүүчү атайын акчалай фонддор;
пайда табуучу - камсыздандыруу келишими анын пайдасына түзүлгөн жак;
кайра камсыздандыруу - камсыздандыруу төлөмүн төлөп калуу тобокелчилигин башка камсыздандыруучу менен түзүлгөн камсыздандыруу келишими боюнча толук бойдон же жарым-жартылай камсыздандыруу. Мында кайра камсыздандыруу келишимин түзгөн, камсыздандыруу келишими (негизги келишим) боюнча камсыздандыруучу жак кайра камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандырылуучу жак болуп саналат;
кош камсыздандыруу - бир эле мүлктү эки же бир нече камсыздандыруучуда камсыздандыруу;
чогуу камсыздандыруу - бир объектини бир келишим боюнча бир нече камсыздандыруучу менен биргелешип камсыздандыруу;
жоопкерчиликтин лимити - камсыздандыруучу бир камсыздандыруу окуясы боюнча төлөп берүүчү камсыздандыруу төлөмүнүн эң жогорку өлчөмү;
кооптуу жүктөр - ташуу, жүктөө-түшүрүү жумуштарында жана сактаганда жарылууга, өрт чыгууга же транспорттук каражаттардын, кампалардын, жабдык-түзүлүштөрдүн, имараттардын жана курулмалардын зыянга учурашына, ошондой эле адамдардын жана жаныбарлардын өлүмүнө, жаракат алышына, ууланышына, күйүшүнө, нурга кабылуусуна же оору-илдеттерге чалдыгышына себеп болушу мүмкүн болгон заттар жана нерселер.
Кооптуу жүктөр төмөнкүдөй класстарга бөлүнөт:
1-класс - жарылгыч заттар;
2-класс - кысылган, суюлтулган жана басым астында эритилген газдар;
3-класс - жеңил күйүүчү суюктуктар;
4-класс - жеңил күйүүчү заттар жана металлдар;
5-класс - кычкылдандыруучу заттар жана органикалык кычкылдыктар;
6-класс - ууландыруучу (токсикалык) заттар;
7-класс - радиоактивдүү жана инфекциялык заттар;
8-класс - оюп-жеп кетүүчү жана коррозиялык заттар;
9-класс - башка кооптуу заттар.
А) 1-класстагыга (жарылгыч заттар) төмөнкүлөр кирет:
Жарылгыч заттар, б. а. айлана-тегеректеги нерселердин бузулушуна алып келүүчү ургаалдуулукта, температурада жана басымда, газ бөлүп чыгаруу менен химиялык реакцияга кирүүгө жарамдуу катуу же суюк заттар же заттардын аралашмалары, аларга транспорт менен ташууга жол берилбеген (өзгөчө кооптуу, б. а. өтө эле сезгич же тез эле өзү бузулуп кетүүчү жарылгыч заттар) же болбосо кооптуулугунун артыкчылыктуу түрү башка класска туура келген заттар кошулбайт;
бир же бир нече жарылгыч затты камтыган нерселер, аларга транспортто ташууда кокустан күйгөндө же жарылганда өздөрү салынган кутуну бузуп сыртка чачырап, жалындап, түтөп, ысып же катуу добуш салып кетпегендей сандагы же сапаттагы жарылгыч заттарды камтыган жабдык-түзүлүштөр кошулбайт.
Б) 2-класстагыга (басым астында кысылган, эритилген жана суюлтулган газдар) төмөндөгү шарттардын эч болбогондо бирөөсүнө жооп берген заттар кирет:
Цельсия боюнча 20 градус температурада идиштеги артыкча басым 1х10(5) Па (1кг/кв.см) деген көрсөткүчкө барабар же андан ашык болсо;
Цельсия боюнча 50 градус температурада буунун абсолюттук басымы 3х10(5) Па (кг/кв.см) көрсөткүчкө барабар же андан ашык болсо; кооптуу чукул температура Цельсия боюнча 50 градустан кем болсо.
В) 3-класстагыга (жеңил күйүүчү суюктуктар) жалындап кетүү температурасы 12.1.044-84 ГОСТ стандарты боюнча жабык идиште Цельсия боюнча 61 градустан же жабык идиште Цельсия боюнча 60 градустан ашпаган суюктуктар, суюк аралашмалар, эритиндилер жана суспензиялар кирет (мисалы, лак-боёк материалдары).
Г) 4-класстагыга жеңил күйүүчү катуу заттар жана өзүнөн өзү күйүп кетүүчү заттар жана суу менен аралашканда бөлүп чыгарган газы жеңил күйүп кетүүчү заттар кирет.
Д) 5-класстагыга кычкылдандыруучу заттар жана органикалык кычкындылар кирет.
Е) 6-класстагыга (уулуу заттар), дем алганда (буу, чаң же аэрочарлар), ички органдарга тийгенде же териге жукканда ууландырууга жарамдуу, токсикалык көрсөткүчтөрү төмөнкүдөй критерийлердин эч болбогондо бирине жооп берген заттар кирет:
өлүмгө алып келүүчү орточо дозасы (ЛД50):
катуу заттар ички органдарга киргенде - 20 мг/кг дан ашпаса;
суюк заттар ички органдарга киргенде - 500 мг/кг дан ашпаса;
териге жукканда - 1000 мг/кг дан ашпаса;
өлүмгө алып келүүчү орточо чогундусу (ЛК50):
чаңдардан жана аэрочарлардан дем алганда -10 мг/кг дан ашпаса;
токсикалуулук температура босогосу (ТТБ) - Цельсия боюнча 55 градустан ашпаса;
ыктымалдуу ингаляциялык уулануу коэффициенти (ЫИУК) - 0,2 ден кем эмес болсо.
Ж) 7-класстагыга салыштырма активдүүлүгү 7,4/10(3) Бк. кг-1 (0,002 мкКи. г-1) көрсөткүчүнөн ашкан радиоактивдүү заттар жана адамдар же жаныбарлар үчүн кооптуу болгон, илдет-дарт жаратуучу микроорганизмдерди өзүндө камтыган инфекциялык заттар кирет.
З) 8-класстагыга кол менен кармап же өтө жакын туруп пайдаланганда же иштеткенде өзүнүн химиялык таасир этүүсү боюнча тирүү ткандарды олуттуу жабыркатышы мүмкүн болгон заттар; агып, чачырап кеткенде же сээп-чачыратканда башка жүктөрдү же ташып бараткан транспорт каражаттарын зыянга учуратышы же бузуп коюшу мүмкүн болгон заттар кирет. Ошондой эле мындай заттардын башка кошумча кооптуу сапаттары болушу мүмкүн.
И) 9-класстагыга өзүнүн касиет-сапаттары боюнча жогорудагы класстардын бирине да кирбеген, бирок аларды транспорттун айрым бир түрлөрү менен ташууда коопсуздук чараларын сактоону талап кылган заттар кирет. Аларга пиротехникалык заттар же аларды камтыган буюмдар, б. а. жардырууга алып келбөөчү экзотермикалык реакциянын натыйжасында сырткы эффекттерди (жалын, үн, газ же түтүн же болбосо алардын комбинациялары) жасоого арналган заттар кирет;
кооптуу жүктү ташуу - кооптуу жүктөрдү транспорттун автомобиль, аба, суу, темиржол жана башка түрлөрү менен же болбосо ушул транспорт түрлөрүн айкалыштырып ташуу боюнча уюштуруучулук жана технологиялык операциялардын жыйындысы, алар кооптуу жүктөрдү жөнөткөн учурдан тартып алар жиберилген пунктка келген учурга чейинки мезгилди камтыйт жана келишимдик негизде жана башка мыйзамдуу негиздерде аткарылат.
ташуучу - кооптуу жүктөрдү ташууну жүзөгө ашыруучу жана бул үчүн атайын транспорттук каражаттарды пайдалануучу юридикалык же жеке жак;
кооптуу жүк менен инцидент - кооптуу жүктөр жарылып, күйүп, агып, чачырап кеткенде, тара, кутулар бузулганда же бул жүктөргө байланышкан башка жагдайларда адамдардын курман болуусу же алардын ден-соолугуна, материалдык байлыктарга жана (же) айлана-чөйрөгө зыян келтирилиши;
залал болуп төмөнкүлөр эсептелет:
а) кооптуу жүк менен инциденттин натыйжасында, кооптуу жүктү ташыган транспорттук каражаттан сырткары жеке жактын өлүмгө учурашы же жаракат алышы;
б) кооптуу жүк менен инциденттин натыйжасында транспорттук каражаттан сырткары мүлккө келтирилген зыян же анын жок болушу;
в) кооптуу жүккө байланышта айлана-чөйрөнүн булганышынын натыйжасында болгон жоготуулар же зыяндар, мында аларды оңдоо, калыбына келтирүү боюнча көрүлгөн жана көрүлө турган акыл-эстүү чараларга кетүүчү чыгымдар менен чектелүү шарты сакталышы керек, бул чыгымдарга айлана-чөйрөгө келтирилген зыянга байланышкан пайда кошулбайт;
г) алдын алуучу чараларга кеткен чыгымдар жана алдын алуучу чаралардан улам келип чыккан залалдар же зыяндар;
алдын алуучу чаралар - инцидент болгондон кийин залалды болтурбоо же азайтуу үчүн ар кандай эле жактар тарабынан кабыл алынган ар кандай эле акыл-эстүү чаралар.
4-берене. Камсыздандыруунун максаты
Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун максаты болуп кооптуу жүктөрдү Кыргыз Республикасынын аймагы боюнча жөнөтүүчүдөн кабыл алуучуга жеткирүү процессинде алар менен инцидент болгондо камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүү аркылуу үчүнчү жактын өмүрүн, ден-соолугун, материалдык байлыгын жана айлана-чөйрөнү коргоону камсыз кылуу эсептелет.
5-берене. Камсыздандыруу объектиси

Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун объектиси болуп ташуучунун адам өмүрүнө, ден-соолугуна, материалдык баалуулуктарга жана (же) айлана-чөйрөгө келген зыянды төлөп берүү боюнча Кыргыз Республикасынын жарандык мыйзамдарында белгиленген милдеттүүлүгүнө байланышкан мүлктүк кызыкчылыгы саналат.
6-берене. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу чөйрөсүндөгү мамлекеттик көзөмөл
1. Камсыздандыруу иш-аракетине мамлекеттик көзөмөл Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык камсыздандыруу көзөмөлү боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик башкаруу органы тарабынан жүзөгө ашырылат.
2. Мамлекеттик контролдоо кооптуу жүктү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча компетенциясына жараша төмөндөгү органдарга жүктөлөт:
жол кыймылынын коопсуздугун камсыз кылуу жагындагы көзөмөл кылуу жана контролдоо боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга;
темиржол, ички суу жана аба транспортторун эксплуатациялоого карата транспорт жана коммуникация жагындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга.
7-берене. Ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзбөстөн кооптуу жүктөрдү ташууга жол берилбестиги
1. Ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзбөгөн ташуучунун кооптуу жүктөрдү ташуусуна тыюу салынат.
2. Эларалык жүк ташууларды жүзөгө ашырган ташуучу Кыргыз Республикасы катышкан, мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эларалык келишимдерге ылайык, кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүгө милдеттүү.
3. Кооптуу жүктөр ташылган транспорт каражатын башкарган (айдаган) адам кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу полисин (ырасталган көчүрмөсүн) алып жүрүүгө жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык текшерүүгө ыйгарым укугу бар адамдарга көрсөтүүгө милдеттүү.
4. Жол кыймылынын коопсуздугун камсыз кылуу жагындагы көзөмөл кылуу жана контролдоо боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган, темиржол, ички суу жана аба транспортторун эксплуатациялоого карата транспорт жана коммуникация жагындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин камсыздандыруу келишими болгондо гана кооптуу жүктөрдү ташууга уруксат берүүсү (жол коюусу) керек.
8-берене. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча укук мамилелеринин субъектилери
1. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча укук мамилелеринин субъектилери катары: камсыздандыруучу, камсыздырылуучулар, үчүнчү жактар (пайда табуучулар ) чыгышат.
2. Камсыздандыруучу болуп камсыздандыруунун ушул түрүн жүзөгө ашырууга белгиленген тартипте лицензия алган камсыздандыруу уюму эсептелет.
3. Камсыздандырылуучу катары камсыздандыруу уюму менен камсыздандыруу келишимин түзгөн жеке же юридикалык жак (ташуучу) чыгат.
Келишимдин шартына ылайык ташуучунун макулдугу боюнча экспедитор (ташуучунун ордуна) камсыздандырылуучу болушу мүмкүн.
4. Үчүнчү жактар (пайда табуучулар) болуп камсыздандыруу келишиминин тарабы болбогон, кооптуу жүктөрдү ташуу учурунда камсыздандыруу окуясы болгондо камсыздандыруу төлөмү төлөнүп берилүүгө жаткан зыян келтирилген юридикалык жана жеке жактар, ошондой эле алардын укугун мурастоочулар жана мураскорлору саналат.
9-берене. Камсыздандыруу окуялары
Камсыздандыруу окуялары деп камсыздандыруу келишимин көрсөтүлгөн, кооптуу жүккө байланышкан окуялар (инциденттер) эсептелет, алар болгондо камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүгө милдеттүүлүгү келип чыгат.
10-берене. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими жана аны түзүүнүн тартиби
1. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу Граждандык кодекске жана ушул Мыйзамга ылайык, камсыздандыруучу менен камсыздандырылуучунун ортосунда түзүлгөн камсыздандыруу келишиминин негизинде жүзөгө ашырылат.
2. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде (мындан ары - камсыздандыруу келишими) үчүнчү жактарга зыян келтирүүнүн натыйжасында келип чыккан милдеттенмелер боюнча камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүнү жүзөгө ашыруу каралат, буга моралдык зыянды, алынбай калган пайданы жана үстөк төлөмдү төлөп берүү кошулбайт.
3. Камсыздандыруу келишими милдеттүү камсыздандыруунун ушул түрү боюнча иш-аракетти жүзөгө ашыруу укугуна лицензиясы бар камсыздандыруучу менен гана түзүлүшү керек.
Камсыздандырылуучу камсыздандыруучуну тандоодо эркин болот.
Камсыздандыруучу жазуу жүзүндө, жүйөлөрүн жана негиздерин көрсөтүү менен камсыздандырылуучуга камсыздандыруу келишимин түзүүдөн баш тартууга укуктуу.
4. Камсыздандыруу келишими конкреттүү рейске же белгилүү бир мезгил ичинде кооптуу жүктөрдү бардык ташууларга карата түзүлүшү мүмкүн.
5. Камсыздандыруу келишими жазуу жүзүндө, камсыздандыруучу тарабынан камсыздандырылуучуга камсыздандыруу полисин берүү жолу менен түзүлөт. Камсыздандыруу келишимин түзүү үчүн негиз болуп камсыздандырылуучунун арызы саналат. Камсыздандыруу келишиминин орчундуу шарттары болуп бир камсыздандыруу окуясы боюнча камсыздандыруучунун жоопкерчилигинин лимити жана бардык камсыздандыруу окуялары боюнча жоопкерчиликтин жалпы лимити саналат.
6. Камсыздандыруу келишими төмөнкүдөй учурларда токтотулду деп эсептелет:

1) келишимдин колдонулуу мөөнөтү бүткөндө;
2) келишим мөөнөтүнөн мурда токтотулганда;
3) камсыздандыруучу тарабынан камсыздандыруу төлөмүн (камсыздандыруу төлөмдөрүн) төлөп берүү камсыздандыруу келишиминдеги камсыздандыруу суммасынын өлчөмүндө жүзөгө ашырылганда;
4) камсыздандыруу төлөмдөрү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн жоопкерчиликтин жалпы лимитинин чектеринде төлөнүп берилгенде.
11-берене. Камсыздандырылуучунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандырылуучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун шарттарын, кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча өз укуктары менен милдеттерин түшүндүрүп берүүнү камсыздандыруучудан талап кылууга;
2) камсыздандыруу тобокелчилигине баа берүү үчүн көз карандысыз экспертти тартууга;
3) камсыздандыруу келишиминин колдонулуу мезгилинде камсыздандыруучунун макулдугу боюнча камсыздандыруу суммасын же камсыздандыруучунун жоопкерчилигинин көлөмүн көбөйтүүгө;
4) камсыздандыруу полиси жоголгон учурда анын дубликатын алууга;
5) үчүнчү жактын ден-соолугуна жана (же) мүлкүнө келген зыяндын өлчөмүн баалоо үчүн көз карандысыз эскперттин кызматынан пайдаланууга;
6) камсыздандыруучу жана (же) көз карандысыз эксперт тарабынан жүргүзүлгөн келтирилген зыяндын өлчөмүн баалоонун натыйжалары жана камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмүнүн эсептери менен таанышууга;
7) кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин мөөнөтүнөн мурда токтотууга;
8) камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартуу же анын өлчөмүн азайтуу жөнүндө камсыздандыруучунун чечимин Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган тартипте талашууга;
9) кооптуу жүктөрдү ташууда камсыздандыруу тобокелчилигин (камсыздандыруу окуясынын болушунун ыктымалдыгын же ал болгондо келиши мүмкүн болгон зыяндын өлчөмүн) азайтууга алып келүүчү жагдайлар өзгөргөн учурда камсыздандыруу келишиминин шарттарын өзгөртүүнү талап кылууга;
10) ушул Мыйзамда карлган учурларда жана тартипте камсыздандыруу төлөмдөрүн алууга.
2. Камсыздандырылуучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) камсыздандыруу келишимин түзүү үчүн тиешелүү маалыматтарды камсыздандыруучуга берүүгө;
2) камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн өлчөмдө, тартипте жана мөөнөттөрдө камсыздандыруу сый акысын төлөп турууга;
3) камсыздандыруу окуясы болгондо түзүлгөн жагдайларга жараша зыянды болтурбоо жана анын өлчөмүн азайтуу боюнча, анын ичинде мүлктү сактап калуу жана жабыр тарткан адамдарга жардам көрсөтүү боюнча акыл-эстүү жана жеткиликтүү чараларды көрүүгө;
4) камсыздандыруу окуясынын болгондугу жөнүндө өзүнө белгилүү болгон учурдан тартып кечиктирбестен, бирок үч жумуш күнүнүн ичинде камсыздандыруучуга билдирүүгө;
5) камсыздандыруучунун өкүлүнө камсыздандыруу окуясынын болгондугунун себептерин иликтөөнү жүргүзүү үчүн мүмкүндүк берүүгө;
6) камсыздандыруу окуясынын болушунун себептери, жүрүшү жана натыйжалары жөнүндө, ошондой эле келтирилген зыяндын мүнөзү жана өлчөмү тууралуу ой жорууга мүмкүндүк берүүчү бардык болгон маалыматтарды (зарылдык болгондо - жазуу жүзүндө) жана зарыл документтерди камсыздандыруучуга берүүгө;
7) камсыздандыруу окуясы болушунун натыйжасында келтирилген зыянды төлөп бөрүү жөнүндө талап коюлгандыгы же доо арызы берилгендиги тууралуу белгилүү болгон учурдан тартып үч жумуш күнүнүн ичинде бул жөнүндө камсыздандыруучуну ага жеткиликтүү ар кандай каражат аркылуу кабардар кылууга;
8) зыяндын келтирилишине күнөөлүү жакка карата кайра талап коюу укугунун камсыздандыруучуга өтүүсүн камсыз кылууга.
3. Камсыздандыруу келишиминде камсыздандырулуучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка милдеттери жана укуктары каралышы мүмкүн.
4. Камсыздандырылуучунун ушул Мыйзамдын 2-бөлүгүнүн 3-пунктунда көрсөтүлгөн милдеттери камсыздандыруу окуясы болгон учурда транспорт каражатын тикелей башкарган (айдаган) жакка жүктөлөт.
12-берене. Камсыздандыруучунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) тийиштүү мамлекеттик органдардан жана уюмдардан, алардын компетенциясына жараша камсыздандыруу окуясынын болгондугунун фактысын жана жабырлануучуга келген зыяндын өлчөмүн ырастаган документтерди суроого;
2) камсыздандыруу окуясы болгондо үчүнчү жактардын ден-соолугуна жана (же) мүлкүнө келтирилген зыяндын өлчөмүнө жана камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмүнүн аныкталышына баа берүү үчүн көз карандысыз эксперттин кызматынан пайдаланууга. Көз карандысыз эксперт тарабынан зыянга баа берүүнүн мөөнөтү комиссиянын иштөө мөөнөтүнөн ашык болбоого тийиш;
3) зыяндын келтирилишине күнөөлүү адамга карата кайра талап коюу укугуна;
4) кооптуу жүктөрдү ташууда камсыздандыруу тобокелчилигин (камсыздандыруу окуясынын болушунун ыктымалдыгын же ал болгондо келиши мүмкүн болгон зыяндын өлчөмүн) көбөйтүүгө алып келүүчү жагдайлар өзгөргөн учурда камсыздандыруу келишиминин шарттарын өзгөртүүнү талап кылууга;
5) келтирилген зыянды төлөп берүүгө байланышкан мамилелерде камсыздандырылуучунун атынан жана анын тапшырмасы боюнча чыгууга;
6) пайда табуучулар койгон доо талаптарына карата сотто камсыздандырылуучунун тапшырмасы боюнча анын атынан ишти алып барууну өзүнө алууга. Бирок камсыздандыруучунун бул аракеттери камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү боюнча өз милдетин моюнга алуу катары бааланышы мүмкүн эмес.
2. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу эрежелери менен камсыздандырылуучуну тааныштырууга;
2) камсыздандыруу келишими түзүлгөндөн кийин камсыздандырылуучуга камсыздандыруу полисин берүүгө;
3) камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу билдирүүнү алгандан кийин кечиктирбестен аны белгиленген тартипте каттоого алууга;
4) камсыздандыруу актысын түзүүгө жана аны камсыздандырылуучуга (пайда көрүүчүгө) таанышууга берүүгө;
5) камсыздандыруу окуясынын болгондугу таанылганда, камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүү жөнүндө арызды жана камсыздандыруу окуясы болгондугун далилдеген документтерди алгандан кийин отуз күндүн ичинде камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүгө. Тараптардын ортосунда пикир келишпестиктер болгондо камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүү компетенттүү сот органынын чечиминин негизинде жүзөгө ашырылат, бул чечимде зыяндын өлчөмү, аны төлөп берүүнүн мүнөзү жана формасы аныкталат.
6) камсыздандыруу окуясы болгондо чыгашаларды болтурбоо же азайтуу максатында камсыздандырылуучу жумшаган чыгымдарды төлөп берүүгө;
7) камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартууга негиздер болгондо бул жөнүндө камсыздандырылуучуга жазуу жүзүндө отуз күндүн ичинде баш тартуунун себептерин көрсөтүү менен кабардар кылууга;
8) камсыздандыруунун купуялуулугун сактоого.
3. Келишимде камсыздандыруучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка дагы укуктары менен милдеттери каралышы мүмкүн.
13-берене. Үчүнчү жактын укуктары
1.Үчүнчү жактар төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) камсыздандырылуучу тарабынан кооптуу жүктү ташууда камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу камсыздандыруучуга кабарлоого;
2) камсыздандырылуучунун ордуна камсыздандыруу төлөмү үчүн зарыл болгон документтерди чогултууну жүзөгө ашырууга жана аларды камсыздандырылуучу менен камсыздандыруу келишимин түзгөн камсыздандыруучуга берүүгө;
3) ден-соолукка жана (же) мүлккө келген зыяндын өлчөмүнө баа берүү үчүн көз карандысыз эксперттин кызматынан пайдаланууга;
4) келтирилген зыяндын өлчөмүнө баа берүүнүн натыйжалары жана камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмүнүн эсептери менен таанышууга;
5) камсыздандыруу төлөмүн алууга;
6) камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартуу же анын өлчөмүн азайтуу жөнүндө камсыздандыруучунун чечимин Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган тартипте талашууга;
7) келтирилген зыяндын суммасы алынган камсыздандыруу төлөмүнүн суммасынан ашып кеткенде бул айырманы төлөп берүү жөнүндө камсыздандыруучуга талап коюуга.
2. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган учурларда үчүнчү жактардын ушул берененин 1-бөлүгүндө белгиленген укуктары башка жактарга (пайда табуучуларга) өтөт.
14-берене. Камсыздандыруу суммасы жана камсыздандыруу
сый акысынын өлчөмү
1. Камсыздандыруу келишимдери боюнча камсыздандыруу суммасынын эң төмөнкү өлчөмү жана камсыздандыруу сый акысынын тарифтери Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан иштелип чыгат жана аныкталат.
2. Конкреттүү жүк үчүн камсыздандыруу тарифинин өлчөмү кооптуу жүктүн классификациясына, ташуулардын көлөмүнө, аны ташыган транспорттун түрүнө жана потенциалдуу зыяндын өлчөмүнө жана анын келтирилишинин ыктымалдуулугуна таасир этүүчү башка факторлорго жараша аныкталат.
15-берене. Камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмүн аныктоо
1. Камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмү авариянын себептерин иликтөө актысынын, соттук чечимдердин жана келген зыяндын өлчөмү жөнүндөгү маалыматтарды камтыган башка материалдардын негизинде камсыздандыруучу же көз карандысыз эксперт тарабынан аныкталат.
2. Мүлк зыянга учураганда төлөмдүн өлчөмү аны калыбына келтирүүнүн наркынын эсебине таянып, камсыздандандыруу окуясы болгонго чейинки мүлктүн эскирүүсүн эсепке алуу менен аныкталат.
Мүлктү калыбына келтирүүнүн наркы камсыздандыруу окуясы болгон учурга карата колдонууда болгон орточо рыноктук баалардын жана тарифтердин негизинде аныкталат.
3. Мүлк жок кылынган учурда төлөмдүн өлчөмү мүлктүн чыныгы баасына таянып, камсыздандыруу окуясы болгон күнгө карата мүлктүн эскирүүсүн эсепке алуу менен аныкталат.
Эгерде мүлктү калыбына келтирүү техникалык жактан мүмкүн эмес же экономикалык жактан негизсиз болсо жок кылынды деп эсептелет. Эгерде мүлктү калыбына келтирүүдө кетүүчү чыгымдар (калыбына келтирүүнүн наркы) камсыздандыруу окуясы болгон күнгө карата чегерилген амортизацияны эсепке алганда мүлктүн чыныгы наркынын 80 пайызынан ашса, мүлктү калыбына келтирүү экономикалык жактан негизсиз деп эсептелет.
4. Айлана-чөйрөгө келтирилген зыянды төлөп берүү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жүргүзүлөт.
5. Камсыздандыруу төлөмү үчүнчү жакка келтирилген зыяндын (реалдуу зыяндын) өлчөмүнөн ашууга тийиш эмес.
6. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу бир нече камсыздандыруучу тарабынан жүргүзүлгөндө (чогуу камсыздандырууда) ар бир камсыздандыруучу камсыздандырылуучу менен түзүлгөн камсыздандыруу келишиминин чегинде камсыздандырылуучуга (пайда табуучуга) жоопкерчиликтүү болот. Бирок, камсыздандырылуучу (пайда табуучу) бардык камсыздандыруучулардан алган камсыздандыруу төлөмдөрүнүн жалпы суммасы реалдуу зыяндын суммасынан ашууга тийиш эмес.
Кош камсыздандыруу учурунда камсыздандыруу төлөмү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте төлөнөт.
7. Келтирилген зыян башка жактар тарабынан төлөнүп берилген учурларда камсыздандыруучу камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн камсыздандыруу суммасы менен башка жактар төлөгөн сумманын ортосундагы айырманы гана төлөп берет. Камсыздандырылуучу башка жактардын келтирилген зыянды үчүнчү жактарга төлөп бергендигин билгенде бул жөнүндө камсыздандыруучуга билдирүүгө милдеттүү.
8. Камсыздандыруу окуясынан улам келүүчү зыянды болтурбоо же азайтуу максатында камсыздандырылуучу жумшаган чыгымдар, эгерде алар зарылдык боюнча жана (же) камсыздандыруучунун көрсөтмөлөрүн аткаруу үчүн жумшалса, тийиштүү чаралар майнапсыз болуп чыккан учурда да камсыздандыруучу тарабынан милдеттүү түрдө төлөнүп берилет.
Камсыздандырылуучунун аталган чыгымдары иш жүзүндөгү өлчөмүндө, камсыздандыруу төлөмдөрүнүн жана төлөнүп берилген чыгымдардын жалпы суммасы камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн камсыздандыруу суммасынан ашып кетпегендей түрдө төлөнүп берилет. Эгерде чыгымдар камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруучунун көрсөтмөлөрүн аткаруунун натыйжасында келип чыкса, алар камсыздандыруу суммасына көз карандысыз түрдө толук өлчөмдө төлөнүп берилет.
9. Жабырлануучу өлүмгө учураганда, анын мураскорлору жок болсо, жабырлануучуну көмгөн адам тарткан зарыл чыгымдар мыйзамда каралган тартипте камсыздандыруучу тарабынан төлөнүп берилет.
10. Таберик же сейрек учуроочу нерселер, асыл металлдардан, асыл, жарым асыл таштардан жасалган буюмдар, диний ибадат буюмдары, коллекциялар, кол жазмалар, акча белгилери, баалуу кагаздар, документтер жана фотосүрөттөр жок кылынса же зыянга учураса төлөнүп берилүүгө жатпайт.
16-берене. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүнүн тартиби
1. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү тууралуу талап камсыздандырылуучу тарабынан же пайда табуучу болуп саналган башка жак тарабынан жазуу жүзүндө, төмөндөгү документтерди тиркөө менен камсыздандыруучуга берилет:
1) камсыздандыруу келишиминин көчүрмөсү;
2) камсыздандырылуучунун (пайда табуучунун) камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүү тууралуу арызы, арызга келтирилген зыянды жана анын өлчөмүн ырастаган документтер же кооптуу жүктөрдү ташуу учурундагы инциденттин натыйжасында келтирилген зыянды төлөп берүү жөнүндө соттун мыйзамдуу күчүнө кирген чечими тиркелет;
3) зыянды болтурбоо же анын өлчөмүн азайтуу боюнча чараларды көрүүгө байланышкан чыгымдарды ырастоочу документтер (бар болсо).
2. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү камсыздандыруучу тарабынан ушул берененин 1-пунктунда каралган документтер алынган күндөн тартып отуз күндөн кечиктирилбестен жүзөгө ашырылат.
3. Камсыздандыруучу тарабынан же соттун чечими боюнча камсыздандыруу окуясы болду деп табылганда ошол окуянын натыйжасында келтирилген зыянды төлөп берүү жөнүндөгү арыздарды канааттандыруу алардын түшүү тартибине жараша, ал эми бир нече арыз бир мезгилде түшкөн учурда - төмөндөгүдөй кезекте жүзөгө ашырылат:
1) биринчи кезекте жеке жактардын өмүрүнө жана ден-соолугуна келтирилген зыянды төлөп берүү жөнүндөгү талаптар канааттандырылат;
2) экинчи кезекте жеке жактардын мүлкүнө келтирилген зыян төлөнүп берилет;
3) үчүнчү кезекте юридикалык жактын мүлкүнө келтирилген зыян төлөнүп берилет;
4) төртүнчү кезекте айлана-чөйрөгө келтирилген зыян төлөнүп берилет.
17-берене. Зыян келтирген жакка карата кайра талап коюу укугу
1. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучу төлөнүп берилген сумманын чегинде күнөөлүү жакка карата кайра талап коюуга төмөндөгү учурларда укуктуу:
1) камсыздандыруучунун камсыздандыруу окуясынын болушун көздөгөн, атайылап жасаган же болбосо мындай окуянын болушуна көмөк берген аракеттери болгондо;
2) камсыздандыруучу камсыздандыруу окуясы менен себептик байланышта турган, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте атайлаган кылмыш же болбосо администрациялык укук бузуу катары таанылган аракеттерди жасаганда;
3) камсыздандырылуучу тарабынан зыяндын өлчөмүн азайтуу боюнча акыл-эстүү жана жеткиликтүү чаралар атайылып көрүлбөгөндүктүн натыйжасында зыяндын өлчөмү көбөйгөндө;
4) камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруучуга камсыздандыруу объектиси, камсыздандыруу тобокелчилиги, камсыздандыруу окуясы жана анын кесепеттери тууралуу билип туруп жалган маалыматтар берилгенде;
5) камсыздандыруу окуясынын болушуна жоопкерчиликтүү жакка карата талап коюу боюнча өз укугунан камсыздандырылуучу баш тартканда, ошондой эле талап коюу укугунун өтүшү үчүн зарыл болгон документтерди камсыздандыруучуга берүүдөн баш тартканда.
2. Келтирилген жана камсыздандыруу келишими боюнча төлөнүп берилген зыян жоопкерчиликтүү жакка карата камсыздандыруучу ээ болгон кайра талап коюу укугу камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучуга ал төлөгөн сумманын чектеринде өтөт.
3. Камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучу ташуучунун кызматтык, кызмат орундук же башка эмгектик милдеттерин бузган жана мунун натыйжасында кооптуу жүк менен инцидент болгон кызматкерлерине карата, алардын атайылап жасалган аракеттерин кошпогондо, кайра талап коюу укугуна ээ эмес.
18-берене. Камсыздандыруучуну камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн бошотуунун негиздери
1. Камсыздандыруу окуясы төмөндөгүлөрдүн натыйжасында келип чыкса камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн толугу менен же жарым-жартылай баш тартууга укуктуу:
1) зарыл коргонуу жана чукул зарылдык абалында жасалган аракеттерди кошпогондо, пайда табуучунун камсыздандыруу окуясынын келип чыгышына багытталган же болбосо анын болушуна көмөк көрсөткөн атайылаган аракеттеринин; эгерде зыян ал үчүн жоопкерчиликтүү жактын күнөөсү боюнча келтирилсе, камсыздандыруучу камсыздандыруу келишими боюнча өмүргө жана ден-соолукка зыян келтиргендик үчүн жарандык жоопкерчиликти камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүдөн бошотулбайт.
2) пайда табуучунун камсыздандыруу окуясы менен себептик байланышта турган, Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында белгиленген тартипте кылмыш же администрациялык укук бузуу деп таанылган аракеттеринин.
2. Камсыздандыруу окуясы төмөндөгүлөрдүн натыйжасында келип чыкса камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн бошотулат:
1) ядролук жарылуунун, радиациянын же радиоактивдүү булгануунун таасиринин;
2) аскердик же ага окшогон аракеттердин (согуш жарыялангандыгына же жарыяланбагандыгына карабастан), террористтик актылардан, чет мамлекеттердин кол салуусунун, душмандык аракеттеринин, жарандык согуштун;
3) козголоңдун, иш таштоонун, локауттардын, элдик көтөрүлүшкө чейин жеткен жарандык тартипсиздиктердин, бунттардын, жарандык толкундоолордун, аскердик козголоңдун, революциянын, бийликти аскер күчү менен басып алуунун же узурпациялоонун, мүлктү конфискациялоонун, реквизизациялоонун жана мамлекеттештирүүнүн.
3. Камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүдөн баш тартуусуна төмөндөгүлөр да негиз болушу мүмкүн:
1) камсыздандыруу келишиминде каралган камсыздандыруу суммасынан ашкан зыянды төлөп берүү тууралуу ар кандай талаптар;
2) камсыздандырылуучунун (камсыздандырылган жактын) жана (же) пайда табуучу болуп эсептелген башка жактын зыян келтирилгендиги үчүн күнөөлүү жактан тийиштүү төлөмдү алуусу;
3) камсыздандыруу окуясынын болгондугу тууралуу камсыздандыруучуну кабардар кылбай коюу.
4. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартуу жөнүндөгү чечим камсыздандыруучу тарабынан кабыл алынат жана отуз күндүн ичинде камсыздандырылуучуга жана пайда табуучуга баш тартуунун жүйөлөнгөн негиздерин көрсөтүү менен жазуу жүзүндө билдирилет.
5. Камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүдөн баш тартуусун камсыздандырылуучу жана (же) пайда табуучу болуп эсептелген башка жак сот тартибинде даттана алат.
19-берене. Маалыматтык өз ара аракеттешүү
1. Жол кыймылынын коопсуздугу жагында көзөмөлдү жана контролду жүзөгө ашыруучу мамлекеттик органдар, темиржол, ички суу жана аба транспортун эксплуатациялоого карата транспорт жана коммуникациялар жагындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар кооптуу жүк менен болгон инциденттин катышуучуларына камсыздандыруу окуясынын болгондугунун фактысын ырастаган документтерди, анын ичинде кырсыктын схемасы тиркелген протоколдун көчүрмөсүн бирден нускада акысыз берет.
2. Жол кыймылынын коопсуздугу жагында көзөмөлдү жана контролду жүзөгө ашыруучу мамлекеттик органдар, темиржол, ички суу жана аба транспортун эксплуатациялоого карата транспорт жана коммуникациялар жагындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар, прокуратура органдары, соттор, саламаттык сактоо уюмдары, кооптуу жүк менен инцидент жана анын кесепеттери тууралуу маалыматтарга ээ болгон башка мамлекеттик органдар жана уюмдар камсыздандыруучу кайрылганда бул маалыматтарды ага акысыз берүүгө милдеттүү.
3. Жол кыймылынын коопсуздугу жагында көзөмөлдү жана контролду жүзөгө ашыруучу мамлекеттик органдар, темиржол, ички суу жана аба транспортун эксплуатациялоого карата транспорт жана коммуникациялар жагындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар кооптуу жүк менен инцидент тууралуу тийиштүү камсыздандыруучуну кабардар кылат.
Камсыздандыруу окуясы жөнүндө камсыздандыруучуга ар кандай жактар билдирүүгө укуктуу.
20-берене. Талаштарды кароонун тартиби
Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимине байланыштуу камсыздандырылуучулардын, камсыздандыруучулардын жана үчүнчү жактардын ортосунда келип чыккан талаштар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген сот тартибинде чечилет.
21-берене. Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузгандык үчүн жоопкерчилик
Кооптуу жүктөрдү ташуучунун жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузгандыгы, ошондой эле камсыздандыруу окуясын атайылап түзгөндүгү жана камсыздандыруу төлөмүн мыйзамсыз алууга багытталган укукка каршы башка аракеттери үчүн күнөөлүү жактар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган жоопкерчиликке тартылат.
22-берене. Ушул Мыйзамды колдонууга киргизүү
1. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн баштап алты айдан кийин күчүнө кирет.
2. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү:
алты айлык мөөнөттө ушул Мыйзамды жүзөгө ашыруу үчүн зарыл болгон ченемдик укуктук актыларды иштеп чыксын;
өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №188.



Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЯ
И ДОПОЛНЕНИЯ В ЗАКОН КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
"о почтовой связи"
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
26 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Закон Кыргызской Республики "О почтовой связи" (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 2001 г., № 6, ст. 187) следующие изменение и дополнение;
в статье 15:
часть 3 исключить;
часть 4 после слов "Почтовые сети" дополнить словами ", кроме почтовых маршрутов,".
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.
Правительству Кыргызской Республики привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.

Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №186.

Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ В ЗАКОН КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ "О ГОСУДАРСТВЕННОМ РЕГУЛИРОВАНИИ ПРОИЗВОДСТВА И ОБОРОТА ЭТИЛОВОГО СПИРТА, АЛКОГОЛЬНОЙ И СПИРТОСОДЕРЖАЩЕЙ ПРОДУКЦИИ"
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
6 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Закон Кыргызской Республики "О государственном регулировании производства и оборота этилового спирта, алкогольной и спиртосодержащей продукции" (газета "Эркинтоо" от 17 июля 2007 года № 52 (1661) следующие изменения:
в статье 16:
абзац второй пункта 2 изложить в следующей редакции:
"в детских, образовательных организациях и на прилегающих к ним территориях в радиусе 100 метров, а также непосредственно на территориях медицинских учреждений;";
в пункте 3:
- абзац первый изложить в следующей редакции:
"3. Не допускается розничная продажа и распространение алкогольной продукции с содержанием этилового спирта более 15 процентов объема готовой продукции в местах проведения массовых мероприятий, на объектах военного назначения, а также в палатках, контейнерах, с рук, лотков, автомашин, в других неприспособленных для продажи данной продукции местах.";
- абзац четвертый исключить;
пункт 4 изложить в следующей редакции:
"4. Организации, осуществляющие в городах розничную продажу алкогольной продукции с содержанием этилового спирта более 15 процентов объема готовой продукции, должны иметь для таких целей торговые и складские помещения, контрольно-кассовую технику.".
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.
Правительству Кыргызской Республики в трехмесячный срок со дня официального опубликования привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №187.

Закон Кыргызской Республики
ОБ ОБЯЗАТЕЛЬНОМ
СТРАХОВАНИИ ГРАЖДАНСКОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТИ ПЕРЕВОЗЧИКА ОПАСНЫХ ГРУЗОВ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
20 июня 2008 года
Настоящий Закон устанавливает правовые, экономические и организационные основы регулирования отношений в области обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов и направлен на выполнение перевозчиками обязательств по возмещению убытков, причиненных третьим лицам в процессе доставки опасных грузов автомобильным, воздушным, водным и железнодорожным транспортом на территории Кыргызской Республики.
Статья 1. Сфера применения настоящего Закона
1. Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие при обязательном страхований гражданской ответственности перевозчика опасных грузов, перевозимых средствами автомобильного, воздушного, водного и железнодорожного транспорта по территории Кыргызской Республики.
2. Действие настоящего Закона не распространяется на технологические перевозки опасных грузов на территориях предприятий, организаций, осуществляющих их производство, переработку, хранение, применение и (или) уничтожение, если такие перевозки осуществляются без выхода на пути (дороги) общего пользования.
Статья 2. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика опасных грузов
1. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика опасных грузов основывается на Конституции и состоит из Гражданского кодекса, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Кыргызской Республики.
2. Если международным договором, ратифицированным Кыргызской Республикой, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.
Статья 3. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
- страхователь - гражданин или юридическое лицо, заключившее договор
страхования со страховой организацией (страховщиком);
страховщик - юридическое лицо (страховая организация), являющееся коммерческой организацией и имеющее специальное разрешение (лицензию) на осуществление страхования соответствующего вида;
страховая премия - обусловленная договором плата, которую страхователь обязан уплатить страховщику в порядке и сроки, установленные договором страхования;
страховые тарифы - тарифы, разработанные страховщиком и применяемые им при определении размера страховой премии, подлежащей уплате по договору страхования;
страховая сумма - сумма, в пределах которой страховщик обязуется выплатить страховое возмещение по договору обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов;
страховое возмещение - сумма, выплачиваемая страховщиком по договору страхования в покрытие ущерба при наступлении страхового случая;
страховой случай - свершившееся событие, предусмотренное договором страхования или законом, с наступлением которого возникает обязанность страховщика произвести страховую выплату страхователю, застрахованному лицу либо выгодоприобретателю;
страховой риск - предполагаемое событие, на случай наступления которого проводится страхование;
страховые взносы - страховая премия, периодически вносимая страховщику страхователем в соответствии с условиями договора страхования;
страховые резервы - специальные денежные фонды, формируемые страховщиками из полученных страховых взносов по видам страхования с целью обеспечения выполнения принятых ими страховых обязательств;
выгодоприобретатель - лицо, в пользу которого заключен договор страхования;
перестрахование - страхование полностью или частично риска выплаты страхового возмещения у другого страховщика по заключенному с ним договору перестрахования. При этом страховщик по договору страхования (основному договору), заключивший договор перестрахования, является в договоре перестрахования страхователем;
двойное страхование - страхование одного и того же имущества у двух или нескольких страховщиков;
сострахование - страхование одного объекта по одному договору совместно несколькими страховщиками;
лимит ответственности - максимальный размер выплачиваемого страховщиком страхового возмещения по одному страховому случаю;
опасные грузы - вещества и предметы, которые при транспортировании, погрузочно-разгрузочных работах и хранении могут послужить причиной взрыва, пожара или повреждения транспортных средств, складов, устройств, зданий и сооружений, а также гибели, травмирования, отравления, ожогов, облучения или заболевания людей и животных.
Опасные грузы разделяют на следующие классы:
класс 1 - взрывчатые вещества;
класс 2 - газы сжатые, сжиженные и растворенные под давлением;
класс 3 - легковоспламеняющиеся жидкости;
класс 4 - легковоспламеняющиеся вещества и материалы;
класс 5 - окисляющие вещества и органические перекиси;
класс 6 - ядовитые (токсичные) вещества;
класс 7 - радиоактивные и инфекционные вещества;
класс 8 - едкие и коррозийные вещества;
класс 9 - прочие опасные вещества.
А) К классу 1 (взрывчатые вещества) относят:
взрывчатые вещества, т.е. твердые или жидкие вещества или смеси веществ, которые способны к химической реакции с выделением газов с такой интенсивностью, температурой и давлением, что это вызывает повреждение окружающих предметов, за исключением тех веществ, которые не допускаются к транспортированию (особо опасные ВВ, т.е. слишком чувствительные или легко подвергающиеся саморазложению), или тех, преимущественный вид опасности которых соответствует другому классу;
изделия, содержащие одно или несколько взрывчатых веществ, кроме устройств, содержащих взрывчатые вещества в таких количествах или с такими свойствами, что их случайное воспламенение или инициирование в процессе транспортирования не приведет к таким проявлениям, как разбрасывание, огонь, дым, тепло или звуковой эффект вне упаковки.
Б) К классу 2 (газы сжатые, сжиженные и растворенные под давлением) относят вещества, отвечающие хотя бы одному из следующих условий:
избыточное давление в сосуде при температуре 20 градусов по Цельсию равно или более 1 х 10(5) Па (1 кг/кв.см);
абсолютное давление паров при температуре 50 градусов по Цельсию равно или более 3 х 10(5) Па (кг/кв.см); критическая температура менее 50 градусов по Цельсию.
В) К классу 3 (легковоспламеняющиеся жидкости) относят жидкости, смеси жидкостей, растворы и суспензии (например, лакокрасочные материалы), имеющие температуру вспышки по ГОСТу 12.1.044-84 не более 61 градуса по Цельсию в закрытом сосуде или 60 градусов по Цельсию в закрытом сосуде.
Г) К классу 4 относят легковоспламеняющиеся твердые вещества, самовозгорающиеся вещества и вещества, выделяющие легковоспламеняющиеся газы при взаимодействии с водой.
Д) К классу 5 относят окисляющие вещества и органические перекиси.
Е) К классу 6 (ядовитые вещества) относят вещества, способные вызывать отравление при вдыхании (пары, пыли или аэровзвеси), попадании внутрь или контакте с кожей, имеющие показатели токсичности, отвечающие хотя бы одному из следующих критериев:
среднесмертельная доза(ЛД50):
при попадании внутрь твердых веществ - не более 20 мг/кг;
при попадании внутрь жидких веществ - не более 500 мг/кг;
при действии на кожу - не более 1000 мг/кг;
среднесмертельная концентрация (ЛК50):
при вдыхании пыли или аэровзвеси - не более 10 мг/л;
температурный порог токсичности (ТПТ) - не более 55 градусов по Цельсию;
коэффициент возможного ингаляционного отравления (КВИО) - не менее 0,2.
Ж) К классу 7 относят радиоактивные вещества с удельной активностью более 7,4/10(3) Бк. кг-1 (0,002 мкКи. г-1) и инфекционные вещества, содержащие болезнетворные микроорганизмы, опасные для человека или животных.
3) К классу 8 относят вещества, которые по своему химическому воздействию могут при непосредственном контакте вызвать серьезные повреждения живой ткани; при утечке или просыпании могут вызвать повреждение и даже разрушение других грузов или транспортных средств. Эти вещества могут также обладать другими дополнительными опасными свойствами.
И) К классу 9 относят вещества, не включенные по своим свойствам ни в один из предыдущих классов, но требующие соблюдения мер безопасности при их транспортировке на отдельных видах транспорта. Сюда же относятся пиротехнические вещества или изделия, их содержащие, т.е. вещества или смеси веществ, предназначенные для производства внешних эффектов (огня, звука, газа или дыма либо их комбинации) в результате недетонирующих экзотермических реакций;
перевозка опасных грузов - совокупность организационных и технологических операций по перемещению опасных грузов автомобильным, авиационным, железнодорожным, водным и другими видами транспорта или комбинацией этих видов транспорта, выполняемых на договорной основе и других законных основаниях, начиная с момента отправки опасных грузов и до момента их прибытия в пункт назначения;
перевозчик - физическое или юридическое лицо, осуществляющее перевозку опасных грузов и использующее для этого транспортное средство;
инцидент с опасным грузом - взрыв, возгорание, утечка, просыпание опасного вещества, повреждение тары, упаковки или иное событие, повлекшее гибель людей или причинение вреда их здоровью, материальным ценностям и (или) окружающей среде;
ущерб означает:
а) смерть физического лица или нанесение телесных повреждений физическому лицу вне транспортного средства, перевозящего опасные грузы, в результате инцидента с опасным грузом;
б) потери или убытки, причиненные имуществу вне транспортного средства, перевозящего опасные грузы, в результате инцидента с опасным грузом;
в) потери или убытки в результате загрязнения окружающей среды, вызванного опасным грузом, при условии, что возмещение за ущерб, нанесенный окружающей среде, за исключением потери прибыли в связи с таким ущербом, ограничивается затратами на разумные меры по восстановлению, которые были или будут предприняты;
г) затраты на предупредительные меры и последующие убытки или ущерб, вызванные предупредительными мерами;
предупредительные меры - любые разумные меры, принятые любым лицом после того как произошел инцидент для предотвращения или уменьшения ущерба.
Статья 4. Цель страхования
Целью обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов является обеспечение защиты жизни, здоровья, материальных ценностей третьего лица и окружающей среды посредством осуществления страховых возмещений в случае инцидента с опасным грузом в процессе его доставки от отправителя к получателю по территории Кыргызской Республики.
Статья 5. Объект страхования
Объектом обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов является имущественный интерес перевозчика, связанный с обязанностью, установленной гражданским законодательством Кыргызской Республики, возместить ущерб, причиненный жизни, здоровью, материальным ценностям и (или) окружающей среде.
Статья 6. Государственный надзор и контроль в сфере обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов
1. Государственный надзор за страховой деятельностью осуществляется уполномоченным государственным органом управления по страховому надзору в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
2. Государственный контроль в пределах установленной компетенции по обязательному страхованию гражданской ответственности перевозчика опасных грузов возлагается на следующие органы:
уполномоченный государственный орган по надзору и контролю в области обеспечения безопасности дорожного движения;
уполномоченный государственный орган в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, внутреннего водного и воздушного транспорта.
Статья 7. Недопустимость перевозки опасных грузов без договора страхования гражданской ответственности перевозчика
1. Перевозка опасных грузов перевозчиком, не заключившим договор обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика, запрещается.
2. Перевозчик, осуществляющий международные перевозки, обязан заключить договор обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов в соответствии со вступившими в установленном законом порядке в силу международными договорами, участниками которых является Кыргызская Республика.
3. Лицо, управляющее транспортным средством, осуществляющим перевозку опасных грузов, обязано иметь страховой полис (заверенную копию) по обязательному страхованию гражданской ответственности перевозчика опасного груза и предъявлять его для проверки лицам, уполномоченным на то в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
4. Уполномоченный государственный орган по надзору и контролю в области обеспечения безопасности дорожного движения, уполномоченные государственные органы в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, внутреннего водного и воздушного транспорта должны выдавать допуск (разрешение) на перевозку опасных грузов только при наличии заключенного договора страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов.
Статья 8. Субъекты правоотношений по обязательному страхованию гражданской ответственности перевозчика опасных грузов
1. Субъектами правоотношений по обязательному страхованию гражданской ответственности перевозчика опасных грузов выступают: страховщик, страхователи, третьи лица (выгодоприобретатели).
2. Страховщиком является страховая организация, получившая в установленном порядке лицензию на осуществление данного вида страхования.
3. Страхователем выступает физическое или юридическое лицо (перевозчик), заключившее договор страхования со страховой организацией.
Страхователем (вместо перевозчика) может быть экспедитор с согласия перевозчика в соответствии с условиями договора.
4. Третьими лицами (выгодоприобретателями) выступают юридические или физические лица, не являющиеся стороной по договору страхования, которым при перевозке опасных грузов был причинен вред, подлежащий страховому возмещению при наступлении страхового случая, а также их правопреемники или наследники.
Статья 9. Страховые случаи
Страховыми случаями являются произошедшие с опасным грузом события (инциденты), предусмотренные договором страхования, с наступлением которых возникает обязанность страховщика осуществить выплату страхового возмещения.
Статья 10. Договор обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов и порядок его заключения
1. Обязательное страхование гражданской ответственности перевозчика опасных грузов осуществляется на основании договора страхования, заключаемого между страхователем и страховщиком в соответствии с Гражданским кодексом и настоящим Законом.
2. Договором обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов (далее - договор страхования) предусматривается осуществление выплаты страхового возмещения по обязательствам, возникшим вследствие причинения ущерба третьим лицам, за исключением возмещения морального вреда, упущенной выгоды и уплаты неустойки.
3. Договор страхования должен быть заключен только со страховщиком, имеющим лицензию на право осуществления деятельности по данному виду обязательного страхования.
Страхователь свободен в выборе страховщика.
Страховщик вправе отказать страхователю в заключении договора страхования с предоставлением мотивированного и обоснованного отказа в письменной форме.
4. Договор страхования может заключаться на конкретный рейс или на все перевозки опасных грузов в течение определенного времени.
5. Договор страхования заключается в письменной форме путем выдачи страхователю страхового полиса. Основанием для заключения договора страхования является заявление страхователя. Существенными условиями договора страхования являются лимит ответственности страховщика по одному страховому случаю и общий лимит ответственности по всем страховым случаям.
6. Договор страхования считается прекращенным в случае:
1) истечения срока действия договора;
2) досрочного прекращения договора;
3) осуществления страховщиком выплаты страхового возмещения (страховых возмещений) в размере страховой суммы по договору страхования;
4) выплаты страхового возмещения в пределах общего лимита ответственности, указанного в договоре страхования.
Статья 11. Права и обязанности страхователя
1. Страхователь вправе:
1) требовать от страховщика разъяснения условий обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов, своих прав и обязанностей по договору обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов;
2) привлекать независимого эксперта для оценки страхового риска;
3) в период действия договора страхования по согласованию со страховщиком увеличить страховую сумму или объем ответственности страховщика;
4) получить дубликат страхового полиса в случае его утери;
5) воспользоваться услугами независимого эксперта для оценки размера причиненного вреда здоровью и (или) имуществу третьего лица;
6) ознакомиться с результатами оценки размера причиненного вреда и расчетами размера страхового возмещения, произведенными страховщиком и (или) независимым экспертом;
7) досрочно прекратить договор обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов;
8) оспорить в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, решение страховщика об отказе в осуществлении выплаты страхового возмещения или уменьшении его размера;
9) требовать изменения условий договора страхования в случае изменения обстоятельств, которые могут привести к снижению страхового риска при перевозке опасных грузов (вероятности наступления страхового случая или размера возможного вреда при его наступлении);
10) получить страховое возмещение в случаях и порядке, предусмотренных настоящим Законом.
2. Страхователь обязан:
1) предоставить страховщику сведения, необходимые для заключения договора страхования;
2) уплачивать страховые премии в размере, порядке и сроки, которые установлены договором страхования;
3) при наступлении страхового случая принять разумные и доступные в сложившихся обстоятельствах меры по предотвращению и уменьшению размера убытка, в том числе меры по спасению имущества и оказанию помощи пострадавшим лицам;
4) незамедлительно, но не позднее трех рабочих дней, как ему стало известно о наступлении страхового случая, уведомить об этом страховщика;
5) обеспечить представителю страховщика возможность проведения самостоятельного расследования причин наступления страхового случая;
6) предоставить страховщику всю имеющуюся информацию (при необходимости - в письменной форме) и документацию, позволяющие судить о причинах, ходе и последствиях наступления страхового случая, а также о характере и размерах причиненного вреда;
7) в течение трех рабочих дней, как ему стало известно о предъявлении требования или искового заявления о возмещении вреда, причиненного в результате наступления страхового случая, уведомить об этом страховщика любым доступным способом;
8) обеспечить переход к страховщику права обратного требования к лицу, виновному в причинении вреда.
3. Договором страхования могут быть предусмотрены другие права и обязанности страхователя, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
4. Обязанности страхователя, указанные в пункте 3 части 2 настоящей статьи, возлагаются на лицо, непосредственно управляющее транспортным средством в момент наступления страхового случая.
Статья 12. Права и обязанности страховщика
1. Страховщик вправе:
1) запрашивать у соответствующих государственных органов и организаций, исходя из их компетенции, документы, подтверждающие факт наступления страхового случая и размер вреда, причиненного потерпевшим;
2) воспользоваться услугами независимого эксперта для оценки размера причиненного вреда здоровью и (или) имуществу третьего лица и определения размера страхового возмещения при наступлении страхового случая. Срок оценки размера вреда независимым экспертом не должен превышать срока работы комиссии;
3) предъявлять право обратного требования к лицу, виновному в причинении вреда;
4) требовать изменения условий договора страхования в случае изменения обстоятельств, которые могут привести к увеличению страхового риска при перевозке опасных грузов (вероятности наступления страхового случая или размера возможного вреда при его наступлении);
5) выступать от имени и по поручению страхователя в отношениях, связанных с возмещением причиненного вреда;
6) по поручению страхователя принимать на себя ведение дел в суде от его имени в отношении предъявляемых выгодоприобретателями исковых требований. Однако эти действия страховщика не могут расцениваться как признание им своей обязанности по осуществлению выплаты страхового возмещения.
2. Страховщик обязан:
1) ознакомить страхователя с правилами обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика опасных грузов;
2) по заключении договора страхования выдать страхователю страховой полис;
3) при получении сообщения о наступлении страхового случая незамедлительно зарегистрировать его в установленном порядке;
4) составить страховой акт и представить его страхователю (выгодоприобретателю) для ознакомления;
5) при признании страхового случая произвести выплату страхового возмещения в течение тридцати дней со дня получения заявления о его выплате и всех необходимых документов, подтверждающих наступление страхового случая. В случае разногласий между сторонами выплата страхового возмещения производится на основании решения компетентного судебного органа, определяющего размер, характер и формы возмещения ущерба;
6) возместить страхователю расходы, понесенные им в целях предотвращения или уменьшения убытков при страховом случае;
7) при наличии оснований для отказа в выплате страхового возмещения известить об этом страхователя в письменной форме в течение тридцати дней с обоснованием причин отказа;
8) соблюдать тайну страхования.
3. Договором страхования могут быть предусмотрены и другие права и обязанности страховщика, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
Статья 13. Права третьих лиц
1. Третьи лица вправе:
1) сообщить страховщику о страховом случае, который наступил при осуществлении страхователем перевозки опасного груза;
2) произвести вместо страхователя сбор документов, необходимых для страхового возмещения, и представить их страховщику, с которым страхователь заключил договор страхования;
3) воспользоваться услугами независимого эксперта для оценки размера причиненного вреда здоровью и (или) имуществу;
4) ознакомиться с результатами оценки размера причиненного вреда и расчетами размера страхового возмещения;
5) получить страховое возмещение;
6) оспорить в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, решение страховщика об отказе в осуществлении выплаты страхового возмещения или уменьшении его размера;
7) предъявить требование к страхователю о возмещении причиненного вреда в размере превышения суммы причиненного вреда над суммой полученного страхового возмещения.
2. В случаях, предусмотренных законодательством Кыргызской Республики, права третьих лиц, установленные частью 1 настоящей статьи, переходят к иным лицам (выгодоприобретателям).
Статья 14. Страховая сумма и размер страховой премии
1. Минимальный размер страховой суммы и тарифы страховой премии по договорам страхования разрабатываются и устанавливаются Правительством.
2. Величина страхового тарифа для конкретного груза устанавливается в зависимости от классификации опасного груза, объема перевозки, вида транспорта, который его перевозит, и других факторов, влияющих на размер потенциального ущерба и вероятность его причинения.
Статья 15. Определение размера страхового возмещения
1. Размер страхового возмещения определяется страховщиком или независимым экспертом на основании акта расследования причин аварии, судебных решений и других материалов, содержащих данные о размере причиненного вреда.
2. Размер возмещения при повреждении имущества определяется, исходя из расчета стоимости его восстановления, с учетом износа имущества, имевшего место до наступления страхового случая.
Стоимость восстановления имущества определяется на основании средних рыночных цен и тарифов, действовавших на момент наступления страхового случая.
3. Размер возмещения при уничтожении имущества определяется, исходя из действительной стоимости имущества, с учетом износа на дату наступления страхового случая.
Имущество считается уничтоженным, если его восстановление технически невозможно или экономически не обосновано. Восстановление имущества считается экономически не обоснованным, если ожидаемые при этом расходы (стоимость восстановления) превышают 80 процентов действительной стоимости имущества с учетом начисленной амортизации на день наступления страхового случая.
4. Возмещение ущерба, причиненного окружающей природной среде, производится в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
5. Страховое возмещение не может превышать размер причиненных третьему лицу убытков (реального ущерба).
6. При обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика опасных грузов у нескольких страховщиков (сострахование) каждый страховщик несет ответственность перед страхователем (выгодоприобретателем) в пределах заключенного с ним договора страхования. Однако общая сумма страховых возмещений, полученная страхователем (выгодоприобретателем) от всех страховщиков, не может превышать реальный ущерб.
В случае двойного страхования страховое возмещение выплачивается в порядке, предусмотренном законодательством Кыргызской Республики.
7. В тех случаях, когда причиненный ущерб возмещается также другими лицами, страховщик оплачивает только разницу между суммой страхового возмещения по договору страхования и суммой, компенсируемой другими лицами. Страхователь обязан сообщить страховщику о ставших ему известными выплатах, произведенных другими лицами в возмещение вреда третьим лицам.
8. Страховщик обязан также возместить расходы, понесенные страхователем в целях предотвращения или уменьшения убытков от страхового случая, если такие расходы были необходимы и (или) были произведены для выполнения указаний страховщика, даже если соответствующие меры оказались безуспешными.
Указанные расходы страхователя возмещаются в фактических размерах, чтобы общая сумма страховых возмещений и компенсаций расходов не превысила страховой суммы, предусмотренной договором страхования. Если расходы возникли в результате исполнения страхователем указаний страховщика, они возмещаются в полном размере безотносительно к страховой сумме.
9. В случае смерти потерпевшего, при отсутствии у него наследников, лицу, осуществившему погребение потерпевшего, страховщиком возмещаются необходимые расходы в предусмотренном законом порядке.
10. Не подлежит возмещению утрата или повреждение антикварных или уникальных предметов, изделий из драгоценных металлов, драгоценных, полудрагоценных поделочных камней, предметов религиозного культа, коллекций, рукописей, денежных знаков, ценных бумаг, документов и фотоснимков.
Статья 16. Порядок выплаты страхового возмещения
1. Требование о выплате страхового возмещения к страховщику предъявляется страхователем либо выгодоприобретателем в письменной форме с приложением следующих документов:
1) копии договора страхования;
2) заявления страхователя (выгодоприобретателя) о выплате страхового возмещения с приложением документов, подтверждающих причиненный вред и его размер, или вступившего в законную силу решения суда о возмещении вреда, причиненного в результате инцидента при перевозке опасных грузов;
3) документов (при наличии), подтверждающих расходы, связанные с принятием мер по предотвращению или уменьшению размера вреда.
2. Выплата страхового возмещения производится страховщиком не позднее тридцати дней со дня получения им документов, предусмотренных частью 1 настоящей статьи.
3. Удовлетворение заявлений о возмещении вреда в результате наступления страхового случая, признанного страховщиком или решением суда страховым случаем, осуществляется в порядке их поступления, а при одновременном поступлении нескольких заявлений - в следующей очередности:
1) в первую очередь удовлетворяются требования о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью физических лиц;
2) во вторую очередь возмещается вред, причиненный имуществу физических лиц;
3) в третью очередь возмещается вред, причиненный имуществу юридических лиц;
4) в четвертую очередь возмещается вред, причиненный окружающей среде.
Статья 17. Право обратного требования к лицу, причинившему вред
1. Страховщик, осуществивший выплату страхового возмещения, имеет право обратного требования к виновному лицу в пределах уплаченной суммы в случаях:
1) умышленных действий страхователя, направленных на возникновение страхового случая либо способствующих его наступлению;
2) совершения страхователем действий, признанных в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, умышленными преступлениями либо административными правонарушениями, находящимися в причинной связи со страховым случаем;
3) увеличения размера вреда в результате умышленного непринятия страхователем разумных и доступных мер по его уменьшению;
4) сообщения страхователем страховщику заведомо ложных сведений об объекте страхования, о страховом риске, страховом случае и его последствиях;
5) отказа страхователя от своего права требования к лицу, ответственному за наступление страхового случая, а также отказа передать страховщику документы, необходимые для перехода права требования.
2. К страховщику, осуществившему выплату страхового возмещения, переходит в пределах выплаченной суммы право обратного требования, которое страхователь имеет к лицу, ответственному за причиненный вред, возмещенный по договору страхования.
3. Страховщик, осуществивший выплату страхового возмещения по договору страхования, не имеет права обратного требования к работникам перевозчика нарушение которыми служебных, должностных или иных трудовых обязанностей явилось причиной инцидента с опасным грузом, кроме случаев умышленных действий.
Статья 18. Основания освобождения страховщика от осуществления выплаты страхового возмещения
1. Страховщик вправе полностью или частично отказать в выплате страхового
возмещения, если страховой случай произошел вследствие:
1) умышленных действий выгодоприобретателя, направленных на возникновение страхового случая либо способствующих его наступлению, за исключением действий, совершенных в состоянии необходимой обороны и крайней необходимости; страховщик не освобождается от выплаты страхового возмещения по договору страхования гражданской ответственности за причинение вреда жизни или здоровью, если вред причинен по вине ответственного за него лица;
2) действий выгодоприобретателя, признанных в порядке, установленном законодательными актами Кыргызской Республики, преступлениями или административными правонарушениями, находящимися в причинной связи со страховым случаем.
2. Страховщик освобождается от осуществления выплаты страхового
возмещения в случаях, если страховой случай произошел вследствие:
1) воздействия ядерного взрыва, радиации или радиоактивного заражения;
2) военных или подобных им действий (независимо от того, объявлена война или нет), террористических актов, вторжения, враждебных действий иностранного государства, гражданской войны;
3) мятежа, забастовки, локаутов, гражданских беспорядков, приобретающих размеры или разрастающихся до народного восстания, бунта, гражданских волнений, военного мятежа, революции, военного захвата или узурпации власти, конфискации, реквизиции или национализации имущества.
3. Основанием для отказа страховщика в осуществлении выплаты страхового возмещения может быть также следующее:
1) любые требования о возмещении вреда сверх страховой суммы, предусмотренной договором страхования;
2) получение страхователем (застрахованным) и (или) иным лицом, являющимся выгодоприобретателем, соответствующего возмещения убытка от лица, виновного в причинении убытка;
3) неуведомление страховщика о наступлении страхового случая.
4. Решение об отказе в выплате страхового возмещения принимается и сообщается страховщиком в течение тридцати дней страхователю и (или) выгодоприобретателю в письменной форме с мотивированным обоснованием причин отказа.
5. Отказ страховщика произвести выплату страхового возмещения может быть обжалован страхователем и (или) иным лицом, являющимся выгодоприобретателем, в судебном порядке.
Статья 19. Информационное взаимодействие
1. Государственные органы, осуществляющие надзор и контроль в области безопасности дорожного движения, уполномоченные государственные органы в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, внутреннего водного и воздушного транспорта бесплатно выдают по одному экземпляру участникам инцидента с опасным грузом документы, подтверждающие факт наступления страхового случая, в том числе копию протокола со схемой происшествия.
2. Государственные органы, осуществляющие надзор и контроль в области безопасности дорожного движения, уполномоченные государственные органы в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, внутреннего водного и воздушного транспорта, органы прокуратуры, суды, организации здравоохранения, иные государственные органы и организации, располагающие информацией об инциденте с опасным грузом и его последствиях, обязаны бесплатно представить данную информацию страховщику при его обращении.
3. Государственные органы, осуществляющие надзор и контроль в области безопасности дорожного движения, уполномоченные государственные органы в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, внутреннего водного и воздушного транспорта информируют соответствующего страховщика об инциденте с опасным грузом.
О страховом случае страховщику имеет право сообщить любое другое лицо.
Статья 20. Порядок рассмотрения споров
Споры страхователей, страховщиков и третьих лиц, вытекающие из договора страхования гражданской ответственности перевозчиков опасных грузов, разрешаются в судебном порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики.
Статья 21. Ответственность за нарушение законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика опасных грузов
Лица, виновные в нарушении законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчиков опасных грузов, а также в умышленном создании страхового случая и иных противоправных действиях, направленных на незаконное получение страхового возмещения, несут ответственность, предусмотренную законодательством Кыргызской Республики.
Статья 22. Вступление в силу настоящего Закона
1. Настоящий Закон вступает в силу по истечении шести месяцев со дня официального опубликования.
2. Правительству Кыргызской Республики:
в шестимесячный срок разработать нормативные правовые акты, необходимые для реализации настоящего Закона;
привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.

Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №188.




ТАШУУЧУНУН ЖҮРГҮНЧҮЛӨРДҮН АЛДЫНДАГЫ ЖАРАНДЫК ЖООПКЕРЧИЛИГИН МИЛДЕТТҮҮ КАМСЫЗДАНДЫРУУ ЖӨНҮНДӨ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 20-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши
тарабынан кабыл алынган
Ушул Мыйзам ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жаатында келип чыккан мамилелерди жөнгө салат жана аны жүргүзүүнүн укуктук, финансылык жана уюштуруучулук негиздерин аныктайт.
1-ГЛАВА. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР
1-берене. Ушул Мыйзамда пайдаланылуучу негизги түшүнүктөр
Ушул Мыйзамда төмөндөгүдөй негизги түшүнүктөр пайдаланылат:
камсыздандырылуучу - камсыздандыруучу уюм (камсыздандыруучу) менен камсыздандыруу келишимин түзгөн жаран же юридикалык жак;
камсыздандыруучу - камсыздандыруунун тиешелүү түрүн жүргүзүүгө атайын уруксаты (лицензиясы) бар жана коммерциялык уюм болуп эсептелген юридикалык жак (камсыздандыруу уюму);
камсыздандыруу сый акысы - камсыздандыруу келишими менен бекемделген тартипте жана мөөнөттө, камсыздандырылуучу камсыздандыруучуга милдеттүү түрдө төлөп бере турган келишимде көрсөтүлгөн төлөм;
камсыздандыруу тарифи - камсыздандыруу келишими боюнча төлөп берүүгө жаткан, камсыздандыруу сый акысынын көлөмүн аныктоодо колдонулуучу жана камсыздандыруучу тарабынан иштелип чыккан тарифтер;
камсыздандыруу суммасы - анын чегинде камсыздандыруу мүлктүк келишим боюнча камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүгө милдеттенген же ал жеке камсыздандыруу келишими боюнча төлөп берүүгө милдеттенген сумма;
камсыздандыруу төлөмү - камсыздандыруу окуясы пайда болгон мезгилде зыянды жабууда камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруучу төлөп берүүчү сумма;
камсыздандыруу окуясы - камсыздандырылуучуга камсыздандырылган жакка же пайда алуучуга камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүүгө камсыздандыруучунун милдетинин мыйзамда же камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн окуянын болушу;
камсыздандыруу тобокелчилиги - башталганда же болгондо камсыздандыруу жүргүзүлөт деп болжолдонгон окуя;
камсыздандыруу акылары - камсыздандыруу келишиминин шарттарына ылайык камсыздандырылуучу камсыздандыруучуга мезгил-мезгили менен төлөп туруучу камсыздандыруу сый акысы;
камсыздандыруу резерви - камсыздандыруунун түрлөрү боюнча алынган камсыздандыруу акыларынан камсыздандыруучу тарабынан алардын камсыздандыруу милдеттемелерин аткарууну камсыз кылуу максатында түзүлгөн атайын акчалай фонддор;
пайда табуучу - камсыздандыруу келишими анын пайдасы үчүн түзүлгөн жак;
кайра камсыздандыруу - аны менен түзүлгөн кайра камсыздандыруу келишими боюнча башка камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмүн төлөө тобокелдигинин бөлүгүн же толугу менен камсыздандыруу. Мында кайра камсыздандыруу келишимин түзгөн камсыздандыруучу камсыздандыруу келишими (негизги келишим) боюнча кайра камсыздандыруу келишиминде камсыздандырылуучу болуп эсептелет;
кош камсыздандыруу - бир эле мүлктү эки же андан ашык камсыздандыруучулардын камсыздандыруусу;
чогуу камсыздандыруу - бир объектини бир нече камсыздандыруучу бирдикте бир эле келишим боюнча камсыздандыруусу;
франшиза - тиешелүү өлчөмдөн ашпаган зыянды калыбына келтирүүдөн камсыздандыруучуну бошотуу;
жоопкерчиликтин лимити - бир камсыздандыруу окуясы боюнча камсыздандыруучу тарабынан камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүнүн эң жогорку өлчөмү;
ташуучу - менчик укугунда же башка мыйзамдуу негизде темир жол, суу, аба, автомобиль транспорту каражатына ээ болгон жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жалдануу боюнча же акыга аларды жана алардын мүлкүн ташууга укугу бар жеке же юридикалык жак;
жүргүнчү - өзүнүн же анын атынан түзүлгөн ташуу келишимин аткаруу үчүн ташуучу тарабынан акыга ташылуучу жеке жак;
жабырлануучу - ташуу мезгилинде ден-соолугуна, өмүрүнө же мүлкүнө залал келтирилген жүргүнчү;
жүк - жүргүнчүдөн бөлөк жайгаштырылган, жүргүнчү транспорт ишканасына тапшырган жана эреже катары жүргүнчүлөрдү ташуучу транспорт каражаттарынын атайын жүк бөлүмүндө, жүк салынуучу автобус чиркемелеринде же жүк ташуучу автомобилдерде ташылган, ошондой эле жүргүнчүлөр тарабынан автовокзалдын (автобекеттин) сактоочу жайына тапшырылган буюмдар;
көтөрмө жүк - жүргүнчү акы төлөбөй алып жүрүүчү, ташуу үчүн таңгакталган буюмдар;
маршрут - белгилүү пункттардын ортосунда транспорт каражаты жүрүүчү белгиленген жол;
каттам (рейс) - маршруттун башталышынан акыркы пунктуна чейинки транспорттук каражаттын жүргөн жолу;
ташуу тарифи - жүргүнчүлөрдү жана жүктү ташуунун убакыт жана аралык боюнча акы төлөөнүн белгиленген чоңдугу;
транспорттук каражат - жүргүнчүлөрдү жана жүктү ташуу үчүн пайдаланылуучу ар кандай каражат;
жүргүнчүлөрдүн өмүрүнө жана ден соолугуна келтирилген зыян - ташуу процессинде пайда болгон камсыздандыруу окуясынын натыйжасында жүргүнчүлөрдүн өлүмү, жаракат алышы же ооруп калышы;
жүргүнчүнүн мүлкүнө келтирилген зыян - жүргүнчүнүн өзүндөгү жүгүнүн жана буюмдарынын (көтөрмө жүк) толук кыйрашы же жарым-жартылай бузулушу, ошондой эле уурдалуусу же жоголуусу;
ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилиги - жүк ташуучунун Кыргыз Республикасынын жарандык мыйзамдарында белгиленген жүргүнчүлөрдүн жүгүн ташууда өмүрүнө, ден-соолугуна жана мүлкүнө келтирилген зыянды калыбына келтирүү милдети.
2-берене. Ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары
1. Ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары, Кыргыз Республикасынын Конституциясына негизделет жана Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинен, ушул Мыйзамдан жана башка ченемдик укуктук актылардан турат.
2. Эгерде Кыргыз Республикасы тарабынан ратификацияланган эларалык келишимде ушул Мыйзамда каралгандан башкага эрежелер белгиленсе, анда эларалык келишимдин эрежелери колдонулат.
3-берене. Ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу объектиси
1. Ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун (мындан ары - ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу) объектиси болуп Кыргыз Республикасынын жарандык мыйзамдарында белгиленген жүргүнчүлөрдү ташууда алардын өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлктөрүнө келтирилген зыянды калыбына келтирүү боюнча ташуучунун милдетине байланыштуу камсыздандыруучунун (ташуучунун) мүлктүк кызыкчылыгы эсептелет.
2. Милдеттүү камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу тобокелчилигине ушул берененин 1-бөлүгүндө көрсөтүлгөн милдеттенмелер боюнча жарандык жоопкерчиликтин келип чыгышы кирет, ага төмөнкүлөрдүн натыйжасында келип чыккан жоопкерчиликтер кирбейт:
1) ташуучу менен эмгектик же жарандык-укуктук мамилелерге ылайык жүргүнчүлөрдү ташуу боюнча кызматтык милдетин аткарууда камсыздандырылуучунун өзүнө же анын кызматкерине зыян келгенде;
2) алынбай калган пайданы калыбына келтирүү боюнча милдеттер пайда болгондо, моралдык зыян келтирилгенде;
3) сыноолорго, мелдештерге транспорт каражаттары менен катышып жаткан мезгилде, же атайын бөлүнгөн жайларда үйрөнүү үчүн машина айдоодо, ошондой эле транспорт каражаттарына жүк жүктөөдө, түшүрүүдө, анын ичинде суудан өткөрүүдө адамга же башка адамдын мүлкүнө зыян келтирилгенде;
4) курчап турган жаратылыш чөйрөсүн булгаганда;
5) кызматкерге келтирилген зыянды калыбына келтирүүдө, иш берүүчүнүн чыгымын калыбына келтирүү боюнча милдетин аткарууда;
6) айдоочу (учкуч, оператор, машинист ж.б) тарабынан өзү башкарган транспорттук каражаттарга жана ага чиркемелерге, аларга орнотулган жабдууларга зыян келгенде;
7) төмөндөгүлөрдү кошкондо жүк катары ташылуучу баалуулуктарга зыян келгенде:
- асыл металлдардын уютмасы жана алардан жасалган буюмдар;
- асыл таштар жана зергерлик буюмдар;
- банкноттор жана монеталар;
- облигациялар, төлөм каражаттары жана башка түрдөгү баалуу кагаздар;
- искусство чыгармалары;
- таберик жана сейрек учуроочу буюмдар, коллекциялык нерселер;
- жүрүү документтери, паспорт жана өздүгүн күбөлөндүргөн башка документтер, слайддар, фото сүрөттөр, фото негативдер, фильмдердин көчүрмөлөрү, иш кагаздары, чиймелер, пландар, схемалар, моделдер;
- диний ибадат буюмдары;
- үй жана асыл тукум жаныбарлары, өсүмдүктөр жана үрөндөр.
Ушул бөлүктө көрсөтүлгөн учурларда ташуучунун жарандык жоопкерчилиги келип чыкканда Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык алар тарабынан келтирилген зыян төлөнүп берилүүгө жатат.
4-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун негизги принциптери
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун негизги принциптери болуп төмөндөгүлөр саналат:
- ушул Мыйзамда белгиленген чектерде жабырлануучунун өмүрүнө, ден-соолугуна, же мүлкүнө келтирилген зыянды төлөп берүүгө кепилдик;
- ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин камсыздандыруунун жалпылыгы жана милдеттүүлүгү.
5-берене. Жарандык жоопкерчилиги ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандырууга жаткан жактар
1. Кыргыз Республикасында жүргүнчүлөрдү темир жол, суу, аба жана автомобиль транспортунда ташууну жүргүзүүчү ташуучу-резиденттердин жарандык-укуктук жоопкерчилиги милдеттүү камсыздандырылууга жатат.
2. Жүргүнчүлөрдү ташуу үчүн пайдаланылуучу ар бир транспорт каражатын камсыздандыруу ташуучунун жарандык жоопкерчилигине жатат.
Ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык-укуктук жоопкерчилигин ыктыярдуу камсыздоо келишимин түзүү ташуучуну анын жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүү милдетинен бошотпойт.
2-ГЛАВА. ТАШУУЧУНУН ЖООПКЕРЧИЛИГИН МИЛДЕТТҮҮ КАМСЫЗДАНДЫРУУ СИСТЕМАСЫНЫН ИШТЕШИН КАМСЫЗ КЫЛУУ
6-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жаатындагы мамлекеттик көзөмөл жана контроль
1. Камсыздандыруу уюмдарынын ишине мамлекеттик көзөмөлдү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, камсыздандыруу ишин жөнгө салуучу жана көзөмөлдөөчү ыйгарым укуктуу орган жүргүзөт.
2. Ушул Мыйзамды ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүү бөлүгүндө аткарууга мамлекеттик контроль жүргүзүү төмөндөгүлөргө жүктөлөт:
1) автомобиль транспортун пайдаланууга карата Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин Мамлекеттик автомобиль инспекциясынын (мындан ары - МАИ) бөлүмдөрүнө;
2) темир жол, суу жана аба транспортторун пайдаланууга карата транспорт жана коммуникациялар жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга.
7-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзбөстөн жүргүнчүлөрдү ташууга жол берилбестиги
1. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзбөй туруп, ташуучунун жүргүнчүлөрдү ташуусуна жол берилбейт.
Жүргүнчүлөрдү ташуу укугуна лицензия, ташуучунун жүргүнчүлөрдүн алдындагы жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими болгондо берилет.
2. Эларалык ташууну жүргүзгөн ташуучу Кыргыз Республикасы катышкан, мыйзамда белгилеген тартипте күчүнө кирген эларалык келишимдерге ылайык ташуучунун жоопкерчилигин камсыздандыруу келишимин түзүүгө милдеттүү.
3. Жүргүнчүлөрдү ташуучу транспорттук каражатты башкарган (айдаган) адам, ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу полисин алып жүрүүгө жана аны Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык текшерүүгө ыйгарым укуктуу адамга көрсөтүүгө милдеттүү.
МАИ бөлүмү документтерди текшерүүдө жүргүнчүлөрдү жана алардын мүлкүн ташып жеткирүүнү жүзөгө ашыруучу транспорт каражатын башкарып бараткан адамдан ташып жеткирүүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу полисин көрсөтүүнү талап кылууга милдеттүү.
8-берене. Маалыматтык өз ара аракеттешүү
1. МАИ бөлүмдөрү жүргүнчүлөрдү ташуучу автомобиль транспортундагы транспорттук кырсыктын катышуучуларына камсыздандыруу окуясынын болгондугу тууралуу фактыны далилдеген документтердин бирден нускасын, анын ичинде жолдо жүрүү эрежелерин бузгандыгы тууралуу протоколдун көчүрмөсүн кырсыктын схемасын тиркөө менен акысыз берет.
2. Темир жол, суу жана аба транспортун пайдаланууга карата транспорт жана коммуникация жагында ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган, МАИ бөлүмдөрү, прокуратура, сот органдары, саламаттык сактоо уюмдары, жүргүнчүлөрдү ташуучу транспортто болгон кырсык жана анын кесепеттери тууралуу маалыматы бар башка мамлекеттик органдар жана уюмдар камсыздандыруучунун кайрылуусу боюнча маалыматты акысыз берүүгө милдеттүү.
3. Темир жол, суу жана аба транспортун пайдаланууга карата транспорт жана коммуникация жагында ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган, ички иштер органдарынын мамлекеттик автомобиль инспекциясынын бөлүмдөрү тийиштүү камсыздандыруучуну болгон транспорттук кырсык тууралуу кабардар кылат.
Камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу камсыздандыруучуга ар кандай башка адамдар да билдире алышат.
3-ГЛАВА. ТАШУУЧУНУН ЖООПКЕРЧИЛИГИН МИЛДЕТТҮҮ КАМСЫЗДАНДЫРУУ КЕЛИШИМИ
9-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими жана аны түзүүнүн тартиби

1. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу ушул Мыйзамга ылайык камсыздандырылуучу менен камсыздандыруучунун ортосунда түзүлгөн келишимдин негизинде жүргүзүлөт.
2. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде жабырлануучунун өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө зыян келтирүүдөн келип чыккан милдеттенмелер боюнча камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүү каралат, ага жабырлануучунун моралдык чыгымы жана алынбай калган пайдасынын ордун толтуруу, ошондой эле жабырлануучунун товарды берүү же жумуштарды жасоо (кызмат көрсөтүү) мөөнөтүн бузгандыгына контракт (келишим) боюнча анын башка милдеттенмелерин аткарбаганына байланыштуу айып төлөмдөрүнүн ордун толтуруу кирбейт.
3. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими камсыздандыруунун ушул түрүн жүргүзүү укугуна лицензиясы бар камсыздандыруучу менен гана түзүлөт.
Камсыздандырылуучу камсыздандыруучуну тандоо укугуна ээ.
Камсыздандыруучу камсыздандырылуучуга жазуу жүзүндө жүйөлөнгөн жана негизделген баш тартууну берүү менен ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүдөн баш тартуу укугуна ээ.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандырылуучу камсыздандыруу сый акысын төлөп турууга милдеттенет, ал эми камсыздандандыруучу камсыздандыруу окуясы болгон мезгилде пайда табуучу жакка ушул Мыйзамда көрсөтүлгөн өлчөмдө, тартипте жана мөөнөттө камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөгө милдеттенет.
4. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими жазуу жүзүндө, камсыздандыруучу камсыздандырылуучуга камсыздандыруу полисин берүү жолу менен түзүлөт.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүнүн негизи болуп камсыздандырылуучунун арызы эсептелет.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлүүгө жаткан шарттардын толук эместиги үчүн камсыздандыруучу жоопкерчилик тартат. Анын айрым шарттарынын толук эместигинин натыйжасында ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча талаш келип чыккан учурда талаш камсыздандырылуучунун пайдасына чечилет.
5. Эгерде камсыздандыруучу камсыздандырылуучунун (камсыздандырылгандын) же жабырлануучунун абалы ушул Мыйзамда белгиленгенге салыштырмалуу начарлаган шарттарда ташуунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзсө, анда камсыздандыруу окуясы болгондо камсыздандырылуучунун (камсыздандырылгандан) жана жабырлануучунун алдында ушул Мыйзамда белгиленген шарттарда камсыздандыруучу жоопкерчилик тартат.
10-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминин колдонулушу
1. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими ушул Мыйзамга ылайык жабырлануучу деп табылган бардык адамдарга карата колдонулат.
2. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими, эгерде ташуучунун жоопкерчилиги милдеттүү камсыздандыруу келишиминде башкача каралбаса, камсыздандыруучу камсыздандыруу сый акыны төлөп баштаган мезгилден, ал эми аны бөлүп-бөлүп төлөөдө биринчи камсыздандыруу акысын төлөгөндөн баштап күчүнө кирет жана тараптар үчүн милдеттүү болуп калат.
3. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими, ушул берененин 4-бөлүгүндө каралган учурларды кошпогондо, ал күчүнө кирген күндөн баштап он эки айлык мөөнөткө түзүлөт.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими камсыздандыруунун бардык мөөнөтүндө колдонулат жана биринчи камсыздандыруу окуясы болгон учурда өзүнүн колдонулушун токтотпойт.
4. Эгерде ташуучунун жүргүнчүлөрдү ташуу укугу он эки айга жетпеген мезгилде бүтө турган болсо, анда ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими ошол мөөнөткө түзүлөт.
5. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминин колдонулушу, эгерде Кыргыз Республикасы катышкан, мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эларалык келишимдерде башкача каралбаса, Кыргыз Республикасынын аймагы менен гана чектелет.
11-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин мөөнөтүнөн мурда токтотуу
1. Камсыздандыруу келишими белгиленген мөөнөтү бүткөнчөктү, эгерде ал күчүнө киргенден кийин камсыздандыруу окуясы болбой калса жана камсыздандыруу тобокелдиги камсыздандыруу окуясы эмес башкача жагдайлар боюнча токтоп калган учурда токтотулат.
Мындай жагдайларга жарандык жоопкерчилик тобокелчилиги камсыздандырылган жаранды аракетке жарамсыз же жарамдуулугу чектелген деп табуу кирет.
2. Камсыздандыруу келишими, ушул Мыйзамдын 16-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган учурларды кошпогондо, белгиленген мөөнөттө кезектеги камсыздандыруу акысын төлөбөгөндө белгиленген мөөнөттө мөөнөтү бүтө электе токтотулат.
3. Камсыздандырылуучу (пайда табуучу), эгерде баш тартуу учуруна карата камсыздандыруу окуясы жокко чыкпаса, ушул берененин 1-бөлүгүндө көрсөтүлгөн жагдайлар боюнча камсыздандыруу келишиминен баш тартууга укуктуу.
4. Ушул берененин 1 жана 2-бөлүктөрүндө көрсөтүлгөн жагдайлар боюнча камсыздандыруу келишими мөөнөтүнөн мурда токтотулганда, камсыздандыруучу камсыздандыруу колдонууда болгон убакытка пропорциялуу түрдө камсыздандыруу сый акысынын бөлүгүнө укугу бар жана камсыздандыруу сый акысынын ашык алынган бөлүгүн кайтарып берүүгө милдеттүү.
12-берене. Камсыздандыруунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандырылуучу төмөнкүлөргө укуктуу:
1) камсыздандыруучудан ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча өзүнүн милдеттерин жана укугун, ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун шарттарын түшүндүрүүнү талап кылууга;
2) камсыздандыруу полиси жоголуп кеткен учурда анын дубликатын алууга;
3) жабырлануучунун ден соолугуна келтирилген залалдын өлчөмүн баалоо үчүн көз карандысыз эксперттин кызматынан пайдаланууга;
4) камсыздандыруучу, көз карандысыз эксперт тарабынан жүргүзүлгөн келтирилген зыяндын өлчөмүн баалоонун жыйынтыктары, камсыздандыруу төлөмдөрүнүн эсептери менен таанышууга;
5) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин мөөнөтүнөн мурда токтотууга;
6) камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүүдөн баш тартканда же анын өлчөмүн азайтканда камсыздандыруучунун чечимин Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте талашууга;
7) ушул Мыйзамда каралган жагдайларда камсыздандыруу төлөмүн алууга.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандырылуучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка укуктары да каралышы мүмкүн.
2. Камсыздандырылуучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүдө ушул Мыйзамга ылайык ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимине киргизүү үчүн керектүү маалыматтарды камсыздандыруучуга берүүгө;
2) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде белгиленген өлчөмдө, тартипте жана мөөнөттө камсыздандыруу сый акысын төлөөгө;
3) түшүнүктүү ыкма (ооз эки, жазуу) менен камсыздандыруу окуясынын болушу тууралуу өзүнө белгилүү болгон күндөн тартып токтоосуз, бирок үч жумуш күнүнөн кечиктирбестен камсыздандыруучуга билдирүүгө. Оозеки формадагы билдирүүдөн кийин (жетимиш эки сааттын ичинде) жазуу жүзүндө ырасталышы керек. Эгерде камсыздандырылуучунун жүйөлүү себептер менен көрсөтүлгөн аракеттерди аткарууга мүмкүнчүлүгү болбосо, ал аны документ түрүндө ырасташы керек;
4) камсыздандыруу окуясы болгон мезгилде түзүлгөн кырдаалда мүмкүн болгон зыянды болтурбоо же аны азайтуу, анын ичинде жабырлануучу адамдарга жардам көрсөтүү үчүн акыл-эстүү, жеткиликтүү чараларды кабыл алууга;
5) компетенциясына жараша камсыздандыруу окуясы жана жабыркаган адамдар жөнүндө тиешелүү органдарга (МАИ, өрт өчүрүү кызматы, медициналык тез жардам кызматы, авариялык кызмат) билдирүүгө;
6) камсыздандыруу окуясы боюнча акт түзүүгө;
7) камсыздандыруу окуясынын болушу үчүн жооптуу адамдан кайра талап коюу укугунун камсыздандыруучуга өтүүсүн камсыз кылууга.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандырылуучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка милдеттери да каралышы мүмкүн.
3. Камсыздандыруу окуясы болгон кезде транспорттук каражатты башкарган адамга камсыздандырылуучунун ушул берененин 2-бөлүгүнүн 4-, 5- жана 7-бөлүктөрүндө белгиленген милдеттери жүктөлөт.
13-берене. Камсыздандыруучунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүдө Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде каралган маалыматтардан сырткары, ушул Мыйзамга ылайык ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимине киргизүү үчүн керектүү маалыматтарды, анын ичинде ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун мурдагы келишимдери, камсыздандыруу окуялары жана камсыздандыруу төлөмдөрү тууралуу маалыматтарды берүүнү камсыздандырылуучудан талап кылууга;
2) тиешелүү мамлекеттик органдардан жана уюмдардан, алардын компетенциясына жараша камсыздандыруу окуясынын болгондугун ырастаган документтерди суроого;
3) ушул Мыйзамдын 21-беренесинде каралган учурларда келтирилген зыян үчүн жоопкерчиликтүү адамга кайра талап коюу укугуна;
4) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган негиздер боюнча камсыздандыруу төлөмдөрүн толук же жарым-жартылай төлөөдөн баш тартууга.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандыруучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка укуктары да каралышы мүмкүн.
2. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун шарттары менен камсыздандырылуучуну тааныштырууга, ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминен келип чыккан анын укуктарын жана милдеттерин түшүндүрүүгө;
2) ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими түзүлгөндө камсыздандырылуучуга камсыздандыруу полисин берүүгө;
3) камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу билдирүү алганда кечиктирбестен аны каттоого;
4) камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу билдирүү алган учурдан тартып жети жумуш күнүнүн ичинде камсыздандырылуучунун же анын өкүлүнүн арызы боюнча келтирилген зыяндын өлчөмүнө баа берүү менен камсыздандыруу актысын түзүп, аны менен камсыздандырылуучуну жана/же пайда көрүүчүнү тааныштырууга;
5) камсыздандыруунун окуясы болгондо ушул Мыйзамда белгиленген өлчөмдө, тартипте жана мөөнөттө камсыздандыруу төлөмүн жүргүзүүгө;
6) камсыздандыруунун купуялуулугун сактоого;
7) камсыздандырылуучуга (камсыздандырылганга) камсыздандыруу окуясы болгондо чыгымдарды болтурбоо же азайтуу максатында алар жумшаган чыгымдардын ордун толтурууга.
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандыруучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка милдеттери да каралышы мүмкүн.
14-берене. Жабырлануучунун укуктары
1. Жабырлануучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) жүргүнчүлөрдү ташууну жүргүзүүнүн натыйжасында камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруу окуясынын болгондугу тууралуу камсыздандырылуучуга кабарлоого;
2) камсыздандырылуучу менен бирдикте камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүүгө керектүү документтерди топтоого жана аларды камсыздандырылуучу менен ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзгөн камсыздандыруучуга берүүгө;
3) келтирилген зыяндын өлчөмүн баалоонун жыйынтыктары жана камсыздандыруу төлөмдөрүнүн өлчөмүнүн эсептери менен таанышууга;
4) ушул Мыйзамда белгиленген өлчөмдө жана тартипте камсыздандыруу төлөмүн алууга;
5) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмдөрүнөн баш тарткандыгы же анын өлчөмүн азайткандыгы жөнүндөгү чечимин талашууга;
6) өзүнө келген зыяндын суммасы өзү алган камсыздандыруу төлөмүнүн суммасынан ашып кеткен учурда, бул айырманы төлөп берүү жөнүндө ташуучуга талап коюуга.
2. Ушул Мыйзамда каралган учурларда жабырлануучунун ушул берененин
1-бөлүгүндө белгиленген укуктары пайда алуучу катары чыккан башка адамдарга өтөт.
4-ГЛАВА. КАМСЫЗДАНДЫРУУ СЫЙ АКЫСЫ
15-берене. Камсыздандыруу сый акысынын өлчөмү
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандырууну ишке ашырууда камсыздандыруу сый акысынын өлчөмү Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан транспорт каражатынын бирдигине карата белгиленет.
16-берене. Камсыздандыруу сый акысын төлөөнүн тартиби жана мөөнөтү
1. Камсыздандыруу сый акысын төлөөнүн тартиби жана мөөнөтү ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде белгиленет.
2. Эгерде ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандыруу сый акысын мөөнөтүнөн өткөрүп төлөө каралса, анда камсыздандырылуучу тарабынан кезектеги камсыздандыруу акысын төлөбөгөндүк камсыздандыруучунун ушул келишимди мөөнөтүнөн мурда токтотуп коюшуна негиз болуп эсептелбейт.
3. Кезектеги камсыздандыруу акысын убагында төлөбөгөндө камсыздандырылуучу камсыздандыруучуга Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде белгиленген өлчөмдө жана тартипте үстөк төлөмүн төлөп берүүгө милдеттүү.
5-ГЛАВА.
КАМСЫЗДАНДЫРУУ ОКУЯСЫН, КЕЛТИРИЛГЕН ЗЫЯНДЫН ЖАНА КАМСЫЗДАНДЫРУУ ТӨЛӨМДӨРҮНҮН ӨЛЧӨМДӨРҮН АНЫКТОО
17-берене. Камсыздандыруу окуясын жана келтирилген зыяндын өлчөмүн аныктоо
1. Камсыздандыруу окуясы болуп ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча жүргүнчүлөрдү ташууда алардын өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө келтирилген зыянды төлөп берүү боюнча ташуучунун жарандык жоопкерчилиги келип чыккан учур эсептелет.
2. Жабырлануучунун өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө келтирилген зыян адамдын өлүмүнө, жаракат алышына, оорусуна жана жүргүнчүлөрдүн жүгүнүн (көтөрмө жүгүнүн) жана буюмдарынын толук кыйрашына же жарым-жартылай бузулушуна, ошондой эле уурдалып же жоголуп кетишине байланышкан зыяндын материалдык туюнтулушун камтыйт.
Жабырлануучунун өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө келтирилген зыяндын өлчөмү ушул Мыйзамга ылайык, тиешелүү уюмдар берген документтердин негизинде аныкталат.
3. Камсыздандыруу окуясынын болгондугун, ошондой эле ага келтирилген зыяндын өлчөмүн далилдөө камсыздандырылуучуга тиешелүү.
Камсыздандыруу окуясынын болушунун натыйжасында келтирилген зыяндын өлчөмү камсыздандырылуучунун же анын өкүлүнүн жазуу жүзүндөгү арызынын негизинде камсыздандыруучу тарабынан аныкталат.
4. Камсыздандыруучу же көз карандысыз эксперт тарабынан мүлккө келтирилген зыяндын өлчөмүн баалоонун жыйынтыктары менен макул болбогон учурда камсыздандырылуучу (камсыздандырылган) же жабырлануучу зыяндын өлчөмүн баалоо үчүн башка көз карандысыз экспертке кайрылууга укуктуу. Мында эгерде камсыздандыруучу же сот тарабынан жүргүзүлгөн баалоо негиздүү жана объективдүү деп таанылса, камсыздандырылуучунун (камсыздандырылгандын) же жабырлануучунун буга жумшаган чыгымдары, камсыздандыруу төлөмү төлөнүп берилгендигине карабастан камсыздандыруучу тарабынан төлөнүп берилүүгө жатат.
5. Эгерде камсыздандыруучу же көз карандысыз эксперт тарабынан алар камсыздандыруу учуру келип чыкканы жөнүндө кабарды алгандан кийин жети жумуш күнүнүн ичинде жоготулган, жетишпеген же бүлүнгөн (бузулган) мүлктү зарыл кароодон өткөрүү жүргүзүлбөсө жана камсыздандыруу актысын түзүү менен мүлккө келтирилген зыяндын өлчөмү бааланбаса, анда камсыздандырылуучу (камсыздандырылган) же жабырлануучу көз карандысыз эксперттин кызматынан пайдаланууга жана мүлктү төлөтүп алууну (утилдештирүүнү) баштоого укуктуу. Мында камсыздандыруучу, эгерде ал тарабынан зыян келтирилген (жок кылынган) мүлктү өз учурунда баалоонун мүмкүн болбогонун жүйөлүү себептер менен (ушул мүлктүн ээсинин өлүмү, оорусу) же болбосо камсыздандырылуучунун (камсыздандырылгандын) же жабырлануучунун баалоо үчүн мүлктү көрсөтүүдөн баш тартуусуна байланышкан күнөөсү менен шартталганын далилдей албаса, келтирилген зыяндын өлчөмүн баалоонун жыйынтыктарын талашууга укугу жок.
18-берене. Камсыздандыруу төлөмүнүн өлчөмүн аныктоо
1. Камсыздандыруучунун жоопкерчилигинин лимити Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан белгиленет.
2. Жабырлануучунун өмүрүнө жана ден соолугуна келген зыян, анын өлүмүнө же аныкталган майыптыгына алып келсе, камсыздандыруу төлөмдөрү, ушул берененин 1-бөлүгүндө белгиленген камсыздандыруучунун жоопкерчилигинин чектелген көлөмүнүн өлчөмүндө жүзөгө ашырылат.
3. Камсыздандыруу төлөмүнүн көлөмүн эсептөө үчүн камсыздандыруу төлөмүн жүргүзүү күнүнө карата Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык белгиленген эсептик көрсөткүч пайдаланылат.
4. Жабырлануучунун өмүрүнө жана ден соолугуна келтирилген зыян үчүн камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүүдө франшиздер колдонулбайт.
5. Камсыздандыруу суммасы келтирилген зыянды толугу менен төлөп берүү үчүн жетишсиз болгондо ташуучу жабырлануучуга камсыздандыруу суммасы менен зыяндын аныкталган суммасынын айырмасын төлөп берет.
6. Жабырлануучу өлүмгө учураганда аны көмүүдө, эгерде мураскору болбосо, камсыздандыруучу өлгөн адамды көмүүгө кеткен чыгымды төлөйт жана ал Кыргыз Республикасынын Мыйзамында каралган тартипте, ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн камсыздандыруу суммасынын чегинде жүргүзүлөт.
7. Чыгымдарды болтурбоо же азайтуу максаттарында камсыздандырылуучу (камсыздандырылган) жумшаган чыгымдар, эгерде мындай чыгымдар зарыл болсо же камсыздандыруучунун көрсөтмөлөрүн аткаруу үчүн жүргүзүлсө, тиешелүү чаралар ийгиликсиз болуп калса да камсыздандыруучу тарабынан төлөнүп берилүүгө жатат.
Мындай чыгымдар иш жүзүндөгү өлчөмүндө төлөнүп берилет, мында камсыздандыруу төлөмүнүн жана чыгымдарды компенсациялоонун жалпы суммасы ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн камсыздандыруу суммасынан ашпоосу керек. Эгерде чыгымдар камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруучунун көрсөтмөлөрүн аткаруунун натыйжасында болсо, алар камсыздандыруу суммасына көз карандысыз түрдө толук өлчөмдө төлөнүп берилет.
Аталган чыгымдар камсыздандыруучу тарабынан аларды тарткан адамга тикелей төлөнүп берилет.
19-берене. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүнүн жалпы шарттары
1. Камсыздандыруучуга камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөө талабын камсыздандырылуучу же пайда табуучу болуп эсептелген башка адам камсыздандыруу төлөмүн төлөтүп алуу үчүн зарыл документтерин тиркөө менен жазуу жүзүндө берет.
2. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөө жөнүндө арызга төмөндөгү документтер тиркелет:
1) камсыздандыруу полиси (анын көчүрмөсү);
2) камсыздандыруу окуясынын болгондугун жана жабырлануучуга келтирилген зыяндын өлчөмүн ырастоочу документ;
3) транспортто камсыздандыруу окуясынын болгондугу тууралуу камсыздандырылуучу (ташуучу) тарабынан түзүлгөн акт;
4) жүргүнчүгө билет берилген учурда - жүрүү билети же аны алмаштыруучу документ (билетти саткан ведомосттун көчүрмөсү же билеттин ташуучу күбөлөндүргөн дүмүрчөгү) же болбосо Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белигиленген тартипте жол-жоболоштурулган күбөлөрдүн көрсөтүүлөрү;
5) убактылуу эмгекке жарамсыздыгынын мөөнөтү жөнүндө саламаттык сактоо уюмдары берген маалымкаттын же жабырлануучуга берилген майыптыкты аныктоо жөнүндө адистештирилген мекемелердин маалымкатынын көчүрмөсү - ал аныкталган учурда;
6) жабырлануучунун өлгөндүгү тууралуу күбөлүгүнүн нотариалдык күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсү жана жабырлануучу өлгөн учурда пайда алуучунун зыяндын төлөтүп алуу укугун ырастоочу документ (көчүрмөсү);
7) жабырлануучунун жок болгон, жетишпеген же бүлүнгөн (бузулган) мүлктөрүнүн тизмеги - мүлккө зыян келтирилген учурда;
8) камсыздандырылуучу (камсыздандырылган) камсыздандыруу окуясы болгондо зыянды болтурбоо же азайтуу максаттарында тарткан чыгымдарды ырастоочу документтер - алар болсо.
Камсыздандыруучунун камсыздандырылуучудан (камсыздандырылгандан) же жабырлануучудан кошумча документтерди талап кылуусуна жол берилбейт.
3. Документтерди алган камсыздандыруучу көрсөтүлгөн документтерди жана аларды алуу күнүн толук көрсөтүү менен арыз ээсине маалымкат берүүгө милдеттүү.
4. Пайда табуучу жак болуп жабырлануучу (ал өлүп калган учурда Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жабырлануучунун өлүмүнө байланыштуу зыянды төлөтүп алууга укугу бар адам), ошондой эле камсыздандырылуучу эсептелет.
5. Жабырлануучунун өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө келтирилген зыян үчүн камсыздандыруу төлөмдөрү, башка камсыздоо келишимдери боюнча ага (зыянды төлөтүп алуу укугуна ээ болгон жакка) төлөнүүчү суммага көз карандысыз түрдө жүргүзүлөт.
6. Жабырлануучунун жазуу жүзүндө берген арызы же нотариалдык күбөлөндүрүлгөн ишеним каты боюнча камсыздандыруу төлөмү ага ден соолугун жана (же) мүлкүн калыбына келтирүүгө жардам көрсөткөн адамга тикелей төлөнүп берилиши мүмкүн.
7. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөнү жүзөгө ашырууда камсыздандыруучу пайда алуучудан камсыздандыруучуга талап коюу укугун чектөөчү шарттарды кабыл алууну талап кылууга укугу жок.
20-берене. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөнү жүзөгө ашыруунун тартиби
1. Камсыздандыруучу тарабынан камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөө болгон окуяны камсыздандырылууга жатат деп таанууга чечим кабыл алуу үчүн бардык документтер алынган күндөн баштап отуз күндүн ичинде жүргүзүлөт.
2. Эгерде камсыздандыруу окуясынын болушуна алып келген жагдайдын негизинде жабырлануучунун ден соолугу начарласа (майыптыгы же жогорураак топтогу майыптыгы белгиленсе) же ал өлүмгө учураса, камсыздандыруучу жабырлануучудан (пайда алуучудан) келип түшкөн арыздын жана тиешелүү документтердин негизинде камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмдөрүнүн суммасын ушул Мыйзамда белгиленген тартипте жана өлчөмдө кайра эсептөөгө милдеттүү. Камсыздандыруу төлөмдөрүнүн суммасын кайра эсептөөдө мурда төлөнүп берилген суммалар эсепке алынат.
3. Камсыздандыруу төлөмдөрүн өз убагында жүргүзбөгөндө камсыздандыруучу пайда алуучуга Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде белгиленген тартипте жана өлчөмдө үстөк төлөм төлөп берүүгө милдеттүү.
21-берене. Зыян келтирген жакка кайра талап коюу укугу
1. Камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүп жаткан камсыздандыруучу камсыздандырылуучудан төлөнгөн сумманын чегинде кайра талап коюу укугуна төмөндөгүдөй учурларда ээ болот:
1) зарыл коргонуу же чукул зарылдык абалында жасалган аракеттерди кошпогондо, камсыздандыруу окуясынын келип чыгышына же анын болушуна шарт түзүүгө атайылап багытталган аракеттерден кийин жарандык жоопкерчилик келип чыкса;
2) транспорттук каражатты алкоголдук, наркотикалык же токсикоманиялык мас абалында башкаруунун кесепетинен камсыздандырылуучунун жарандык жоопкерчилиги келип чыкса;
3) транспорттук каражатты аны башкарууга укугу болбогон адам башкарса;
4) камсыздандыруу окуясын соттук териштирүүдө транспорттук каражаттын оң эмес абалын билип же билүүгө милдеттүү болуп туруп транспорттук каражатты башкаруунун кесепетинен келип чыккандыгы белгилүү болсо;
5) транспорттук каражатты анын техникалык арналышына туура келбеген башка максатта пайдаланганда;
6) камсыздандырылуучу камсыздандыруу окуясынан келип чыккан зыянды азайтуу боюнча чараларды атайылап көрбөгөндө.
2. Эгерде ушул берененин 1-бөлүгүндө саналып өткөн учурларда келтирилген зыян үчүн транспорттук каражатты анын ээси менен эмгек келишиминин негизинде же аны менен жазуу жүзүндө бүтүм түзбөстөн эле анын катышуусунда пайдаланып жаткан адам күнөөлүү болсо, камсыздандыруучу ушул транспорттук каражаттын ээсине кайра доо коюу укугуна ээ болот.
3. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучуга төлөнүп берилген сумманын чегинде зыян келтирген адамдан камсыздандыруунун негизинде төлөнүп берилген зыян үчүн күнөөлүү жакка карата кайра талап коюу укугу ал төлөп берген сумманын чегинде өтөт.
22-берене. Камсыздандыруучуну камсыздандыруу төлөмдөрүн жүзөгө ашыруудан бошотуунун негиздери
1. Эгерде камсыздандыруу окуясы төмөндөгүлөрдөн улам келип чыкса, камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөдөн толугу менен же жарым-жартылай баш тартууга укуктуу:
1) зарыл коргонуу же чукул зарылдык абалында жасалган аракеттерди кошпогондо, пайда табуучунун камсыздандыруу окуясын жасаган же анын болушуна шарт түзгөн атайын аракети болгондо;
2) пайда табуучунун камсыздандыруу окуясы менен себептик байланышка турган аракеттери Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте атайын жасалган кылмыш же администрациялык укук бузуу болуп эсептелсе.
2. Камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөдөн баш тартуусуна төмөндөгүлөр да негиз болушу мүмкүн:
1) зыян келтирилишине күнөөлүү адамдан келтирилген чыгымды камсыздандыруучунун төлөтүп алуусу;
2) ушул Мыйзамда каралган учурларды кошпогондо, камсыздандыруучуга камсыздандыруу окуясынын болгондугун билдирбөө же кечиктирип билдирүү.
3. Эгерде ал жүйөлүү себептер менен шартталса жана жабырлануучунун өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө зыян келтирилген камсыздандыруу окуясынын фактысын ырастаган тиешелүү документтер берилсе, камсыздандыруучуга камсыздандыруу окуясынын болгондугун билдирбөө же кечиктирип билдирүү камсыздандыруу төлөмдөрүн жүргүзүүдөн баш тартууга негиз болуп эсептелбейт.
4. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартууга негиздер болгондо камсыздандыруучу өзүнө берилген талапты алган күндөн тартып отуз күндүн ичинде камсыздандыруу төлөмдөрүн талап кылып кайрылган жакка жазуу жүзүндө камсыздандыруу төлөмдөрүнөн толугу менен же жарым-жартылай баш тартуу тууралуу, баш тартуунун жүйөлүү негизин билдирүү менен, кабыл алган чечимди жөнөтүүгө милдеттүү.
5. Эгерде камсыздандыруу окуясы төмөндөгүлөрдүн натыйжасында келип чыкса камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөнү жүзөгө ашыруудан бошотулат:
1) ядролук жарылуунун, радиациялык же радиоактивдүү булгануулардын таасиринин;
2) согуштук же ал сыяктуу аракеттердин (согуш жарыяланган, жарыяланбаганына карабастан), террордук актылардын, чет мамлекеттердин кол салуусунун, душмандык аракеттиринин жарандык согуштун;
3) козголоңдун, иш таштоонун, локауттун, элдик көтөрүлүшкө, бунтка чейин жеткен жарандык тартипсиздиктердин, жарандык толкундоолордун, аскердик козголоңдун, революциянын, бийликти аскер күчү менен басып алуунун же тартып алуунун, мүлктү конфискациялоонун, реквизициялоонун же мамлекеттештирүүнүн.
6. Камсыздандыруучу ушул беренеде каралгандардан башка негиздер боюнча камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөөдөн баш тартууга укугу жок.
6-ГЛАВА. КОРУТУНДУ ЖОБОЛОР
23-берене. Талаштарды кароо тартиби
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминен келип чыккан талаштар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте каралат.
24-берене. Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамын бузгандык үчүн жоопкерчилик
Ташуучунун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамын бузгандыгы, ошондой эле атайылап камсыздандыруу окуясын түзгөндүгү, камсыздандыруу төлөмдөрүн мыйзамсыз алууга багытталган башка укукка каршы аракеттерди жасагандыгы үчүн күнөөлүү адамдар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган жоопкерчиликке тартылат.
25-берене. Ушул Мыйзамды колдонууга киргизүүнүн тартиби
1. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып алты айдан кийин күчүнө кирет.
2. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү:
- ушул Мыйзамды жүзөгө ашыруу үчүн зарыл болгон ченемдик укуктук актыларды алты айлык мөөнөттө иштеп чыксын;
- өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №189.

Закон Кыргызской Республики
ОБ ОБЯЗАТЕЛЬНОМ
СТРАХОВАНИИ ГРАЖДАНСКОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТИ ПЕРЕВОЗЧИКА ПЕРЕД ПАССАЖИРАМИ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
20 июня 2008 года
Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие в области обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами, и устанавливает правовые, финансовые и организационные основы его проведения.
Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
страхователь - гражданин или юридическое лицо, заключившее договор страхования со страховой организацией (страховщиком);
страховщик - юридическое лицо (страховая организация), являющееся коммерческой организацией и имеющее специальное разрешение (лицензию) на осуществление страхования соответствующего вида;
страховая премия - обусловленная договором плата, которую страхователь обязан уплатить страховщику в порядке и сроки, установленные договором страхования;
страховые тарифы - тарифы, разработанные страховщиком и применяемые им при определении размера страховой премии, подлежащей уплате по договору страхования;
страховая сумма - сумма, в пределах которой страховщик обязуется выплатить страховое возмещение по договору имущественного страхования или которую он обязуется выплатить по договору личного страхования;
страховое возмещение - сумма, выплачиваемая страховщиком по договору страхования в покрытие ущерба при наступлении страхового случая;
страховой случай - свершившееся событие, предусмотренное договором страхования или законом, с наступлением которого возникает обязанность страховщика произвести страховую выплату страхователю, застрахованному лицу либо выгодоприобретателю;
страховой риск - предполагаемое событие, на случай наступления которого проводится страхование;
страховые взносы - страховая премия, периодически вносимая страховщику страхователем в соответствии с условиями договора страхования;
страховые резервы - специальные денежные фонды, формируемые страховщиками из полученных страховых взносов по видам страхования с целью обеспечения выполнения принятых ими страховых обязательств;
выгодоприобретатель - лицо, в пользу которого заключен договор страхования;
перестрахование - страхование полностью или частично риска выплаты страхового возмещения у другого страховщика по заключенному с ним договору перестрахования. При этом страховщик по договору страхования (основному договору), заключивший договор перестрахования, является в договоре перестрахования страхователем;
двойное страхование - страхование одного и того же имущества у двух или нескольких страховщиков;
сострахование - страхование одного объекта по одному договору совместно несколькими страховщиками;
франшиза - освобождение страховщика от возмещения ущерба, не превышающего определенного размера;
лимит ответственности - максимальный размер выплачиваемого страховщиком страхового возмещения по одному страховому случаю;
перевозчик - физическое или юридическое лицо, владеющее железнодорожным, водным, воздушным, автомобильным транспортным средством на праве собственности или на иных законных основаниях и имеющее право на осуществление перевозки пассажиров и их имущества за плату или по найму в соответствии с законодательством Кыргызской Республики;
пассажир - физическое лицо, которое во исполнение договора перевозки, заключенного от его имени или им самим, перевозится за плату перевозчиком;
потерпевший - пассажир, жизни, здоровью или имуществу которого был причинен вред при перевозке;
багаж - вещи, перемещаемые отдельно от пассажиров, сданные пассажиром транспортному предприятию и перевозимые, как правило, в специальных багажных отсеках пассажирских транспортных средств, багажных автобусных прицепах или багажных автомобилях, а также сданные пассажиром в камеру хранения автовокзала (автостанции);
кладь ручная - упакованные для перевозки вещи, перевозимые пассажиром бесплатно;
маршрут - установленный путь следования транспортного средства между определенными пунктами;
рейс - путь транспортного средства от начального до конечного пункта маршрута;
тариф на перевозку - установленная величина оплаты перевозки пассажиров и багажа на единицу расстояния и времени;
транспортное средство - любое средство, используемое для перевозки пассажиров и багажа;
вред, причиненный жизни и здоровью пассажиров, - смерть, травма или заболевание пассажиров вследствие страхового случая, произошедшего с ними в процессе перевозки;
вред, причиненный имуществу пассажира, - полная гибель или частичное повреждение, а также хищение или пропажа багажа и вещей, находящихся при пассажире (ручная кладь);
гражданская ответственность перевозчика перед пассажирами - установленная гражданским законодательством Кыргызской Республики обязанность перевозчика возместить вред, причиненный жизни, здоровью и имуществу пассажиров при их перевозке.
Статья 2. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами
1. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами основывается на Конституции и состоит из Гражданского кодекса, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Кыргызской Республики.
2. Если международным договором, ратифицированным Кыргызской Республикой, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.
Статья 3. Объект обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами
1. Объектом обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами (далее - обязательное страхование ответственности перевозчика) является имущественный интерес страхователя (перевозчика), связанный с его обязанностью, установленной гражданским законодательством Кыргызской Республики, возместить вред, причиненный жизни, здоровью и имуществу пассажиров при их перевозке.
2. К страховому риску по обязательному страхованию относится наступление гражданской ответственности по обязательствам, указанным в части 1 настоящей статьи, за исключением случаев возникновения ответственности вследствие:
1) причинения вреда самому страхователю или его работникам при исполнении ими служебных обязанностей по перевозке пассажиров в соответствии с трудовыми или гражданско-правовыми отношениями с перевозчиком;
2) причинения морального вреда при возникновении обязанности по возмещению упущенной выгоды;
3) причинения вреда личности или имуществу других лиц при участии транспортного средства в соревнованиях, испытаниях либо во время учебной езды в специально отведенных для этого местах, а также при погрузке или выгрузке транспортного средства, в том числе на водных переправах;
4) загрязнения окружающей природной среды;
5) обязанности по возмещению работодателю убытков, вызванных причинением вреда работнику;
6) причинения водителем (пилотом, оператором, машинистом и т.д.) вреда управляемому им транспортному средству и прицепу к нему, установленному на них оборудованию;
7) причинения вреда перевозимым в качестве багажа ценностям, включая:
- слитки драгоценных металлов и изделия из них;
- драгоценные камни и ювелирные изделия;
- банкноты и монеты;
- облигации, платежные средства и ценные бумаги иного рода;
- произведения искусства;
- антикварные и уникальные изделия, предметы коллекций;
- проездные документы, паспорта и другие удостоверяющие личность документы, слайды, фотоснимки, фотонегативы, фильмокопии, деловые бумаги, чертежи, планы, схемы, модели;
- предметы религиозного культа;
- домашних и племенных животных, растения и семена.
При наступлении гражданской ответственности перевозчика, в случаях, указанных в настоящей части, причиненный им вред подлежит возмещению в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Статья 4. Основные принципы обязательного страхования ответственности перевозчика
Основными принципами обязательного страхования ответственности перевозчика являются:
- гарантия возмещения вреда, причиненного жизни, здоровью или имуществу потерпевших в пределах, установленных настоящим Законом;
- всеобщность и обязательность страхования гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами.
Статья 5. Лица, гражданская ответственность которых подлежит обязательному страхованию ответственности перевозчика
1. Обязательному страхованию подлежит гражданско-правовая ответственность перевозчиков-резидентов Кыргызской Республики, осуществляющих перевозку пассажиров на железнодорожном, водном, воздушном и автомобильном транспорте.
2. Гражданская ответственность перевозчика подлежит страхованию по каждой единице транспортного средства, используемого для перевозки пассажиров.
Заключение договора добровольного страхования гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами не освобождает перевозчика от обязанности заключать договор обязательного страхования ответственности перевозчика.
ГЛАВА 2. ОБЕСПЕЧЕНИЕ ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ СИСТЕМЫ ОБЯЗАТЕЛЬНОГО СТРАХОВАНИЯ ОТВЕТСТВЕННОСТИ ПЕРЕВОЗЧИКА
Статья 6. Государственный надзор и контроль в области обязательного страхования ответственности перевозчика
1. Государственный надзор за деятельностью страховых организаций осуществляется уполномоченным государственным органом по регулированию и надзору за страховой деятельностью в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
2. Государственный контроль за выполнением перевозчиком настоящего Закона в части заключения договора обязательного страхования ответственности перевозчика возлагается:
1) на подразделения Государственной автомобильной инспекции Министерства внутренних дел Кыргызской Республики (далее - ГАИ) в отношении эксплуатации автомобильного транспорта;
2) на уполномоченный государственный орган в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, водного и воздушного транспорта.
Статья 7. Недопустимость перевозки пассажиров без договора обязательного страхования ответственности перевозчика
1. Перевозка пассажиров перевозчиком, не заключившим договор обязательного страхования ответственности перевозчика, не допускается.
Лицензия на право перевозки пассажиров выдается при наличии договора обязательного страхования гражданской ответственности перевозчика перед пассажирами.
2. Перевозчик, осуществляющий международные перевозки, обязан заключить договор страхования ответственности перевозчика в соответствии со вступившими в установленном законом порядке в силу международными договорами, участником которых является Кыргызская Республика.
3. Лицо, управляющее транспортным средством, осуществляющее перевозку пассажиров, обязано иметь при себе страховой полис по обязательному страхованию ответственности перевозчика и предъявлять его для проверки лицам, уполномоченным на то в соответствии с законодательными актами Кыргызской Республики.
Подразделения ГАИ при проверке документов обязаны требовать предъявления страхового полиса по обязательному страхованию ответственности перевозчика от лица, управляющего автомобильным транспортным средством, осуществляющего перевозку пассажиров и их имущества.
Статья 8. Информационное взаимодействие
1. Подразделения ГАИ бесплатно выдают по одному экземпляру участникам транспортного происшествия на автомобильном пассажирском транспорте документы, подтверждающие факт наступления страхового случая, в том числе копию протокола о нарушении Правил дорожного движения со схемой происшествия.
2. Уполномоченный государственный орган в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, водного и воздушного транспорта, подразделения ГАИ, органы прокуратуры, суды, организации здравоохранения, иные государственные органы и организации, располагающие информацией о происшествии на пассажирском транспорте и его последствиях, обязаны бесплатно предоставить данную информацию страховщику при его обращении.
3. Уполномоченный государственный орган в области транспорта и коммуникаций в отношении эксплуатации железнодорожного, водного и воздушного транспорта, подразделения ГАИ осуществляют информирование соответствующего страховщика о транспортном происшествии.
О страховом случае страховщику имеет право также сообщить любое другое лицо.
ГЛАВА 3. ДОГОВОР ОБЯЗАТЕЛЬНОГО СТРАХОВАНИЯ ОТВЕТСТВЕННОСТИ ПЕРЕВОЗЧИКА
Статья 9. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика и порядок его заключения
1. Обязательное страхование ответственности перевозчика осуществляется на основании договора, заключаемого между страхователем и страховщиком в соответствии с настоящим Законом.
2. Договором обязательного страхования ответственности перевозчика предусматривается осуществление выплаты страхового возмещения по обязательствам, возникшим вследствие причинения вреда жизни, здоровью и имуществу потерпевшего, за исключением возмещения морального вреда и упущенной выгоды потерпевшего, а также возмещения неустойки в связи с нарушением потерпевшим сроков поставки товаров или производства работ (оказания услуг), иных его обязательств по контрактам (договорам).
3. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика должен быть заключен только со страховщиком, имеющим лицензию на право осуществления деятельности по данному виду обязательного страхования.
Страхователь свободен в выборе страховщика.
Страховщик вправе отказать страхователю в заключении договора обязательного страхования ответственности перевозчика с предоставлением мотивированного и обоснованного отказа в письменной форме.
По договору обязательного страхования ответственности перевозчика страхователь обязуется уплатить страховую премию, а страховщик обязуется при наступлении страхового случая осуществить выплату страхового возмещения выгодоприобретателю в размере, порядке и сроки, которые установлены настоящим Законом.
4. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика заключается в письменной форме путем выдачи страховщиком страхователю страхового полиса.
Основанием для заключения договора обязательного страхования ответственности перевозчика является заявление страхователя.
Ответственность за неполноту условий, подлежащих указанию в договоре обязательного страхования ответственности перевозчика, несет страховщик. В случае возникновения спора по договору обязательного страхования ответственности перевозчика вследствие неполноты отдельных его условий спор решается в пользу страхователя.
5. Если страховщик заключил договор обязательного страхования ответственности перевозчика на условиях, ухудшающих положение страхователя (застрахованного) или потерпевшего по сравнению с тем, которое предусмотрено настоящим Законом, то при наступлении страхового случая страховщик несет обязательства перед страхователем (застрахованным) и потерпевшим на условиях, установленных настоящим Законом.
Статья 10. Действие договора обязательного страхования ответственности перевозчика
1. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика действует в отношении всех лиц, признанных потерпевшими в соответствии с настоящим Законом.
2. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика вступает в силу и становится обязательным для сторон с момента уплаты страхователем страховой премии, а при уплате ее в рассрочку - первого страхового взноса, если условиями договора обязательного страхования ответственности перевозчика не предусмотрено иное.
3. Договор обязательного страхования ответственности перевозчика заключается сроком на двенадцать месяцев с даты вступления его в силу, за исключением случая, предусмотренного частью 4 настоящей статьи.
Договор обязательного страхования ответственности перевозчика действует в течение всего срока страхования и не прекращает своего действия с первым наступившим страховым случаем.
4. В случае, если право перевозчика осуществлять перевозку пассажиров истекает в течение периода, составляющего менее двенадцати месяцев, то договор обязательного страхования ответственности перевозчика заключается только на данный период.
5. Действие договора обязательного страхования ответственности перевозчика ограничивается территорией Кыргызской Республики, если иное не предусмотрено вступившими в установленном законом порядке в силу международными договорами, участником которых является Кыргызская Республика.
Статья 11. Досрочное прекращение договора обязательного страхования ответственности перевозчика
1. Договор страхования прекращается до наступления срока, на который он был заключен, если после его вступления в силу возможность наступления страхового случая отпала и существование страхового риска прекратилось по обстоятельствам иным, чем страховой случай.
К таким обстоятельствам относятся признание недееспособным или ограничение дееспособности гражданина, риск гражданской ответственности которого был застрахован.
2. Договор страхования прекращается до наступления срока, на который он был заключен, при неуплате очередного страхового взноса в установленный срок, за исключением случая, предусмотренного частью 2 статьи 16 настоящего Закона.
3. Страхователь (выгодоприобретатель) вправе отказаться от договора страхования в любое время, если к моменту отказа возможность наступления страхового случая не отпала по обстоятельствам, указанным в части 1 настоящей статьи.
4. При досрочном прекращении договора страхования по обстоятельствам, указанным в частях 1 и 2 настоящей статьи, страховщик имеет право на часть страховой премии пропорционально времени, в течение которого действовало страхование, и должен возвратить излишне полученную часть страховой премии.
Статья 12. Права и обязанности страхования
1. Страхователь вправе:
1) требовать от страховщика разъяснения условий обязательного страхования ответственности перевозчика, своих прав и обязанностей по договору обязательного страхования ответственности перевозчика;
2) получить дубликат страхового полиса в случае его утери;
3) воспользоваться услугами независимого эксперта для оценки размера причиненного вреда здоровью потерпевшего;
4) ознакомиться с результатами оценки размера причиненного вреда и расчетами размера страховой выплаты, произведенными страховщиком или независимым экспертом;
5) досрочно прекратить договор обязательного страхования ответственности перевозчика;
6) оспорить в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, решение страховщика об отказе в осуществлении страховой выплаты или уменьшении ее размера;
7) получить страховое возмещение в случаях, предусмотренных настоящим Законом.
Договором обязательного страхования ответственности перевозчика могут быть предусмотрены и другие права страхователя, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
2. Страхователь обязан:
1) при заключении договора обязательного страхования ответственности перевозчика предоставить страховщику сведения, необходимые для внесения в договор обязательного страхования ответственности перевозчика в соответствии с настоящим Законом;
2) уплачивать страховые премии в размере, порядке и сроки, которые установлены договором обязательного страхования ответственности перевозчика;
3) незамедлительно, но не позднее трех рабочих дней, как ему стало известно о наступлении страхового случая, уведомить об этом страховщика доступным способом (устно, письменно). Сообщение в устной форме должно быть в последующем (в течение семидесяти двух часов) подтверждено письменно. Если страхователь по уважительным причинам не имел возможности выполнить указанные действия, он должен подтвердить это документально;
4) при наступлении страхового случая принять разумные и доступные в сложившихся обстоятельствах меры, чтобы предотвратить или уменьшить возможные убытки, в том числе меры по оказанию помощи пострадавшим лицам;
5) сообщить в соответствующие органы, исходя из их компетенции (ГАИ, органы противопожарной службы, служба скорой медицинской помощи, аварийные службы), о страховом случае и пострадавших лицах;
6) составить акт о страховом случае;
7) обеспечить переход к страховщику права обратного требования к лицу, ответственному за наступление страхового случая.
Договором обязательного страхования ответственности перевозчика могут быть предусмотрены и другие обязанности страхователя, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
3. Обязанности страхователя, указанные в пунктах 4,5 и 7 части 2 настоящей статьи, возлагаются на лицо, непосредственно управлявшее транспортным средством в момент наступления страхового случая.
Статья 13. Права и обязанности страховщика
1. Страховщик вправе:
1) при заключении договора обязательного страхования ответственности перевозчика, кроме сведений, предусмотренных Гражданским кодексом, требовать от страхователя предоставления сведений, необходимых для внесения в договор обязательного страхования ответственности перевозчика в соответствии с настоящим Законом, в том числе информации о предшествующих договорах обязательного страхования ответственности перевозчика, страховых случаях и страховых возмещениях;
2) запрашивать у соответствующих государственных органов и организаций, исходя из их компетенции, документы, подтверждающие факт наступления страхового случая;
3) предъявлять право обратного требования к лицу, ответственному за причинение вреда, в случаях, предусмотренных статьей 21 настоящего Закона;
4) отказать в осуществлении страхового возмещения полностью или частично по основаниям, предусмотренным законодательством Кыргызской Республики.
Договором обязательного страхования ответственности перевозчика могут быть предусмотрены и другие права страховщика, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
2. Страховщик обязан:
1) ознакомить страхователя с условиями обязательного страхования ответственности перевозчика, разъяснить его права и обязанности, возникающие из договора обязательного страхования ответственности перевозчика;
2) по заключении договора обязательного страхования ответственности перевозчика выдать страхователю страховой полис;
3) при получении сообщения о наступлении страхового случая незамедлительно зарегистрировать его;
4) в течение семи рабочих дней с момента получения сообщения о наступлении страхового случая произвести по заявлению страхователя или его представителя оценку размера причиненного вреда, составить страховой акт и предоставить его страхователю и/или выгодоприобретателю для ознакомления;
5) при наступлении страхового случая произвести выплату страхового возмещения в размере, порядке и сроки, которые установлены настоящим Законом;
6) соблюдать тайну страхования;
7) возместить страхователю (застрахованному) расходы, понесенные им в целях предотвращения или уменьшения убытков при страховом случае.
Договором обязательного страхования ответственности перевозчика могут быть предусмотрены и другие обязанности страховщика, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
Статья 14. Права потерпевшего
1. Потерпевший вправе:
1) сообщить страховщику о наступлении страхового случая, произошедшего в результате осуществления страхователем перевозки пассажиров;
2) произвести вместо страхователя сбор документов, необходимых для осуществления выплаты страхового возмещения, и представить их страховщику, с которым страхователь заключил договор обязательного страхования ответственности перевозчика;
3) ознакомиться с результатами оценки размера причиненного вреда и расчетами размера страховой выплаты;
4) получить страховое возмещение в размере и порядке, установленных настоящим Законом;
5) оспорить в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, решение страховщика об отказе в осуществлении страхового возмещения выплаты или уменьшении ее размера;
6) предъявить требование к перевозчику о возмещении причиненного вреда в размере превышения суммы причиненного вреда над суммой полученного страхового возмещения.
2. В случаях, предусмотренных настоящим Законом, права потерпевшего, установленные частью 1 настоящей статьи, переходят к иным лицам, выступающим в качестве выгодоприобретателей.
ГЛАВА 4. СТРАХОВЫЕ ПРЕМИИ
Статья 15. Размер страховой премии
При осуществлении обязательного страхования ответственности перевозчика Правительством устанавливаются размеры страховой премии на единицу транспортного средства.
Статья 16. Порядок и сроки уплаты страховых премий
1. Порядок и сроки уплаты страховой премии устанавливаются договором обязательного страхования ответственности перевозчика.
2. Если договором обязательного страхования ответственности перевозчика предусмотрена уплата страховой премии в рассрочку, то неуплата страхователем очередного страхового взноса не может являться для страховщика основанием для досрочного прекращения данного договора.
3. При несвоевременной уплате очередного страхового взноса страхователь обязан уплатить страховщику неустойку в порядке и размере, установленных Гражданским кодексом.
ГЛАВА 5. ОПРЕДЕЛЕНИЕ СТРАХОВОГО СЛУЧАЯ, РАЗМЕРА ПРИЧИНЕННОГО ВРЕДА И СТРАХОВОГО ВОЗМЕЩЕНИЯ
Статья 17. Определение страхового случая и размера причиненного вреда
1. Страховым случаем по обязательному страхованию ответственности перевозчика признается факт наступления гражданской ответственности перевозчика по возмещению вреда, причиненного жизни, здоровью и имуществу пассажиров при их перевозке.
2. Вред, причиненный жизни, здоровью и имуществу потерпевшего, включает в себя материальное выражение вреда, связанного с его смертью, травмой или заболеванием и полной гибелью или частичным повреждением, а также хищением или пропажей багажа и вещей, находящихся при пассажире (ручная кладь).
Размер вреда, причиненного жизни, здоровью и имуществу потерпевшего, определяется в соответствии с настоящим Законом на основании документов, выданных соответствующими организациями.
3. Доказывание наступления страхового случая, а также размеров причиненного им вреда лежит на страхователе.
Размер причиненного вреда в результате наступления страхового случая по письменному заявлению страхователя или его представителя определяет страховщик.
4. В случае несогласия с результатами оценки размера вреда, причиненного имуществу, произведенной страховщиком или независимым экспертом, страхователь (застрахованный) или потерпевший вправе обратиться к другому независимому эксперту для оценки размера вреда. При этом затраты, понесенные страхователем (застрахованным) или потерпевшим, подлежат возмещению страховщиком независимо от осуществления выплаты страхового возмещения, если страховщиком будут признаны или судом будут установлены обоснованность и объективность проведенной оценки.
5. Если страховщиком или независимым экспертом в течение семи рабочих дней после получения им сообщения о наступлении страхового случая не были произведены необходимый осмотр утраченного, недостающего или поврежденного (испорченного) имущества и оценка размера вреда, причиненного имуществу, с составлением страхового акта, то страхователь (застрахованный) либо потерпевший вправе воспользоваться услугами независимого эксперта и начать восстановление (утилизацию) имущества. При этом страховщик не вправе оспорить результаты оценки размера вреда, причиненного имуществу, если не докажет, что невозможность своевременной оценки им поврежденного (уничтоженного) имущества обусловлена уважительными причинами (смерть, болезнь владельца данного имущества) либо наличием вины страхователя (застрахованного) или потерпевшего, связанной с уклонением от представления имущества для оценки.
Статья 18. Определение размера страховой выплаты
1. Лимит ответственности страховщика устанавливается Правительством.
2. Страховая выплата за вред, причиненный жизни и здоровью потерпевшего, повлекший гибель или установление инвалидности, осуществляется в размере предельного объема ответственности страховщика, установленного частью 1 настоящей статьи.
3. Для расчета размера страхового возмещения используется расчетный показатель, установленный в соответствии с законодательством Кыргызской Республики, на день страхового возмещения.
4. Выплата страхового возмещения за вред, причиненный жизни и здоровью потерпевшего, осуществляется без применения франшизы.
5. При недостаточности страховой суммы для полного возмещения причиненного вреда перевозчик возмещает потерпевшему разницу между страховой суммой и фактическим размером вреда.
6. В случае смерти потерпевшего, при отсутствии у него наследников, лицу, осуществившему погребение потерпевшего, страховщиком возмещаются необходимые расходы на погребение в размере фактических затрат в порядке, предусмотренном законодательством Кыргызской Республики, но в пределах страховой суммы, установленной договором обязательного страхования ответственности перевозчика.
7. Расходы, понесенные страхователем (застрахованным) в целях предотвращения или уменьшения убытков, подлежат возмещению страховщиком, если такие расходы были необходимы или были произведены для выполнения указаний страховщика, даже если соответствующие меры оказались безуспешными.
Такие расходы возмещаются в фактических объемах, при этом общая сумма страхового возмещения и компенсации расходов не должна превышать страховую сумму, установленную договором обязательного страхования ответственности перевозчика. Если расходы возникли в результате исполнения страхователем указаний страховщика, они возмещаются в полном объеме безотносительно к страховой сумме.
Указанные расходы возмещаются страховщиком непосредственно лицу, понесшему их.
Статья 19. Общие условия осуществления страховой выплаты
1. Требование о выплате страхового возмещения к страховщику предъявляется страхователем или иным лицом, являющимся выгодоприобретателем, в письменной форме с приложением документов, необходимых для осуществления страховой выплаты.
2. К заявлению о выплате страхового возмещения прилагаются следующие документы:
1) страховой полис (его дубликат);
2) документ, подтверждающий факт наступления страхового случая и размер вреда, причиненного потерпевшим;
3) акт о страховом случае на транспорте, составленный страхователем (перевозчиком);
4) проездной билет или документ, заменяющий его (копия ведомости продажи билетов или корешка билета, заверенная перевозчиком), - в случае выдачи пассажиру билета, или свидетельские показания, оформленные в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики;
5) копия справки организации здравоохранения о сроке временной нетрудоспособности или справки специализированных учреждений об установлении инвалидности потерпевшему - в случае ее установления;
6) нотариально удостоверенная копия свидетельства о смерти потерпевшего и документ, подтверждающий право выгодоприобретателя на возмещение вреда (копия), - в случае смерти потерпевшего;
7) перечень утраченного, недостающего или поврежденного (испорченного) имущества потерпевшего - в случае нанесения вреда имуществу;
8) документы, подтверждающие расходы, понесенные страхователем (застрахованным) в целях предотвращения или уменьшения убытков при наступлении страхового случая, - при их наличии.
Истребование страховщиком дополнительно других документов от страхователя (застрахованного) либо потерпевшего не допускается.
3. Страховщик, принявший документы, обязан выдать заявителю справку с указанием полного перечня представленных документов и даты их принятия.
4. Выгодоприобретателем являются потерпевший (в случае его смерти лицо, имеющее согласно законодательству Кыргызской Республики право на возмещение вреда в связи со смертью потерпевшего), а также страхователь.
5. Выплата страхового возмещения за вред, причиненный жизни, здоровью и имуществу потерпевшего, осуществляется независимо от сумм, причитающихся ему (лицам, имеющим право на возмещение ущерба) по другим договорам страхования.
6. По заявлению потерпевшего, оформленному письменно, или нотариально удостоверенной доверенности страховая выплата может быть осуществлена непосредственно лицу, оказавшему ему услуги по восстановлению здоровья и (или) имущества.
7. При осуществлении выплаты страхового возмещения страховщик не вправе требовать от выгодоприобретателя принятия условий, ограничивающих право требования к страховщику.
Статья 20. Порядок осуществления выплаты страхового возмещения
1. Выплата страхового возмещения производится страховщиком в течение тридцати дней со дня получения им всех документов для принятия решения о признании случая страховым.
2. Если в результате события, приведшего к наступлению страхового случая, у потерпевшего наступит ухудшение здоровья (устанавливается инвалидность либо более высокая группа инвалидности) либо смерть, то страховщик на основании поступившего от потерпевшего (выгодоприобретателя) заявления и соответствующих документов обязан произвести перерасчет суммы страховой выплаты в порядке и размере, установленных настоящим Законом. При этом при перерасчете суммы страхового возмещения принимаются в зачет ранее выплаченные суммы.
3. При несвоевременном осуществлении выплаты страхового возмещения страховщик обязан уплатить выгодоприобретателю неустойку в порядке и размере, установленных Гражданским кодексом.
Статья 21. Право обратного требования к лицу, причинившему вред
1. Страховщик, осуществивший выплату страхового возмещения, имеет право обратного требования к страхователю в пределах уплаченной суммы в следующих случаях:
1) если гражданская ответственность страхователя наступила вследствие его умышленных действий, направленных на возникновение страхового случая либо способствующих его наступлению, за исключением действий, совершенных в состоянии необходимой обороны и крайней необходимости;
2) если гражданская ответственность страхователя наступила вследствие управления им транспортным средством в состоянии алкогольного, наркотического или токсического опьянения;
3) если лицо, управлявшее транспортным средством, не имело права на управление им;
4) если в ходе судебного разбирательства было установлено, что страховой случай произошел вследствие технических неисправностей транспортного средства, о которых страхователь знал или должен был знать;
5) использования транспортного средства в целях, не свойственных его техническому назначению;
6) умышленного непринятия страхователем мер по уменьшению убытков от страхового случая.
2. Если в случаях, перечисленных в части 1 настоящей статьи, виновником причиненного вреда является лицо, эксплуатирующее транспортное средство в силу трудовых отношений с его владельцем или в присутствии его владельца без оформления письменной формы сделки, то страховщик имеет право обратного требования к владельцу данного транспортного средства.
3. К страховщику, осуществившему выплату страхового возмещения, переходит в пределах выплаченной им суммы право обратного требования, которое страхователь имеет к лицу, ответственному за убытки, возмещенные страховщиком в результате страхования.
Статья 22. Основания освобождения страховщика от осуществления страховой выплаты
1. Страховщик вправе полностью или частично отказать в выплате страхового возмещения, если страховой случай произошел вследствие:
1) умышленных действий выгодоприобретателя, направленных на возникновение страхового случая либо способствующих его наступлению, за исключением действий, совершенных в состоянии необходимой обороны или крайней необходимости;
2) действий выгодоприобретателя, признанных в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, умышленными преступлениями или административными правонарушениями, находящимися в причинной связи со страховым случаем.
2. Основанием для отказа страховщика в осуществлении выплаты страхового возмещения может быть также:
1) получение страхователем соответствующего возмещения убытка от лица, виновного в причинении убытка;
2) неуведомление или несвоевременное уведомление страховщика о наступлении страхового случая, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Законом.
3. Несвоевременное уведомление или несообщение страховщику о наступлении страхового случая не может служить основанием для отказа в выплате страхового возмещения, если оно обусловлено уважительными причинами и представлены соответствующие документы, подтверждающие факт наступления страхового случая, причинения вреда жизни, здоровью и имуществу потерпевшего.
4. При наличии оснований для отказа в выплате страхового возмещения страховщик обязан в течение тридцати дней со дня предъявления требования направить лицу, заявившему требование о выплате страхового возмещения, соответствующее решение о полном или частичном отказе в выплате страхового возмещения в письменной форме с мотивированным обоснованием причин отказа.
5. Страховщик освобождается от осуществления выплаты страхового возмещения, если страховой случай произошел вследствие:
1) воздействия ядерного взрыва, радиации или радиоактивного заражения;
2) военных или подобных им действий (независимо от того, объявлена война или нет), террористических актов, вторжения, враждебных действий иностранного государства, гражданской войны;
3) мятежа, забастовки, локаутов, гражданских беспорядков, приобретающих размеры или разрастающихся до народного восстания, бунта, гражданских волнений, военного мятежа, революции, военного захвата или узурпации власти, конфискации, реквизиции или национализации имущества.
6. Страховщик не вправе отказать в выплате страхового возмещения по основаниям, не предусмотренным настоящей статьей.
ГЛАВА 6. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 23. Порядок рассмотрения споров
Споры, вытекающие из договора обязательного страхования ответственности перевозчика, рассматриваются в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики.
Статья 24. Ответственность за нарушение законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании ответственности перевозчика
Лица, виновные в нарушении законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании ответственности перевозчика, а также в умышленном создании страхового случая и иных противоправных действий, направленных на незаконное получение страхового возмещения, несут ответственность, предусмотренную законодательством Кыргызской Республики.
Статья 25. Порядок введения в действие настоящего Закона
1. Настоящий Закон вступает в силу по истечении шести месяцев со дня официального опубликования.
2. Правительству Кыргызской Республики:
- в шестимесячный срок разработать нормативные правовые акты, необходимые для реализации настоящего Закона;
- привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.

Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №189.




Закон Кыргызской Республики
О ЗАПРЕЩЕНИИ ДОБЫЧИ, ТРАНСПОРТИРОВКИ, ПРИОБРЕТЕНИЯ, РЕАЛИЗАЦИИ И ВЫВОЗА ОСОБО ЦЕННЫХ И ЭНДЕМИЧНЫХ ВИДОВ РЫБ, ОБИТАЮЩИХ В ОЗЕРАХ
ИССЫК-КУЛЬ И СОН-КУЛЬ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
12 июня 2008 года
Настоящий Закон направлен на сохранение и увеличение запасов особо ценных и эндемичных видов рыб в основных рыбохозяйственных водоемах Кыргызской Республики.
Статья 1. Ввести запрет на добычу, транспортировку, приобретение, реализацию и вывоз из Кыргызской Республики особо ценных и эндемичных видов рыб, обитающих в озерах Иссык-Куль и Сон-Куль, сроком на 5 лет, в том числе на выработанную из них рыбную продукцию и икру, за исключением случаев вылова рыб для научных целей и рыб, выращенных садковым методом.
Статья 2. При незаконной добыче, транспортировке, приобретении, реализации и вывозе из Кыргызской Республики особо ценных и эндемичных видов рыб, обитающих в озерах Иссык-Куль и Сон-Куль, продуктов из них или их икры конфискации в судебном порядке подлежат предметы, явившиеся орудием совершения или непосредственным объектом этой деятельности, или участвующие в промысле, перевозке, производстве и переработке рыбной продукции и их икры (орудия незаконного рыболовства, плавучие и другие транспортные средства, цеха по переработке рыбы, незаконно добытая или приобретенная рыба, выработанные из нее рыбная продукция и икра).
Конфискованные плавучие и другие транспортные средства, используемые при совершении браконьерской добычи рыбы, а также изъятые у нарушителей рыба и выработанные из нее рыбная продукция и икра подлежат реализации в соответствии с положением, утверждаемым Правительством Кыргызской Республики.
Орудия незаконного рыболовства, изъятые при совершении браконьерской добычи рыбы, реализуются рыбохозяйствующим субъектам или уничтожаются в порядке, определяемом специально уполномоченным государственным органом управления рыбным хозяйством Кыргызской Республики.
Доходы, полученные от браконьерской деятельности, подлежат изъятию и зачислению в республиканский бюджет.
Лица, виновные в нарушении требований настоящего Закона, несут ответственность в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Статья 3. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.
Правительству Кыргызской Республики привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 4 агуста 2008 года, №191.

Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ДОПОЛНЕНИЙ И ИЗМЕНЕНИЙ В 3АКОН КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ "О ПРАВЕ ГРАЖДАН СОБИРАТЬСЯ МИРНО, БЕЗ ОРУЖИЯ, СВОБОДНО ПРОВОДИТЬ МИТИНГИ И ДЕМОНСТРАЦИИ"
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
13 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Закон Кыргызской Республики "О праве граждан собираться мирно, без оружия, свободно проводить митинги и демонстрации" (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 2002 г., № 9, ст. 408) следующие дополнения и изменения:
1. В статье 2:
статью дополнить абзацами вторым и третьим следующего содержания:
"Публичное мероприятие - открытая, мирная, безоружная, доступная каждому, проводимая в форме митинга, демонстрации, манифестации, уличного шествия, пикетирования, голодовки либо в различных сочетаниях этих форм акция, осуществляемая по инициативе граждан Кыргызской Республики, политических партий, профсоюзных, общественных и религиозных организаций.
Уведомление о проведении публичного мероприятия - документ, посредством которого органу исполнительной власти или органу местного самоуправления в порядке, установленном настоящим Законом, сообщается информация о проведении публичного мероприятия.".
абзац 13 после слов "митинга и демонстрации" дополнить словами ", а также иных публичных мероприятий"
абзац 14 после слов "митингов и демонстраций" дополнить словами ", а также иных публичных мероприятий".
2. Статьи 3 и 4 изложить в следующей редакции:
"Статья 3. Граждане Кыргызской Республики без уведомления органов местной государственной администрации или местного самоуправления имеют право проводить публичные мероприятия:
1) на территориях, специально отведенных решением органов местного самоуправления;
2) с разрешения собственника или уполномоченного собственником лица,
независимо от форм собственности:
- в закрытых помещениях;
- на территории земельных участков юридических и физических лиц.
Статья 4. В соответствии с частью второй статьи 1 настоящего Закона запрещается проведение публичных мероприятий:
1) на территории, прилегающей ближе 50 метров к опасным производственным объектам и иным объектам, эксплуатация которых требует соблюдения специальных правил техники безопасности;
2) на территории, прилегающей ближе 30 метров к автомагистралям международного и государственного значения, путепроводам, железнодорожным магистралям и полосе отвода железных дорог, нефте-, газопроводам и высоковольтным линиям электропередач;
3) территории, прилегающей ближе 30 метров к резиденциям Президента и Премьер-министра Кыргызской Республики, зданию Жогорку Кенеша, зданиям, занимаемым судами Кыргызской Республики, территориям и зданиям учреждений, исполняющих наказание в виде лишения свободы;
4) на территории, прилегающей ближе 30 метров к местам дислокации воинских частей и учреждений Вооруженных Сил Кыргызской Республики, иных воинских подразделений Кыргызской Республики и их органов;
5) на территории пограничной зоны, если отсутствует специальное разрешение уполномоченных на то пограничных органов.
Не допускается проведение публичных мероприятий, а также зрелищных, спортивных или других массовых мероприятий во время чрезвычайного и военного положения.".
3. Закон дополнить статьями 5-10 следующего содержания:
"Статья 5. Уведомление о проведении собрания, митинга, демонстрации или иного публичного мероприятия направляется участниками или уполномоченными лицами в местную государственную администрацию или органы местного самоуправления по месту его организации не позднее 12 календарных дней до проведения публичного мероприятия.
Местная государственная администрация или орган местного самоуправления не позднее 6 календарных дней до проведения публичного мероприятия обязаны дать письменный ответ на уведомление. В случае несогласия с проведением публичного мероприятия местная государственная администрация или орган местного самоуправления вправе обратиться с иском в суд о запрещении указанного мероприятия или необходимости изменения условий его проведения.
Статья 6. Местная государственная администрация или органы местного самоуправления рассматривают уведомление о проведении собраний, митингов, демонстраций и иных публичных мероприятий в целях обеспечения необходимых условий для их проведения и принятия мер по обеспечению общественного порядка.
В уведомлении указываются:
- фамилия, имя, отчество участника (участников) или уполномоченных лиц, наименование организации (для юридических лиц);
- цель, форма, место проведения мероприятия, маршруты движения, предполагаемое количество участников, дата, время начала и окончания мероприятия;
- техническое и иное обеспечение проведения публичного мероприятия, включая приведение в порядок места его проведения после завершения;
- подписи участника (участников) или уполномоченных лиц и дата подачи уведомления.
Отказ в приеме уведомления не допускается.
Местная государственная администрация или орган местного самоуправления в день принятия уведомления обязаны предоставить документы о принятии и его регистрации (копию зарегистрированного уведомления).
В случае принятия решения организаторами проведения публичного мероприятия об отмене его проведения либо о проведении в более поздний срок уполномоченные лица должны письменно уведомить об этом местную государственную администрацию или органы местного самоуправлепия не позднее 24 часов до проведения публичного мероприятия.
Статья 7. Местная государственная администрация или орган местного самоуправления вправе:
- предложить участникам или уполномоченным лицам определенные территории, отводимые решением органов местного самоуправления специально для проведения публичных мероприятий;
- при необходимости предложить лицам, обратившимся с уведомлением, изменить время и иные условия организации и проведения планируемого ими публичного мероприятия;
- назначить своего официального представителя в целях участия, информирования о вопросах, явившихся причинами проведения публичного мероприятия, органы государственной власти и органы местного самоуправления, которым данные вопросы адресуются.
Статья 8. Публичные мероприятия проводятся в соответствии с целями, в установленные сроки и обусловленном месте, указанными в уведомлении.
В непредвиденных случаях (ДТП и иных аварийных случаях, возникших на момент проведения собрания, митинга, демонстрации и иного публичного мероприятия) участники или уполномоченные лица обязаны совместно с официальным представителем местной государственной администрации или органа местного самоуправления немедленно сообщить о данных случаях в устной, а позднее в письменной форме органам местного самоуправления о возникших изменениях условий проведения собрания, митинга, демонстрации или иного публичного мероприятия.
Участники собраний, митингов и демонстраций обязаны соблюдать законы Кыргызской Республики, общественный порядок и безопасность участников мероприятия и других граждан.
Участникам запрещается иметь при себе оружие, а также специально подготовленные или приспособленные предметы, которые могут быть использованы против жизни и здоровья людей, для причинения материального ущерба государственным, общественным, иным хозяйственным объектам и гражданам.
Статья 9. Обращение местной государственной администрации или органа местного самоуправления с иском о запрещении публичного мероприятия либо изменении условий его проведения представляется в суд не менее чем за 6 календарных дней до его проведения и рассматривается судом в трехдневный срок в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики.
Статья 10. Государственные и другие "органы, должностные лица и граждане не вправе препятствовать организации и проведению собраний, митингов и демонстраций, а также иных публичных мероприятий, проводимых в соответствии с настоящим Законом.";
статьи 8 -12 считать соответственно статьями 11-15.
Статья 2. Правительству Кыргызской Республики и органам местного самоуправления Кыргызской Республики в трехмесячный срок привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.
Статья 3. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 5 агуста 2008 года, №192.



Балыктын Ысык-көлдү жана соң-көлдү байырлаган баалуу жана эндемикалык түрлөрүн кармоого, ташууга, сатып алууга, сатууга жана алып чыгууга тыюу салуу жөнүндө
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 12-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
Ушул Мыйзам Кыргыз Республикасынын негизги балык чарба сууларында балыктын өзгөчө баалуу жана эндемикалык түрлөрүнүн запастарын сактоого жана көбөйтүүгө арналган.
1-берене. Илимий максаттарда балык кармоону жана атайын тордолгон орундарда өстүрүлгөн балыктарды кармоону кошпогондо, балыктын Ысык-Көлдү жана Соң-Көлдү байырлаган өзгөчө баалуу жана эндемикалык түрлөрүн, анын ичинде алардан иштелип чыккан балык продукциясын жана икраны кармоого, ташууга, сатып алууга, сатууга жана Кыргыз Республикасынан алып чыгууга 5 жылдык мөөнөткө тыюу салынат.
2-берене. Балыктын Ысык-Көлдү жана Соң-Көлдү байырлаган өзгөчө баалуу жана эндемикалык түрлөрүн, алардан иштелип чыккан балык продуктуларын же алардын икраларын мыйзамсыз кармоодо, ташууда, сатып алууда, сатууда жана Кыргыз Республикасынан алып чыгууда ушул иш-аракеттерди жасоонун куралы же болбосо тикелей объектиси болуп саналган же болбосо балык продукциясын жана балык икрасын кармоодо, ташууда, өндүрүүдө жана кайра иштетүүдө тикелей катышы бар буюмдар (мыйзамсыз балык кармоо куралдары, сууда сүзүүчү жана башка транспорт каражаттары, балыкты кайра иштетүү цехтери, мыйзамсыз кармалган же сатып алынган балык, андан иштелип чыгарылган продукция жана икра) сот тартибинде конфискацияланууга жатат.
Балыкты браконьердик жол менен кармоодо колдонулган конфискацияланган сууда сүзүүчү жана башка транспорт каражаттары, ошондой эле укук бузуучулардан алынып коюлган балык жана андан иштелип чыккан продукция жана балык икрасы Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилүүчү жобого ылайык сатылууга жатат
Балыкты браконьердик жол менен кармаганда алынып коюлган мыйзамсыз балык кармоо куралдары балык чарба субъектилерине сатылат же болбосо Кыргыз Республикасынын балык чарбасын башкарган атайын ыйгарым укуктуу мамлекеттик органы аныктаган тартипте жок кылынат.
Браконьердик иш-аракеттерден алынган кирешелер алынып коюлууга жана республикалык бюджетке чегерилүүгө жатат.
Ушул Мыйзамдын талаптарын бузгандыкка күнөөлүү адамдар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жоопкерчилик тартат.
3-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтү өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.
Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 4-августу, №191.




"ЖАРАНДАРДЫН ТЫНЧ, КУРАЛСЫЗ ЧОГУЛУУ, МИТИНГДЕРДИ ЖАНА ДЕМОНСТРАЦИЯЛАРДЫ ЭРКИН ӨТКӨРҮҮ УКУГУ ЖӨНҮНДӨ" КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МЫЙЗАМЫНА ТОЛУКТООЛОР ЖАНА ӨЗГӨРТҮҮЛӨР КИРГИЗҮҮ ТУУРАЛУУ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 13-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. "Жарандардын тынч, куралсыз чогулуу, митингдерди жана демонстрацияларды эркин өткөрүү укугу жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Жарчысы, 2002-жыл, №9, 408-ст.) төмөнкүдөй толуктоолор жана өзгөртүүлөр киргизилсин:
1. 2-статьяда:
статья төмөнкүдөй мазмундагы экинчи жана үчүнчү абзацтар менен толукталсын:
"Коомдук иш-чара - Кыргыз Республикасынын жарандарынын, саясий партиялардын, кесиптик бирликтердин, коомдук жана диний уюмдардын демилгеси боюнча жүзөгө ашырылуучу митинг, демонстрация, манифестация, көчө жүрүшү, пикет, ачкачылык жарыялоо формасында же болбосо мындай формалардын ар кандай айкалышында өткөрүлүүчү ачык, тынч, куралсыз, ар бир адам катыша алуучу акция;
- коомдук иш-чараны өткөрүү жөнүндө маалымдама -аткаруу бийлик органына же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органына ушул Мыйзамда белгиленген тартипте коомдук иш-чараны өткөрүү жөнүндө маалымат иретинде берилүүчү документ.";
13-абзац "чогулуштун, митингдин жана демонстрациялардын" деген сөздөрдөн кийин ",ошондой эле башка коомдук иш-чаралардын" деген сөздөр менен толукталсын;
14-абзац "чогулуштарды, митингдерди жана демонстрацияларды" деген сөздөрдөн кийин ", ошондой эле башка коомдук иш-чараларды" деген сөздөр менен толукталсын.
2. 3 жана 4-статьялар төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"3-статья. Кыргыз Республикасынын жарандары жергиликтүү мамлекеттик администрацияга же жергиликтүү өз алдьшча башкаруу органдарына маалымдама бербей туруп:
1) жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдарынын чечими менен атайын бөлүнгөн аймактарда;
2) менчигинин түрүнө карабастан менчик ээсинин же менчик ээси ыйгарым укук берген адамдын уруксаты менен:
- жабык жайларда;
- юридикалык жана жеке жактардын жер участокторунун аймагында коомдук иш-чараларды өткөрүүгө укуктуу.
4-статья. Ушул Мыйзамдын 1 -статьясынын экинчи бөлүгүнө ылайык коомдук иш-чараларды:
1) коркунучтуу өндүрүш объектерине жана эксплуатациялоо атайын техникалык коопсуздуктун эрежелерин сактоону талап кылган башка объекттерге 50 метрден жакын жайгашкан аймактарда;
2) эл аралык жана мамлекеттик маанидеги автомагистралдарга, жол өткөөлдөрүнө, темир жол магистралдарына жана темир жолго тиешелүү тилкеге, мунай, газпровод өткөрүүчүлөргө, электр берүүнүн вольттуу линияларына 30 метрден жакын аймактарда;
3) Кыргыз Республикасынын Президентинин жана Премьер-министринин резиденцияларына, Жогорку Кеңештин имаратына, Кыргыз Республикасынын соттору ээлеген имараттарга, эркиндигинен ажыратуу түрүндө жазаны аткарган мекемелердин аймактарына жана имараттарына 30 метрден жакын аймактарда;
4) Кыргыз Республикасынын Куралдуу күчтөрүнүн аскердик бөлүктөрү жана мекемелери, Кыргыз Республикасынын аскердик башка бөлүкчөлөрүнүн жана алардын органдарынын жайгашкан жерлерине 30 метрге жакын аймактарда;
5) эгерде ага ыйгарым укук берилген чегара органдарынын атайын уруксаты жок болсо, чегара зонасынын аймагында өткөрүүгө тыюу салынат.
Өзгөчө жана аскердик абал убагында коомдук иш-чараларды, ошондой эле оюн-зоок, спорттук же башка массалык иш-чараларды өткөрүүгө жол берилбейт.".
3. Мыйзам төмөнкү мазмундагы 5-10-статьялар менен толукталсын:
"5-статья. Чогулушту, митингди, демонстрацияны же башка коомдук иш-чараны өткөрүү жөнүндө маалымдама аларга катышуучу же ыйгарым укуктуу адам аркылуу аны уюштуруу жериндеги жергиликтүү мамлекеттик администрацияга же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдарына коомдук иш-чараны өткөрүүгө чейин 12 күндөн кечиктирилбестен жөнөтүлөт.
Жергиликтүү мамлекеттик администрация же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органы коомдук иш-чараны өткөрүүгө 6 күн калгандан кечиктирбестен маалымдамага кат жүзүндө жооп берүүгө милдеттүү. Мамлекеттик жергиликтүү администрация же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органы коомдук иш-чараны өткөрүүнү макул таппаган учурда белгиленген иш-чарага тыюу салуу же аны өткөрүү шарттарын өзгөртүүнүн зарылдыгы тууралуу сотко доо менен кайрылууга акылуу.
6-статья. Жергиликтүү мамлекеттик администрация же жергиликтүү ез алдынча башкаруу органдары чогулуштарды, митингдерди, демонстрацияларды жана башка коомдук иш-чараларды өткөрүү жөнүндө маалыматты аларды өткөрүү үчүн зарыл болгон шарттарды камсыз кылуу жана коомдук тартипти камсыз кылуу боюнча чара көрүү максатында караштырат.
Маалымдамада:
- катышуучунун (катышуучулардын) же ыйгарым укук берилген адамдардын аты-жөнү, уюмдун аталышы (юридикалык жактар үчүн);
- иш-чараны өткөрүү максаты, формасы, жери, кыймылдын маршруттары, катышуучулардын болжолдуу саны, иш-чараны өткөрүү датасы, башталган жана аяктаган убактысы;
- коомдук иш-чараны өткөрүүнү техникалык жана башка жактан камсыз кылуу, анын ичинде аны өткөрүү аяктагандан кийин ал өткөрүлгөн жерди тартипке келтирүү;
- катышуучунун (катышуучулардын) же ыйгарым укук берилген адамдардын койгон колдору, маалымдама жана дата көрсөтүлөт.
Маалымдаманы кабыл алуудан баш тартууга жол берилбейт.
Жергиликтүү мамлекеттик администрация же жергиликтүу өзалдынча башкаруу органдары маалымдаманы кабыл алган күнү анын кабыл алынгандыгы жана катталгандыгы жөнүндө документтер (катталган маалымдаманын көчүрмөсүн) берүүгө милдетүү.
Коомдук иш-чараны өткөрүүнү уюштуруучулар тарабынан аны өткөрүүнү жокко чыгаруу жөнүндө же болбосо кийин өткөрүү жөнүндө чечим кабыл алынган учурда ыйгарым укук берилген жактар ал жөнүндө жергиликтүү мамлекеттик администрацияга же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органына коомдук иш-чара өткөргөнгө чейин кеминде 24 саат мурда кат жүзүндө маалымдоого тийиш.
7-статья. Жергиликтүү мамлекеттик администрация же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органы:
- катышуучуларга же ыйгарым укук берилген адамдарга жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдарынын чечими менен коомдук иш-чараларды өткөрүү үчүн бөлүнүп берилген белгилүү бир аймактарды сунуш кылууга;
- зарыл болгон учурда маалымдама менен кайрылган адамдарга алар тарабынан пландаштырылган коомдук иш-чараны уюштуруунун жана өткөрүүнүн убактысын жана башка шарттарын өзгөртүүнү сунуш кылууга;
- коомдук иш-чараны өткөрүүгө катышуу, ага себеп болгон, ага даректелген маселелер жөнүндө мамлекеттик бийлик органдарына жана жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдарына маалымдоо максатында өздөрүнүн расмий өкүлдөрүн дайындоого акылуу.
8-статья. Коомдук иш-чаралар максаттарына ылайык маалымдамада көрсөтүлгөн мөөнөттө жана макулдашылган жерде өткөрүлөт;
Күтүлбөгөн учурларда (чогулушту, митингди, демонстрацияны жана башка коомдук иш-чараны өткөрүү учурунда пайда болгон ЖКУ жана башка авариялык учурларда) катышуучулар же ыйгарым укук берилген адамдар жергиликтуү мамлекеттик администрациянын же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органынын расмий өкүлү менен бирге андай учурлар жөнүндө дароо оозеки түрдө, андан кийин кат жүзүндө жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдарына чогулушту, митингди, демонстрацияны же башка коомдук иш-чараны өткөрүүнүн шарттарынан келип чыккан өзгөрүүлөр жөнүндө кабарлоого милдеттүү.
Чогулуштарга, митингдерге жана демонстрацияларга катышуучулар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын, коомдук тартипти жана иш-чарага катышуучулардын жана башка жарандардын коопсуздугун сактоого милдеттүү.
Катышуучуларга курал, ошондой эле атайын даярдалган же адамдардын өмүрүнө жана саламаттыгына каршы, мамлекеттик, коомдук жана башка чарбалык обьекттерге жана жарандарга материалдык зыян келтирүү үчүн пайдаланылышы мүмкүн болгон нерселерди алып жүрүүгө тыюу салынат.
9-статья. Жергиликтүү мамлекеттик администрациянын же жергиликтүү өзалдынча башкаруу органынын коомдук иш-чарага тыюу салуу же болбосо аны өткөрүүнүн шарттарын өзгөртүү жөнүндө сотко доо арызы менен кайрылуусу ал өткөрүлгөнгө чейин 6 календарлык күн мурда берилет жана сот тарабынан Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте үч күндүк мөөнөттө каралат.
10-статья. Мамлекеттик жана башка органдар, кызмат адамдары жана жарандар ушул Мыйзамга ылайык өткөрүлүп жаткан чогулуштарды, митингдерди жана демонстрацияларды, ошондой эле башка коомдук иш-чараларды уюштурууга жана өткөрүүгө тоскоолдук келтирүүгө акысыз.";
Мыйзамдын 8-12-статьялары тийиштүүлүгүнө жараша 11-15-статьялар деп эсептелсин.
2-берене. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү жана Кыргыз Республикасынын жергиликтүү өзалдынча башкаруу органдары өздөрүнүн ченемдик укуктук актыларын үч айлык мөөнөттө ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.
3-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 5-августу, №192.

Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИзМЕНЕНИЙ
И ДОПОЛНЕНИЙ В УГОЛОВНО-ПРОЦЕССУАЛЬНЫЙ КОДЕКС КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
26 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Уголовно-процессуальный кодекс Кыргызской Республики (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 1999 г., № 10, ст.442) следующие изменения и дополнения:
1. В статье 31:
в части 5 слово "пяти" заменить словом "трех"; части 7 и 8 исключить.
2. В части 1 статьи 72 цифры "71. 72" заменить цифрами "70, 71".
3. Часть 4 статьи 132 после слова "рассмотрено" дополнить словами "в кассационном порядке и".
4. В части 2 статьи 288 слова "и судебные заседатели задают" заменить словом
"задает".
5. В части 4 статьи 291 слова "и судебные заседатели могут задавать" заменить словами "может задать".
6. Части 4-6 статьи 311 исключить.
7. Часть 3 статьи 317 изложить в следующей редакции: "(3) Приговор подписывается судьей.".
8. В пункте 3 статьи 318 слова "судебных заседателей," исключить.
9. В статье 347:
название статьи изложить в следующей редакции:
"Статья 347. Решение суда апелляционной инстанции";
в части 1 слова "приговор, который" заменить словами "решение, которое";
в части 2 слово "приговор" заменить словом "решение"; слова "части третьей" исключить;
в части 3 слова "В приговоре" заменить словами "В решении"; части 4 и 5 изложить в следующей редакции:
"(4) Вопросы, возникшие при рассмотрении уголовного дела судом в коллегиальном составе, разрешаются судьями большинством голосов. Судьи не вправе воздерживаться от голосования. Председательствующий голосует последним.
(5) Судья апелляционной инстанции, не согласный с решением большинства судей, обязан подписать решение суда без какой-либо оговорки и вправе письменно изложить особое мнение в совещательной комнате, которое вручается председательствующему и приобщается им к уголовному делу в запечатанном конверте с пометкой "особое мнение". С особым мнением вправе ознакомиться суд надзорной инстанции при рассмотрении данного уголовного дела. О наличии особого мнения судьи участники процесса не извещаются, особое мнение в зале судебного заседания не оглашается.";
статью дополнить частью 6 следующего содержания:
"(6) Решение провозглашается по правилам статьи 324 настоящего Кодекса и вступает в законную силу немедленно. Судья не вправе разглашать суждения, имевшие место при постановлении решения.".
10. Часть 5 статьи 373 изложить в следующей редакции:
"(5) Судья кассационной инстанции, не согласный с решением большинства судей, обязан подписать решение суда без какой-либо оговорки и вправе письменно изложить особое мнение в совещательной комнате, которое вручается председательствующему и приобщается им к уголовному делу в запечатанном конверте с пометкой "особое мнение". С особым мнением вправе ознакомиться суд надзорной инстанции при рассмотрении данного уголовного дела. О наличии особого мнения судьи участники процесса не извещаются, особое мнение в зале судебного заседания не оглашается.".
11. Статью 380 изложить в следующей редакции:
"Судья надзорной инстанции, не согласный с решением большинства судей, обязан подписать решение суда без какой-либо оговорки и вправе письменно изложить особое мнение в совещательной комнате, которое вручается председательствующему и приобщается им к уголовному делу в запечатанном конверте с пометкой "особое мнение". О наличии особого мнения судьи участники процесса не извещаются, особое мнение в зале судебного заседания не оглашается.".
12. В части 2 статьи 382 слова "Президиума и" исключить.
13. Пункт 7 части 1 статьи 383 изложить в следующей редакции:
"7) отменить судебные акты местных судов и передать дело на новое
рассмотрение в суд первой или апелляционной инстанции.".
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу с момента официального опубликования.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 5 агуста 2008 года, №193.

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН ЖАЗЫК-ПРОЦЕССТИК КОДЕКСИНЕ ӨЗГӨРТҮҮЛӨР ЖАНА ТОЛУКТООЛОР КИРГИЗҮҮ ЖӨНҮНДӨ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 26-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. Кыргыз Республикасынын Жазык-процесстик кодексине (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Ведомосттору, 1999-ж., №10, 442 ст.) төмөндөгүдөй өзгөртүүлөр жана толуктоолор киргизилсин:
1. 31-статьяда:
5-бөлүмдө "беш" деген сөз "үч" деген сөз менен алмаштырылсын;
7-8-бөлүмдөр алып салынсын.
2 . 72-статьянын1-бөлүмдөгү "71,72" цифралар "70,71" цифралары менен алмаштырылсын.
3. 132-статьянын 4-бөлүмдөгү "чечими" деген сөздөн кийин "кассациялык жана" деген сөздөр менен толукталсын.
4. 288-статьянын 2-бөлүмдө "жана соттук заседателдер" деген сөздөр алып салынсын.
5. 291-статьянын 4-бөлүмдө "жана соттук заседателдер" деген сөздөр алып салынсын.
6. 311-статьянын 4 жана 6-бөлүмдөрү алып салынсын.
7. 317-статьянын 3-бөлүмү төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"(3) Өкүмгө судья кол коет.".
8. 318-статьянын 3-пункттагы "соттук заседателдердин," деген сөздөр алып салынсын.
9. 347-статьяда:
статьянын аталышы төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"347-статья. Аппеляциялык инстанция сотунун чечими";
1-бөлүмдөгү "өкүм" деген сөздөр "чечим" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
2-бөлүмдө "өкүм" деген сөз "чечим" деген сөз менен алмаштырылсын; "үчүнчү бөлүгүнүн" деген сөздөр алып салынсын;
3-бөлүмдө "өкүмүндө" деген сөздөр "чечиминде" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
4-5 бөлүмдөр төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"(4) Коллегиялык түзүмдө сот кылмыш-жазык ишин караганда пайда болгон маселелер судьялардын көпчүлүк добушу менен чечилет. Судьялар добуш берүүдөн баш тартууга укуксуз. Төрагачылык кылуучу акыркы болуп добуш берет.
"(5) Көпчүлүк судьялардын чечими менен макул болбогон аппеляциялык инстанциянын судьясы соттун чечимине эч бир шылтоосуз кол коюууга милдеттүү жана өзгөчө пикирин кеңешме бөлмөсүндө кат жүзүндө жазып берүүгө укуктуу, ал төрагачылык кылуучуга тапшырылат жана кылмыш ишине "өзгөчө пикир" деген белги менен чапталган конвертте тиркелет. Өзгөчө пикир менен көзөмөлдөө инстанциясынын соту аталган кылмыш ишин кароодо таанышууга укуктуу. Өзгөчө пикир бар экендиги жөнүндө процесстин катышуучуларына кабарланбайт, өзгөчө пикир сот жыйынынын залында жарыяланбайт.";
6-бөлүм төмөндөгү мазмун менен толукталсын:
"(6) Чечим ушул Кодекстин 324 статьясынын эрежелерине ылайык жарыяланат жана ошол замат күчүнө кирет. Судья чечимди кабыл алуудагы ой жүгүртүүлөрдү жарыя кылууга укуксуз.".
10. 3736-статьянын 5-бөлүм төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"(5) Көпчүлүк судьялардын чечими менен макул болбогон аппеляциялык инстанциянын судьясы соттун чечимине эч бир шылтоосуз кол коюууга милдеттүү жана өзгөчө пикирин кеңешме бөлмөсүндө кат жүзүндө жазып берүүгө укуктуу, ал төрагачылык кылуучуга тапшырылат жана кылмыш ишине "өзгөчө пикир" деген белги менен чапталган конвертте тиркелет. Өзгөчө пикир менен көзөмөлдөө инстанциясынын соту аталган кылмыш ишин кароодо таанышууга укуктуу. Өзгөчө пикир бар экендиги жөнүндө процесстин катышуучуларына кабарланбайт, өзгөчө пикир сот жыйынынын залында жарыяланбайт.".
11. 380-статья төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"Көпчүлүк судьялардын чечими менен макул болбогон көзөмөлдөө инстанциясынын судьясы соттун чечимине эч бир шылтоосуз кол коюуга милдеттүү жана өзгөчө пикирин кеңешме бөлмөсүндө кат жүзүндө жазып берүүгө укуктуу, ал төрагачылык кылуучуга тапшырылат жана кылмыш ишине "өзгөчө пикир" деген белги менен чапталган конвертте тиркелет. Өзгөчө пикир бар экендиги жөнүндө процесстин катышуучуларына кабарланбайт, өзгөчө пикир сот жыйынынын залында жарыяланбайт.".
12. 382-статьянын 2-бөлүмдө "Президиумунун жана" деген сөздөр алып салынсын.
13. 383-статьянын 1-бөлүмдөгү 7-пункт төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"7) жергиликтүү соттордун сот актыларын жокко чыгарат жана ишти биринчи же аппеляциялык инстанциянын сотуна жаңыдан кароого жөнөтөт.".
2-берене. Ушул мыйзам расмий жарыяланган учурдан тартып күчүнө кирет.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 5-августу, №193.



Закон Кыргызской Республики
ОБ ОБЯЗАТЕЛЬНОМ
СТРАХОВАНИИ ГРАЖДАНСКОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТИ РАБОТОДАТЕЛЯ ЗА ПРИЧИНЕНИЕ ВРЕДА ЖИЗНИ И ЗДОРОВЬЮ РАБОТНИКА ПРИ ИСПОЛНЕНИИ ИМ ТРУДОВЫХ
(СЛУЖЕБНЫХ) ОБЯЗАННОСТЕЙ

Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
20 июня 2008 года
Настоящий Закон регулирует общественные отношения, возникающие в области обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей, и устанавливает правовые, экономические и организационные основы его проведения.
Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
вредный производственный фактор - производственный фактор, воздействие которого на работника может привести к заболеванию или снижению трудоспособности;
выгодоприобретатель - лицо, в поцьзу которого заключен договор страхования;
гражданская ответственность работодателя - установленная законодательством Кыргызской Республики обязанность работодателя возместить вред, причиненный жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей;
двойное страхование - страхование одного и того же имущества у двух или нескольких страховщиков;
договор аннуитета - договор страхования, согласно которому страховщик обязан осуществлять выплату страхового возмещения в виде периодических платежей в пользу выгодоприобретателя в течение установленного договором срока;
класс профессионального риска - уровень производственного травматизма и профессиональной заболеваемости, сложившийся по видам экономической деятельности;
лимит ответственности - максимальный размер выплачиваемого страховщиком страхового возмещения по одному страховому случаю;
несчастный случай при исполнении трудовых (служебных) обязанностей (далее - несчастный случай) - воздействие на работника вредного и (или) опасного производственного фактора при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей или заданий работодателя, в результате которого произошли травма или отравление работника, которые привели его к стойкой утрате трудоспособности, профессиональному заболеванию либо смерти;
опасный производственный фактор - производственный фактор, воздействие которого на работника может привести к стойкой утрате трудоспособности (трудовому увечью или профессиональному заболеванию) или смерти;
перестрахование - страхование полностью или частично риска выплаты страхового возмещения у другого страховщика по заключенному с ним договору перестрахования. При этом страховщик по договору страхования (основному договору), заключивший договор перестрахования, является в договоре перестрахования страхователем;
профессиональное заболевание - хроническое или острое заболевание, вызванное воздействием на работника вредных и (или) опасных производственных факторов в связи с выполнением работником своих трудовых (служебных) обязанностей;
сострахование - страхование одного объекта по одному договору совместно несколькими страховщиками;
степень утраты трудоспособности - уровень снижения способности работника выполнять трудовые (служебные) обязанности после наступления страхового случая, определяемый в соответствии с законодательством Кыргызской Республики;
страхователь - гражданин или юридическое лицо, заключившее договор страхования со страховой организацией (страховщиком);
страховая премия - обусловленная договором плата, которую страхователь обязан уплатить страховщику в порядке и сроки, установленные договором страхования;
страховая сумма - сумма, в пределах которой страховщик обязуется выплатить страховое возмещение по договору обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей;
страховое возмещение - сумма, выплачиваемая страховщиком по договору страхования в покрытие ущерба при наступлении страхового случая;
страховой риск - предполагаемое событие, на случай наступления которого проводится страхование;
страховой случай - свершившееся событие, предусмотренное договором страхования или законом, с наступлением которого возникает обязанность страховщика произвести выплату страхового возмещения страхователю, застрахованному лицу либо выгодоприобретателю; событие, повлекшее причинение вреда жизни или здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей, с наступлением которого договор обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей предусматривает осуществление выплаты страхового возмещения;
страховщик - юридическое лицо (страховая организация), являющееся коммерческой организацией и имеющее специальное разрешение (лицензию) на осуществление страхования соответствующего вида;
страховые взносы - страховая премия, периодически вносимая страховщику страхователем в соответствии с условиями договора страхования;
страховые резервы - специальные денежные фонды, формируемые страховщиками из полученных страховых взносов по видам страхования с целью обеспечения выполнения принятых ими страховых обязательств;
страховые тарифы - тарифы, разработанные страховщиком и применяемые им при определении размера страховой премии, подлежащей уплате по договору страхования;
трудоспособность - способность работника к выполнению работы определенной квалификации, объема и качества;
уполномоченный орган - государственный орган, осуществляющий в пределах предоставленных полномочий координацию и реализацию государственной политики в области труда, занятости и социальной защиты населения.
Статья 2. Отношения, регулируемые настоящим Законом
1. Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие в процессе заключения и исполнения договора обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей.
2. Настоящий Закон не регулирует гражданскую ответственность работодателя по отношению к работникам государственных учреждений.
3. Настоящий Закон не ограничивает право работодателя на осуществление дополнительного страхования гражданской ответственности, связанной с осуществлением им своей деятельности, в добровольной форме.
Статья 3. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей
1. Законодательство Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей основывается на Конституции и состоит из Гражданского кодекса, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Кыргызской Республики, а также международных договоров, вступивших в законную силу в установленном порядке.
2. Если международным договором, ратифицированным Кыргызской Республикой, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.
Статья 4. Государственный надзор и контроль в области обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей
1. Государственный надзор за страховой деятельностью осуществляется государственным органом управления по страховому надзору Кыргызской Республики.
2. Контроль за исполнением страхователем требований настоящего Закона осуществляется уполномоченным государственным органом по надзору за соблюдением законодательства Кыргызской Республики о труде.
Статья 5. Объект и субъекты обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей
1. Объектом обязательного страхования гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей (далее - обязательное страхование ответственности работодателя) является имущественный интерес работодателя, связанный с его обязанностью возместить вред, причиненный жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей.
2. Субъектами обязательного страхования ответственности работодателя являются страхователь, страховщик и выгодоприобретатель.
Статья 6. Цель и основные принципы обязательного страхования ответственности работодателя
1. Целью обязательного страхования ответственности работодателя является гарантия обеспечения страховой защиты работника, жизни и здоровью которого причинен вред при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей, посредством осуществления выплаты страховых возмещений.
2. Основными принципами обязательного страхования ответственности работодателя являются:
обеспечение выполнения сторонами своих обязательств по договору обязательного страхования ответственности работодателя;
экономическая заинтересованность работодателя в повышении безопасности труда.
Статья 7. Ответственность, подлежащая обязательному страхованию работодателем
Обязательным страхованием охватывается ответственность работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей в объеме, предусмотренном законодательством Кыргызской Республики.
Статья 8. Права и обязанности страхователя
1. Страхователь имеет право:
1) на выбор страховщика для заключения договора обязательного страхования ответственности работодателя;
2) защищать свои права и законные интересы, а также права и законные интересы выгодоприобретателей в судебном порядке;
3) требовать от страховщика разъяснения условий обязательного страхования, прав и обязанностей по договору обязательного страхования ответственности работодателя;
4) привлекать независимого эксперта для оценки страхового риска;
5) оспорить в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики, решение страховщика об отказе в осуществлении выплаты страхового возмещения или уменьшении его размера;
6) при наступлении страхового случая присутствовать при освидетельствовании работника территориальным подразделением уполномоченного органа.
2. Страхователь обязан:
1) заключить договор обязательного страхования ответственности работодателя со страховщиком:
в отношении ранее принятых работников в течение тридцати рабочих дней с момента введения в действие настоящего Закона;
в отношении вновь принимаемых работников в течение десяти рабочих дней со дня фактического допущения работника к работе;
2) уплатить страховую премию в размере, порядке и сроки, которые установлены договором обязательного страхования ответственности работодателя, и обеспечить сохранность всех имеющихся у него документов по страхованию в соответствии с законодательством Кыргызской Республики;
3) осуществлять мероприятия, направленные на предупреждение несчастных случаев на производстве;
4) незамедлительно, но не позднее трех рабочих дней, как ему стало известно о наступлении страхового случая, уведомить об этом страховщика;
5) обеспечить расследование обстоятельств наступления страховых случаев с обязательным участием представителей уполномоченного органа и страховщика;
6) доказывать наступление страхового случая, а также причинение убытков;
7) представлять страховщику в установленные договором сроки документы, необходимые для расчета страхового возмещения;
8) обеспечить своевременное проведение обязательных медицинских осмотров работников в соответствии с законодательством Кыргызской Республики;
9) представлять в уполномоченный орган и организации здравоохранения документы об условиях труда работников, предшествовавших страховым случаям;
10) обучать работников без отрыва от производства безопасным методам и приемам труда;
11) исполнять решения уполномоченного органа по вопросам профилактики, предупреждения и расследования несчастных случаев;
12) своевременно сообщать страховщику о своей реорганизации или ликвидации;
13) принять меры к уменьшению убытков от страхового случая;
14) обеспечить переход к страховщику права требования к лицу, ответственному за наступление страхового случая;
15) заключить договор аннуитета в пользу работника или лица, имеющего право на возмещение вреда в связи со смертью работника в случаях, предусмотренных настоящим Законом.
3. Договором обязательного страхования ответственности работодателя могут быть предусмотрены и другие права и обязанности страхователя, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
Статья 9. Права и обязанности страховщика
1. Страховщик имеет право:
1) участвовать в расследовании страховых случаев;
2) присутствовать при медицинском освидетельствовании работника медико-социальной экспертной комиссией;
3) проверять информацию по страховым случаям и при необходимости направлять запросы в соответствующие уполномоченные органы;
4) производить обследования объектов страхователя для оценки страхового риска;
5) отказать в выплате страхового возмещения в случаях, предусмотренных законодательством Кыргызской Республики и договором страхования ответственности работодателя;
6) давать рекомендации по предупреждению страховых случаев;
7) привлекать независимого эксперта для оценки страхового риска;
8) обратного требования к лицу, причинившему вред.
2. Страховщик обязан:
1) при заключении со страхователем договора обязательного страхования ответственности работодателя выдать ему страховой полис;
2) ознакомить страхователя с условиями договора обязательного страхования ответственности работодателя и разъяснить его права и обязанности, вытекающие из договора обязательного страхования ответственности работодателя;
3) при наступлении страхового случая произвести выплату страхового возмещения в соответствии с настоящим Законом и договором обязательного страхования ответственности работодателя;
4) обеспечить конфиденциальность полученных в результате своей деятельности сведений о страхователе и выгодоприобретателе;
5) возместить страхователю расходы, произведенные им для уменьшения убытков при страховом случае;
6) в случае принятия решения об отказе в выплате страхового возмещения направить выгодоприобретателю в письменной форме мотивированное обоснование причин отказа;
7) аккумулировать капитализированные платежи (страховые премии) в случае ликвидации страхователя.
3. Договором обязательного страхования ответственности работодателя могут быть предусмотрены другие права и обязанности страховщика, не противоречащие законодательству Кыргызской Республики.
Статья 10. Права выгодоприобретателя
Выгодоприобретатель имеет право:
1) на получение страхового возмещения в порядке и на условиях, установленных настоящим Законом и договором обязательного страхования ответственности работодателя;
2) бесплатно получать от страхователя и страховщика информацию об условиях обязательного страхования ответственности работодателя;
3) обжаловать решения по вопросам расследования страхового случая в уполномоченный орган или суд;
4) обращаться по вопросам медико-социальной экспертизы в территориальное подразделение уполномоченного органа;
5) информировать страховщика о наступлении страхового случая;
6) на участие в расследовании страхового случая, в том числе с участием представителей работников либо своего доверенного лица.
Статья 11. Договор обязательного страхования ответственности работодателя
1. Обязательное страхование ответственности работодателя осуществляется на основании договора, заключаемого между страхователем и страховщиком в соответствии с настоящим Законом и законодательством Кыргызской Республики в пользу работника, жизни и здоровью которого может быть причинен вред при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей.
2. Договор обязательного страхования ответственности работодателя должен быть заключен только со страховщиком, имеющим лицензию на право осуществления деятельности по данному виду обязательного страхования.
Страхователь свободен в выборе страховщика.
Страховщик вправе отказать страхователю в заключении договора обязательного страхования ответственности работодателя с предоставлением мотивированного и обоснованного отказа в письменной форме.
3. Договор обязательного страхования ответственности работодателя заключается в письменной форме путем выдачи страховщиком страхователю страхового полиса.
Основанием для заключения договора обязательного страхования ответственности работодателя является заявление страхователя.
Ответственность за неполноту условий, подлежащих указанию в договоре обязательного страхования ответственности работодателя, несет страховщик. В случае возникновения спора по договору обязательного страхования ответственности работодателя вследствие неполноты отдельных его условий спор решается в пользу страхователя.
4. В случае утери страхового полиса страховщик обязан на основании письменного заявления страхователя выдать ему дубликат страхового полиса.
5. Если договор обязательного страхования ответственности работодателя заключен на условиях, ухудшающих положение страхователя или выгодоприобретателя по сравнению с тем, которое предусмотрено настоящим Законом, то при наступлении страхового случая страховщик несет обязательства перед страхователем и выгодоприобретателем на условиях, установленных настоящим Законом.
6. Договор обязательного страхования ответственности работодателя должен содержать:
1) наименование, местонахождение и банковские реквизиты страховщика;
2) фамилию, имя, отчество (при его наличии) и место жительства страхователя (если им является физическое лицо) или его наименование, местонахождение и банковские реквизиты (если им является юридическое лицо);
3) указание объекта страхования;
4) указание страхового случая;
5) размеры страховой суммы, порядок и сроки осуществления выплаты страхового возмещения;
6) размер страховой премии, порядок и сроки ее уплаты;
7) права, обязанности и ответственность сторон договора;
8) случаи и порядок внесения изменений в договор;
9) дату заключения и срок действия договора;
10) номер и серию страхового полиса.
По соглашению сторон в договор могут быть включены и иные условия.
Статья 12. Действие договора обязательного страхования ответственности работодателя
1. Договор обязательного страхования ответственности работодателя вступает в силу и становится обязательным для сторон с момента уплаты страхователем страховой премии, а при уплате ее в рассрочку - первого страхового взноса, если условиями договора обязательного страхования ответственности работодателя не предусмотрено иное.
2. Договор обязательного страхования ответственности работодателя заключается сроком на двенадцать месяцев с даты вступления его в силу, за исключением случая, предусмотренного частью 3 настоящей статьи.
Договор обязательного страхования ответственности работодателя действует в течение всего срока страхования и не прекращает своего действия с первым наступившим страховым случаем.
2. При осуществлении деятельности работодателя сроком менее двенадцати месяцев договор заключается на срок осуществления данной деятельности.
Статья 13. Прекращение договора обязательного страхования ответственности работодателя
1. Договор обязательного страхования ответственности работодателя прекращает свое действие в случаях:
1) истечения срока действия договора;
2) досрочного прекращения договора.
2. Прекращение договора обязательного страхования ответственности работодателя не освобождает страховщика от обязанности по осуществлению выплаты страхового возмещения выгодоприобретателю по страховым случаям, произошедшим в период действия договора обязательного страхования ответственности работодателя.
Статья 14. Досрочное прекращение договора обязательного страхования ответственности работодателя
Договор обязательного страхования ответственности работодателя прекращается досрочно в случаях, установленных законодательством Кыргызской Республики.
Статья 15. Недействительность договора обязательного страхования ответственности работодателя
Основания и последствия признания договора обязательного страхования ответственности работодателя недействительным определяются в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Статья 16. Страховая сумма
Страховая сумма определяется договором обязательного страхования ответственности работодателя, но не должна быть менее годового фонда оплаты труда всех работников по категориям персонала (производственного, административно-управленческого, вспомогательного).
Статья 17. Определение размера страховой премии и порядок ее уплаты по договору обязательного страхования ответственности работодателя
1. Страховая премия по договору страхования ответственности работодателя определяется соглашением сторон на основе страхового тарифа, установленного частью 2 настоящей статьи, умноженного на страховую сумму по договору обязательного страхования ответственности работодателя.
2. Пределы страховых тарифов, дифференцированных по видам экономической деятельности, в зависимости от класса профессионального риска и категории персонала, устанавливаются Правительством Кыргызской Республики.
3. Порядок отнесения видов экономической деятельности к классам профессионального риска устанавливается Правительством Кыргызской Республики.
4. Уплата страховой премии производится страхователем единовременно или в рассрочку в порядке и сроки, которые предусмотрены договором обязательного страхования ответственности работодателя.
Статья 18. Определение страхового случая и размера причиненного вреда
1. Страховым случаем по договору обязательного страхования ответственности работодателя признается факт наступления гражданской ответственности работодателя по возмещению вреда, причиненного жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей.
2. Вред, причиненный жизни и здоровью работника, включает в себя материальное выражение вреда, связанного с постоянной утратой им трудоспособности или с его смертью.
Размер вреда, причиненного жизни и здоровью работника, определяется на основании документов, представленных в соответствии с настоящим Законом.
Статья 19. Порядок определения размера вреда. Страховая выплата по договору обязательного страхования ответственности работодателя
1. Размер вреда, связанный с утратой заработка (дохода) в связи с получением постоянной утраты трудоспособности работника или с его смертью, определяется в соответствии с требованиями законодательства Кыргызской Республики.
2. Размер дополнительных расходов, вызванных повреждением здоровья работника (в случае установления постоянной утраты трудоспособности расходы, понесенные до заключения договора аннуитета), а также расходов па погребение работника (в случае его смерти) определяется страховщиком на основании документов, подтверждающих эти расходы, в соответствии с требованиями законодательства Кыргызской Республики.
3. Страховое возмещение по возмещению дополнительных расходов производится в течение семи рабочих дней со дня предоставления страховщику документов, подтверждающих понесенные затраты. В случаях, предусмотренных законодательством Кыргызской Республики, по письменному заявлению работника либо лица, понесшего расходы на погребение работника, страховщик вправе оплатить ему в счет страхового возмещения часть понесенных расходов на погребение.
Получателем страхового возмещения по возмещению дополнительных расходов, понесенных работником (в случае установления постоянной утраты трудоспособности - расходы, понесенные до заключения договора аннуитета), а также расходов на погребение работника соответственно является работник либо лицо, понесшее затраты на погребение.
4. Страховое возмещение, причитающееся за возмещение вреда, связанного с утратой заработка (дохода) работником в связи с постоянной утратой трудоспособности либо лицами, имеющими согласно законодательству Кыргызской Республики право на возмещение вреда в связи со смертью работника, осуществляется в размере, равном размеру страховой премии по договору аннуитета, заключенному страхователем в соответствии со статьей 23 настоящего Закона.
Получателем страхового возмещения по возмещению вреда, связанного с утратой заработка (дохода) работником в связи с постоянной утратой трудоспособности либо лицами, имеющими согласно законодательству Кыргызской Республики право на возмещение вреда в связи со смертью работника, является страхователь в случае, если страхователь выполнил свои обязательства по выплате возмещения вреда в полном объеме перед лицами, имеющими право на такое возмещение согласно законодательству Кыргызской Республики.
По согласию страхователя страховое возмещение может быть напрямую перечислено в страховую организацию, с которой он заключил договор аннуитета.
5. Страховое возмещение за вред, связанный с повреждением здоровья работника или с его гибелью, производится в размере реального вреда, но не более страховой суммы, установленной договором обязательного страхования ответственности работодателя.
6. Расходы, связанные с обеспечением страхового возмещения, производятся за счет страховщика.
Статья 20. Общие условия осуществления страхового возмещения
1. Требование о страховом возмещении к страховщику предъявляется страхователем или иным лицом, являющимся выгодоприобретателем, в письменной форме с приложением документов, необходимых для осуществления страхового возмещения.
2. К заявлению о страховом возмещении прилагаются следующие документы:
1) копия страхового полиса;
2) документы, подтверждающие факт наступления страхового случая и размер вреда, причиненного работнику;
3) копия справки соответствующего медицинского учреждения об установлении утраты трудоспособности;
4) нотариально удостоверенная копия свидетельства о смерти работника и документ, подтверждающий право выгодоприобретателя на возмещение вреда в случае смерти работника;
5) копия удостоверения личности выгодоприобретателя;
6) документы, подтверждающие расходы, понесенные страхователем в целях предотвращения или уменьшения убытков при наступлении страхового случая, при их наличии.
Истребование страховщиком дополнительно других документов от страхователя либо выгодоприобретателя не допускается.
3. Выгодоприобретателями являются пострадавший работник (в случае его смерти - лицо, имеющее согласно законодательству Кыргызской Республики право на возмещение вреда в связи со смертью работника), а также страхователь или иное лицо, возместившее выгодоприобретателю причиненный вред в пределах объема ответственности страховщика, установленного настоящим Законом, получившие право на страховое возмещение.
4. По заявлению выгодоприобретателя, оформленному письменно, или нотариально удостоверенной доверенности страховое возмещение может быть осуществлено непосредственно лицу, оказавшему ему услуги по восстановлению здоровья.
5. При осуществлении страхового возмещения страховщик не вправе требовать от выгодоприобретателя принятия условий, ограничивающих его право требования к страховщику.
Статья 21. Право обратного требования к лицу, причинившему вред
1. Страховщик, осуществивший страховое возмещение, имеет право обратного требования к страхователю в пределах уплаченной суммы в следующих случаях:
1) если ответственность страхователя наступила вследствие его умышленных действий, направленных на возникновение страхового случая либо способствующих его наступлению, за исключением действий, совершенных в состоянии необходимой обороны и крайней необходимости;
2) при умышленном непринятии страхователем мер по уменьшению убытков от страхового случая.
2. К страховщику, осуществившему страховое возмещение, переходит в пределах выплаченной им суммы право обратного требования, которое страхователь имеет к лицу, ответственному за убытки, возмещенные страховщиком в результате страхования.
Статья 22. Основание освобождения страховщика от осуществления страхового возмещения
Страховщик вправе полностью или частично отказать в страховом возмещении в случаях, предусмотренных законодательством Кыргызской Республики и договором страхования ответственности работодателя.
Статья 23. Заключение договора аннуитета
1. В случае установления постоянной утраты трудоспособности работника либо его смерти работодатель вправе заключить договор аннуитета в пользу лица, имеющего согласно законодательству Кыргызской Республики право на возмещение вреда в связи со смертью работника.
2. Договор аннуитета заключается на основании письменного заявления страхователя не позднее пятнадцати календарных дней со дня возникновения ответственности работодателя по возмещению причиненного им вреда.
3. Договор аннуитета заключается на условиях, обеспечивающих получение пострадавшим работником либо лицами, имеющими право на возмещение вреда в связи со смертью работника, дохода до достижения ими определенного возраста или при осуществлении текущих выплат (аннуитетов) в период действия договора страхования в размере и сроки, которые установлены законодательством Кыргызской Республики.
Статья 24. Порядок освидетельствования работника на определение степени утраты трудоспособности
1. Каждый несчастный случай, вызвавший у работника (работников) утрату трудоспособности более чем на один день, в соответствии с медицинским заключением, оформляется актом о несчастном случае в порядке, установленном законодательством Кыргызской Республики.
2. Необходимое освидетельствование работника на определение степени утраты трудоспособности производится медико-социальной экспертной комиссией по обращению страхователя, страховщика либо работника или по решению суда в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Порядок освидетельствования работника на определение степени утраты трудоспособности в результате несчастного случая или профессионального заболевания, а также определение нуждаемости в дополнительных видах помощи и ухода осуществляются на основании действующего законодательства Кыргызской Республики.
Профессиональные заболевания устанавливаются согласно законодательству Кыргызской Республики.
Статья 25. Разрешение споров
Все споры, возникающие между субъектами обязательного страхования ответственности работодателя, разрешаются в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Статья 26. Государственная статистическая отчетность субъектов обязательного страхования ответственности работодателя
Государственная статистическая отчетность субъектов обязательного страхования ответственности работодателя осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом, осуществляющим государственную статистическую деятельность в соответствии с законодательством Кыргызской Республики.
Статья 27. Ответственность за нарушение законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей
Лица, виновные в нарушении законодательства Кыргызской Республики об обязательном страховании гражданской ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей, несут ответственность, установленную законодательством Кыргызской Республики.
Статья 28. Порядок введения в действие настоящего Закона
1. Настоящий Закон вступает в силу по истечении шести месяцев со дня его официального опубликования.
2. Правительству Кыргызской Республики:
- в шестимесячный срок разработать нормативные правовые акты, необходимые для реализации настоящего Закона;
- привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом.
3. Действие настоящего Закона распространяется на работодателя со среднесписочной численностью работников:
- свыше 1000 человек - с момента вступления в силу настоящего Закона;
- от 501 до 1000 человек - с 1 января 2010 года;
- от 201 до 500 человек - с 1 января 2011 года;
- от 51 до 200 человек - с 1 января 2012 года;
- до 50 человек - с 1 января 2013 года.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 5 агуста 2008 года, №194.




Эмгектик (кызматтык) милдеттерин
аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана
ден-соолугуна зыян келгендиги үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 20-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
Ушул Мыйзам эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян келгендиги үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жагында келип чыккан коомдук мамилелерди жөнгө салат жана аны жүзөгө ашыруунун укуктук, экономикалык, уюштуруучулук негиздерин аныктайт.
1-берене. Ушул Мыйзамда колдонулуучу негизги түшүнүктөр
Ушул Мыйзамда төмөнкүдөй негизги түшүнүктөр колдонулат:
зыяндуу өндүрүштүк фактор - кызматкерге тийгизген таасири анын ооруп калышына же эмгекке жарамдуулугунун азайышына алып келүүчү өндүрүштүк фактор;
пайда табуучу - камсыздандыруу келишими анын пайдасына түзүлгөн жак;
жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилиги - кызматкер эмгектик (кызматтык) милдетин аткарып жатканда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыянды төлөп берүү боюнча жумуш берүүчүнүн Кыргыз Республикасынын жарандык мыйзамдарында белгиленген милдети;
кош камсыздандыруу - бир эле мүлктү эки же бир нече камсыздандыруучуда камсыздандыруу;
аннуитет келишими - камсыздандыруу келишими, ага ылайык камсыздандыруучу камсыздандыруу төлөмүн келишимде белгиленген мөөнөттүн ичинде, пайда табуучунун пайдасына мезгил-мезгили менен төлөп турууга милдеттүү;
кесиптик тобокелчилик классы - экономикалык иш-аракеттин түрлөрү боюнча калыптанган өндүрүштүк жаракат алуунун жана кесиптик ооруларга чалдыгуунун деңгээли;
жоопкерчилик лимити - камсыздандыруучу бир камсыздандыруу окуясы боюнча төлөп берүүчү камсыздандыруу төлөмүнүн эң жогорку өлчөмү;
эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткаруудагы кырсыктуу окуя (мындан ары - кырсыктуу окуя) - кызматкер эмгектик (кызматтык) милдеттерин же жумуш берүүчүнүн тапшырмасын аткарып жатканда ага зыяндуу жана (же) опурталдуу өндүрүштүк фактордун таасир этишинин натыйжасында кызматкердин жаракат алышы же ууланышы жана ошонун кесепетинен эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготушу, кесиптик ооруга чалдыгышы же өлүмгө учурашы;
опурталдуу өндүрүштүк фактор - кызматкерге тийгизген таасири анын эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготушуна (эмгектик майыптыкка же кесиптик ооруга) же өлүмүнө алып келиши мүмкүн болгон өндүрүштүк фактор;
кайра камсыздандыруу - камсыздандыруу төлөмүн төлөп калуу тобокелчилигин башка камсыздандыруучу менен түзүлгөн камсыздандыруу келишими боюнча толук бойдон же жарым-жартылай камсыздандыруу. Мында кайра камсыздандыруу келишимин түзгөн, камсыздандыруу келишими (негизги келишим) боюнча камсыздандыруучу жак кайра камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандырылуучу жак болуп саналат;
кесиптик оору - кызматкердин эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарышына байланыштуу ага зыяндуу жана (же) опурталдуу өндүрүштүк факторлордун таасир этишинен улам пайда болгон өнөкөт же катуу оору;
чогуу камсыздандыруу - бир объектини бир келишим боюнча бир нече камсыздандыруучу тарабынан биргелешип камсыздандыруу;
эмгекке жарамдуулукту жоготкондук даражасы - Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында аныкталган камсыздандыруу окуясы болгондон кийин кызматкердин эмгектик (кызматтык) милдеттерди аткарууга жарамдуулугунун азайыш деңгээли;
камсыздандырылуучу - камсыздандыруу уюму (камсыздандыруучу) менен камсыздандыруу келишимин түзгөн жаран же юридикалык жак;
камсыздандыруу сый акысы - келишимде шартталган акы, аны камсыздандырылуучу камсыздандыруу келишиминде белгиленген тартипте жана мөөнөттө камсыздандыруучуга төлөп берүүгө милдеттүү;
камсыздандыруу суммасы - кызматкер эмгектик (кызматтык) милдетин аткарып жатканда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян келгендиги үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруучу төлөп берүүгө милдеттенген камсыздандыруу төлөмүнүн суммасы;
камсыздандыруу төлөмү - камсыздандыруу окуясы болгон учурда келген зыянды жабуу үчүн камсыздандыруучу тарабынан камсыздандыруу келишими боюнча төлөнүүчү сумма;
камсыздандыруу тобокелчилиги - болушуна карата камсыздандыруу жүргүзүлүүчү деп болжолдонгон окуя;
камсыздандыруу окуясы - камсыздандыруу келишиминде же мыйзамда каралган окуя, анын болушу менен камсыздандыруучунун камсыздандырылуучуга, камсыздандырылган жакка же болбосо пайда табуучуга камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүгө милдеттүүлүгү келип чыгат; кызматкер эмгектик (кызматтык) милдетин аткарып жатканда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян алып келген окуя, анын болушу менен камсыздандыруу төлөмүн жүзөгө ашыруу жагы кызматкер эмгектик (кызматтык) милдетин аткарып жатканда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян келгендиги үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде каралат;
камсыздандыруучу - коммерциялык уюм болуп саналган жана камсыздандыруунун тиешелүү түрүн жүргүзүүгө атайын уруксаты (лицензиясы) бар юридикалык жак (камсыздандыруу уюму);
камсыздандыруу акылары - камсыздандыруу келишиминин шарттарына ылайык камсыздандырылуучу тарабынан камсыздандыруучуга мезгил-мезгили менен төлөнүп туруучу камсыздандыруу сый акысы;
камсыздандыруу резервдери - камсыздандыруунун түрлөрү боюнча алынган камсыздандыруу акыларынан камсыздандыруучулар тарабынан алар өздөрүнө алган камсыздандыруу милдеттерин аткарууну камсыз кылуу максатында түзүлүүчү атайын акчалай фонддор;
камсыздандыруу тарифтери - камсыздандыруучу иштеп чыккан жана камсыздандыруу келишими боюнча төлөнүп бериле турган камсыздандыруу сый акысынын өлчөмүн аныктоодо ал тарабынан колдонулуучу тарифтер;
эмгекке жарамдуулук - кызматкердин тийиштүү квалификациядагы, көлөмдөгү жана сапаттагы жумушту аткарууга жарамдуулугу;
ыйгарым укуктуу орган - өзүнө берилген ыйгарым укуктардын чегинде эмгек, жумуштуулук жана социалдык коргоо жагында мамлекеттик саясатты координациялоочу жана жүзөгө ашыруучу мамлекеттик орган.
2-берене. Ушул Мыйзам менен жөнгө салынуучу мамилелер
1. Ушул Мыйзам эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүү жана аткаруу процессинде келип чыккан мамилелерди жөнгө салат.
2. Ушул Мыйзам мамлекеттик мекемелердин кызматкерлерине карата жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин жөнгө салбайт.
3. Ушул Мыйзам жумуш берүүчүнүн өз иш-аракетин жүргүзүүгө байланышкан жарандык жоопкерчилигин ыктыярдуу түрдө, кошумча камсыздандырууну жүзөгө ашыруу укугун чектебейт.
3-берене. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары
1. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келтирилген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары Кыргыз Республикасынын Конституциясына негизденет жана Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинен, ушул Мыйзамдан жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларынан турат.
2. Эгерде Кыргыз Республикасы ратификациялаган эл аралык келишимде ушул Мыйзамда каралгандан башкача эрежелер белгиленсе, эл аралык келишимдин эрежелери колдонулат.
4-берене. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жагындагы мамлекеттик көзөмөл жана контроль
1. Камсыздандыруу иш-аракетине мамлекеттик көзөмөл Кыргыз Республикасынын камсыздандыруу көзөмөлү боюнча мамлекеттик башкаруу органы тарабынан жүзөгө ашырылат.
2. Камсыздандыруучунун ушул Мыйзамдын талаптарын аткарышын контролдоо Кыргыз Республикасынын эмгек жөнүндө мыйзамдарынын сакталышына көзөмөлдүк кылуучу ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан жүзөгө ашырылат.
5-берене. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун объектиси жана субъектилери
1. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун (мындан ары - жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун) объектиси болуп жумуш берүүчүнүн кызматкер эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарганда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыянды төлөп берүүгө милдеттүүлүгү менен байланышкан мүлктүк кызыкчылыгы эсептелет.
2. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун субъектилери болуп камсыздандырылуучу, камсыздандыруучу жана пайда табуучу эсептелет.
6-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун максаты жана негизги принциптери
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун максаты болуп эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян келген кызматкерге камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөө аркылуу аны камсыздандыруу жагынан коргоону кепилдөө саналат.
2. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун негизги принциптери болуп төмөндөгүлөр эсептелет:
жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу боюнча келишимде көрсөтүлгөн өз милдеттерин тараптардын аткарышын камсыз кылуу.
Эмгектин коопсуздугун жогорулатуудагы жумуш берүүчүнүн экономикалык кызыкдарлыгы.
7-берене. Жумуш берүүчү милдеттүү камсыздандыруучу жоопкерчилик
Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган көлөмдөгү жоопкерчилиги милдеттүү камсыздандырууда камтылат.
8-берене. Камсыздандырылуучунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандырылуучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандырууга келишим түзүү үчүн камсыздандыруучуну тандоого;
2) өзүнүн укуктарын жана мыйзамдуу кызыкчылыктарын, ошондой эле пайда табуучунун укуктарын жана мыйзамдуу кызыкчылыктарын соттук тартипте коргоого;
3) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча милдеттүү камсыздандыруунун шарттарын, жумуш берүүчүнүн укуктарын жана милдеттерин түшүндүрүүнү камсыздандыруучудан талап кылууга;
4) камсыздандыруу тобокелчилигине баа берүү үчүн көз карандысыз экспертти тартууга;
5) камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартуу же анын өлчөмүн азайтуу жөнүндө чечимине карата Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында көрсөтүлгөн тартипте талаш жүргүзүүгө;
6) камсыздандыруу окуясы болгондо ыйгарым укуктуу органдын аймактык бөлүмү тарабынан кызматкерди текшерүүдөн өткөрүү учурунда катышып турууга.
2. Камсыздандырылуучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө камсыздандыруучу менен төмөнкүдөй учурларга карата келишим түзүүгө:
мурда кабыл алынган кызматкерлерге карата ушул Мыйзам күчүнө киргенден кийин отуз жумушчу күндүн ичинде;
жаңы кабыл алынган кызматкерлерге карата жумушка алынган күндөн баштап он жумушчу күндүн ичинде;
2) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлгөн өлчөмдө, тартипте жана мөөнөттө камсыздандыруу сый акысын төлөөгө жана камсыздандыруу боюнча бардык документтердин сакталышын Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык камсыз кылууга;
3) өндүрүштөгү кырсыктуу окуялардын алдын алууга багытталган иш-чараларды жүзөгө ашырууга;
4) камсыздандыруу окуясы болгондугу жөнүндө өзүнө белгилүү болгон күндөн тартып үч жумушчу күндүн ичинде бул тууралуу камсыздандыруучуга кечиктирбестен билдирүүгө;
5) камсыздандыруу окуясынын болушунун жагдайларын ыйгарым укуктуу органдын жана камсыздандыруучунун өкүлдөрүн милдеттүү катыштыруу менен иликтөөнү камсыз кылууга;
6) камсыздандыруу окуясынын болушун, ошондой эле зыян келгендигин далилдөөгө;
7) камсыздандыруу төлөмдөрүн эсептөө үчүн зарыл документтерди келишимде көрсөтүлгөн мөөнөттө камсыздандыруучуга берүүгө;
8) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык кызматкерлерди милдеттүү медициналык кароодон өз учурунда өткөрүп турууну камсыз кылууга;
9) камсыздандыруу окуялары болордун алдындагы кызматкерлердин эмгек шарттары тууралуу документтерди ыйгарым укуктуу органга жана саламаттык сактоо уюмуна берүүгө;
10) өндүрүштөн ажыратпастан туруп кызматкерлерди эмгектин коопсуз ыкмаларына жана усулдарына үйрөтүүгө;
11) ыйгарым укуктуу органдын кырсыктуу окуянын алдын алуу, болтурбоо жана иликтөө боюнча чечимдерин аткарууга;
12) камсыздандыруучуга өзүнүн жоюлушу же кайра түзүлүшү жөнүндө өз убагында кабарлоого;
13) камсыздандыруу окуяларынан улам келип чыккан чыгымдарды азайтуу үчүн чараларды көрүүгө;
14) камсыздандыруу окуясынын болушу үчүн жоопкерчиликтүү жакка карата талап коюу укугунун камсыздандыруучуга өтүшүн камсыз кылууга;
15) ушул Мыйзамда каралган учурларда кызматкердин пайдасына же болбосо кызматкердин өлүмүнө байланыштуу келген зыянды төлөтүп алууга укуктуу жактын пайдасына аннуитет келишимин түзүүгө.
3. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандыруучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка укуктары жана милдеттери каралышы мүмкүн.
9-берене. Камсыздандыруучунун укуктары жана милдеттери
1. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө укуктуу:
1) камсыздандыруу окуяларын иликтөөгө катышууга;
2) медициналык-социалдык эксперттик комиссия кызматкерди медициналык кароону жүргүзгөндө катышып турууга;
3) камсыздандыруу окуялары боюнча маалыматты текшерүүгө жана зарыл болгон учурларда тийиштүү ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдарга суроо жиберүүгө;
4) камсыздандыруу тобокелчилигине баа берүү үчүн камсыздандырылуучунун объектисин иликтөөнү жүргүзүүгө;
5) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында жана жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин камсыздандыруу келишиминде каралган учурларда камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн баш тартууга;
6) камсыздандыруу окуяларын болтурбоо боюнча сунуштамаларды берүүгө;
7) камсыздандыруу тобокелчилигине баа берүү үчүн көз карандысыз эксперт тартууга;
8) зыян келтирген жакка кайра талап коюуга.
2. Камсыздандыруучу төмөндөгүлөргө милдеттүү:
1) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүдө ага камсыздоо полисин берүүгө;
2) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминин шарттары менен камсыздандырылуучуну тааныштырууга жана жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминен келип чыгуучу анын укуктарын жана милдеттерин түшүндүрүүгө;
3) камсыздандыруу окуясы болгондо ушул Мыйзамга жана жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимине ылайык камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүгө;
4) өзүнүн иш-аракетинин натыйжасында камсыздандыруучу жана пайда табуучу тууралуу алынган маалыматтардын купуялуулугун камсыз кылууга;
5) камсыздандыруу окуясы болгондо камсыздандырылуучу тарабынан зыянды азайтуу үчүн жумшалган чыгымдарды төлөп берүүгө;
6) камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүдөн баш тартуу жөнүндө чечим кабыл алынган учурда пайда табуучуга баш тартуунун себептеринин жүйөлөнгөн негиздемесин жазуу жүзүндө жиберүүгө;
7) камсыздандырылуучу жоюлган учурда капиталдаштырылган төлөмдөрдү (камсыздандыруу сый акыларын) чогултуп турууга.
3 Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде камсыздандыруучунун Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген башка укуктары жана милдеттери каралышы мүмкүн.
10-берене. Пайда табуучунун укуктары
Пайда табуучу төмөнкүдөй укуктарга ээ:
1) ушул Мыйзамда жана жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде белгиленген тартипте жана шарттарда камсыздандыруу төлөмдөрүн алууга;
2) жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун шарттары тууралуу камсыздандырылуучудан жана камсыздандыруучудан маалыматтарды акысыз алууга;
3) камсыздандыруу окуясын иликтөө маселелери боюнча чечимдерди ыйгарым укуктуу органга же сотко даттанууга;
4) медициналык-социалдык экспертиза маселелери боюнча ыйгарым укуктуу органдын аймактык бөлүмдөрүнө кайрылууга;
5) камсыздандыруу окуясы болгондугу тууралуу камсыздандыруучуга билдирүүгө;
6) камсыздандыруу окуясын иликтөөгө катышууга, анын ичинде кызматкерлердин өкүлү же өзүнүн ишенимдүү адамы аркылуу катышууга.
11-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда өмүрүнө жана ден-соолугуна зыян келтирип алышы мүмкүн болгон кызматкердин пайдасына, ушул Мыйзамга жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, камсыздандырылуучу менен камсыздандыруучунун ортосунда түзүлүүчү келишимдин негизинде жүзөгө ашырылат.
2. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими милдеттүү камсыздандыруунун ушул түрү боюнча иш-аракет жүргүзүүгө лицензиясы бар камсыздандыруучу менен гана түзүлүшү керек.
Камсыздандырылуучу камсыздандыруучуну тандоодо эркин болот.
Камсыздандыруучу жазуу жүзүндө өз жүйөлөрүн жана негиздерин көрсөтүү менен жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүүдөн баш тартууга укуктуу.
3. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими жазуу жүзүндө, камсыздандыруучу тарабынан камсыздандырылуучуга камсыздандыруу полисин берүү жолу менен түзүлөт.
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин түзүү үчүн негиз болуп камсыздандырылуучунун арызы саналат.
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде көрсөтүлүүгө тийиш болгон шарттардын толук эместиги үчүн жоопкерчиликти камсыздандыруучу тартат. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча анын айрым бир шарттарынын толук эместигинин натыйжасында талаш келип чыккан учурда талаш камсыздандырылуучунун пайдасына чечилет.
4. Камсыздандыруу полиси жоголуп кеткен учурда камсыздандыруучу камсыздандырылуучунун арызынын негизинде камсыздандыруу полисинин дубликатын берүүгө милдеттүү.
5. Эгерде жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими камсыздандырылуучунун же пайда табуучунун абалын ушул Мыйзамда каралганга салыштырганда начарлаткан шарттарда түзүлсө, камсыздандыруу окуясы болгондо камсыздандыруучу ушул Мыйзамда каралган шарттарга ылайык камсыздандырылуучуга жана пайда табуучуга карата ушул Мыйзамда белгиленген милдеттерди аткарат.
6. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими төмөндөгүлөрдү камтууга тийиш:
1) камсыздандырылуучунун аталышы, жайгашкан жери, банктык реквизиттери;
2) камсыздандырылуучунун фамилиясы, аты, атасынын аты (ал болсо) жана жашаган жери (эгерде ал жеке жак болсо) же болбосо анын аталышы, жайгашкан жери, банктык реквизиттери (эгерде ал юридикалык жак болсо);
3) камсыздандыруу объектисин көрсөтүү;
4) камсыздандыруу окуясын көрсөтүү;
5) камсыздандыруу суммасынын өлчөмү, камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүнүн тартиби жана мөөнөттөрү;
6) камсыздандыруу сый акысынын өлчөмү, аны төлөөнүн тартиби жана мөөнөттөрү;
7) келишимдин тараптарынын укуктары, милдеттери жана жоопкерчилиги;
8) келишимге өзгөртүүлөр киргизүүнүн жагдайлары жана тартиби;
9) келишим түзүлгөн күн жана анын колдонулуу мөөнөтү;
10) камсыздандыруу полисинин номери жана сериясы.
Тараптардын макулдашуусу бонча келишимге башка шарттар киргизилиши мүмкүн.
12-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминин колдонулушу
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими камсыздандырылуучу камсыздандыруу сый акысын төлөгөн учурдан баштап, ал эми аны бөлүп-бөлүп төлөгөндө, эгерде жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде башкача каралбаса, биринчи камсыздандыруу акысы төлөнгөн учурдан баштап күчүнө кирет жана тараптар үчүн милдеттүү болуп калат.
2. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими, ушул берененин 3-бөлүгүндө көрсөтүлгөндөн учурду кошпогондо, ал күчүнө кирген күндөн баштап он эки айлык мөөнөткө түзүлөт.
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими камсыздандыруу мөөнөтү бүткөнгө чейин колдонууда болот жана биринчи камсыздандыруу окуясы болгондо өзүнүн колдонулушун токтотпойт.
3. Жумуш берүүчү өз иш-аракетин он эки айдан аз мөөнөткө жүзөгө ашырганда келишим ошол иш-аракет жүргүзүлүүчү мөөнөткө түзүлөт.
13-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин токтотуу
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими өзүнүн колдонулушун төмөндөгүдөй учурларда токтотот:
1) келишимдин колдонуу мөөнөтү бүткөндө;
2) келишим мөөнөтүнөн мурда токтотулганда.
2. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин токтотуу жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими токтотулганга чейин болгон камсыздандыруу окуялары боюнча пайда табуучуга камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү милдетинен камсыздандыруучуну бошотпойт.
14-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин мөөнөтүнөн мурда токтотуу
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган учурларда мөөнөтүнөн мурда токтотулат.
15-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминин жараксыздыгы
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишимин жараксыз деп табуунун негиздери жана натыйжалары Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык аныкталат.
16-берене. Камсыздандыруу суммасы
Камсыздандыруу суммасы жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде аныкталат, бирок ал персоналдын категориялары (өндүрүштүк, администрациялык-башкаруучу, көмөкчү) боюнча алганда бардык кызматкерлердин жылдык эмгек акы фондусунан кем болбошу керек.
17-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруу сый акысынын өлчөмүн жана аны төлөөнүн тартибин аныктоо
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруу сый акысы ушул беренин 2-бөлүгүндө белгиленген, жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминдеги камсыздандыруу суммасына көбөйтүлгөн камсыздандыруу тарифинин негизинде, тараптардын макулдашуусу менен аныкталат.
2. Камсыздандыруу тарифтеринин чектери экономикалык иш-аракеттин түрлөрү боюнча бөлүштүрүү менен, кесиптик тобокелчиликтин классына жана персоналдын категориясына жараша Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан белгиленет.
3. Экономикалык иш-аракеттин түрлөрүн кесиптик тобокелчиликтин классына киргизүүнүн тартиби Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан белгиленет.
4. Камсыздандыруу сый акысын төлөө камсыздандырылуучу тарабынан бир жолу же болбосо жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде каралган тартипте жана мөөнөттө бөлүп-бөлүп жүргүзүлөт.
18-берене. Камсыздандыруу окуясын жана келген зыяндын өлчөмүн аныктоо
1. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандыруу окуясы деп кызматкердин эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда анын өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыянды төлөп берүү боюнча жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигинин башталуу фактысы эсептелет.
2. Кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян өзүндө кызматкердин өлүмүнө же эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкондугуна байланышкан зыяндын материалдык жактан тастыкталышын камтыйт.
Кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыяндын өлчөмү ушул Мыйзамга ылайык берилген документтердин негизинде аныкталат.
19-берене. Зыяндын өлчөмүн аныктоонун тартиби. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишими боюнча камсыздандырууну төлөп берүү
1. Кызматкердин өлүмүнөн же эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкондугунан улам эмгек акысынан (кирешесинен) айрылгандыгына байланышкан зыяндын өлчөмү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарына ылайык аныкталат.
2. Кызматкердин ден-соолугунун жабыркашынан улам келип чыккан кошумча чыгашалардын (эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкону аныкталган учурда - аннуитет келишими түзүлгөнгө чейин жумшалган чыгымдардын), ошондой эле кызматкерди (ал өлүмгө учураган учурда) көмүүгө кеткен чыгашалардын өлчөмү бул чыгашаларды ырастоочу документтердин негизинде, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарына ылайык камсыздандыруучу тарабынан аныкталат.
3. Кошумча чыгымдарды төлөп берүү боюнча камсыздандыруу төлөмдөрү жумшалган чыгымдарды ырастоочу документтер камсыздандыруучуга берилген күндөн тартып жети жумуш күнүнүн ичинде төлөнөт. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган учурларда кызматкердин же болбосо кызматкерди көмүүдө чыгаша тарткан адамдын жазуу жүзүндөгү арызы боюнча камсыздандыруучу сөөктү коюуга кеткен чыгымдын бөлүгүн камсыздандыруу төлөмүнүн эсебинен төлөп берүүгө укуктуу.
Кызматкер тарткан кошумча чыгашаларды (эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкон учурда - аннуитет келишими түзүлгөнгө чейин жумшалган чыгашаларды), ошондой эле кызматкерди көмүүгө кеткен чыгашаларды төлөп берүү боюнча камсыздандыруу төлөмүн алуучулар болуп тийиштүү түрдө кызматкер же болбосо сөөк коюуга чыгаша тарткан адам саналат.
4. Эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкондугунан улам кызматкердин же болбосо кызматкер өлүмгө учураганына байланышкан зыянды Кыргыз Републикасынын мыйзамдарына ылайык төлөтүп алууга укуктуу адамдардын эмгек акысынан (кирешесинен) айрылгандыгына байланыштуу келген зыянды төлөп берүүгө жумшалуучу камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүү ушул Мыйзамдын 23-беренесине ылайык камсыздандырылуучу түзгөн аннуитет келишиминде белгиленген камсыздандыруу сый акысынын өлчөмүнө барабар келген өлчөмдө жүзөгө ашырылат.
Эмгекке жарамдуулугун туруктуу жоготкондугунан улам кызматкердин же болбосо кызматкер өлүмгө учураганына байланышкан зыянды Кыргыз Републикасынын мыйзамдарына ылайык төлөтүп алууга укуктуу адамдардын эмгек акысынан (кирешесинен) айрылгандыгына байланыштуу келген зыянды төлөп берүүгө жумшалуучу камсыздандыруу төлөмүн алуучулар болуп, эгерде камсыздандырылуучу Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык зыянды төлөтүп алууга укуктуу адамдарга карата өзүнүн зыянды толук көлөмдө төлөп берүү боюнча милдеттенмесин аткарса, камсыздандырылуучу саналат.
Камсыздандырылуучунун макулдугу боюнча камсыздандыруу төлөмү ал аннуитет келишимин түзгөн камсыздандыруу уюмуна тикелей которулушу мүмкүн.
5. Кызматкердин ден-соолугу жабыркашына же анын курман болушуна байланышкан камсыздандыруу төлөмү реалдуу зыяндын өлчөмүндө, бирок жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу келишиминде белгиленген камсыздандыруу суммасынан көп эмес төлөнөт.
6. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүнү камсыз кылууга байланышкан чыгашаларды камсыздандыруучу өз эсебинен төлөйт.
20-берене. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүнүн жалпы шарттары
1. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү тууралуу талап камсыздандырылуучу тарабынан же пайда табуучу болуп саналган башка адам тарабынан жазуу жүзүндө, камсыздандыруу төлөмүн төлөтүп алуу үчүн зарыл болгон документтерди тиркөө менен камсыздандыруучуга берилет.
2. Камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүү жөнүндө арызга төмөндөгү документтер тиркелет:
1) камсыздандыруу полисинин көчүрмөсү;
2) камсыздандыруу окуясынын болгондугун жана кызматкерге келген зыяндын өлчөмүн ырастоочу документтер;
3) эмгекке жарамдуулугун жоготушу аныкталгандыгы тууралуу тийиштүү медициналык мекеменин маалымкатынын көчүрмөсү;
4) кызматкердин өлгөндүгү тууралуу күбөлүгүнүн нотариалдык күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсү жана пайда табуучунун кызматкер өлүмгө учураганда зыянды төлөтүп алууга укугун ырастаган документ;
5) пайда табуучунун керт башын ырастаган күбөлүктүн көчүрмөсү;
6) эгерде бар болсо, камсыздандыруу окуясы болгондо зыянды болтурбоо же азайтуу максатында камсыздандыруучу тарткан чыгымдарды ырастаган тастыктаган документтер;
Камсыздандыруучунун камсыздандырылуучудан же пайда табуучудан кошумча башка документтерди талап кылуусуна жол берилбейт.
3. Пайда табуучулар болуп жабыр тарткан кызматкер (ал өлүмгө учураган учурда - кызматкердин өлүмүнө байланыштуу Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык зыянды төлөтүп алууга укугу бар адам), ошондой эле камсыздандырылуучу же пайда табуучуга келген зыянды камсыздандыруучунун ушул Мыйзамда белгиленген жоопкерчилигинин өлчөмүнүн чегинде төлөп берген жана камсыздандыруу төлөмүнө укук алган жак эсептелет.
4. Камсыздандыруу төлөмү пайда табуучунун жазуу жүзүндө берген арызы же нотариалдык түрдө күбөлөндүрүлгөн ишеним каты боюнча ден-соолугун калыбына келтирүүдө ага кызмат көрсөткөн жакка тикелей төлөнүшү мүмкүн.

5. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берүүдө камсыздандыруучу пайда табуучудан анын камсыздандыруучуга талап коюу укугун чектөөчү шарттарды кабыл алууну талап кылууга укуксуз.
21-берене. Зыян келтирген жакка карата кайра талап коюу укугу
1. Камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучу төлөнүп берилген сумманын чегинде камсыздандырылуучуга кайра талап коюуга төмөндөгү учурларда укуктуу:
1) эгерде камсыздандыруучунун жоопкерчилиги, зарыл коргонуу жана өтө зарылдык ал-абалында жасалган аракеттерди кошпогондо, анын камсыздандыруу окуясынын болушун көздөгөн, атайы жасаган же болбосо мындай окуянын болушуна көмөк берген аракеттеринен улам келип чыкса;
2) камсыздандырылуучу камсыздандыруу окуясынын зыянын азайтуу жагында атайылап чара көрбөгөндө.
2. Камсыздандырылуучунун камсыздандыруунун натыйжасында төлөнүп берилген зыян үчүн жоопкерчиликтүү жакка карата кайра талап коюу укугу камсыздандыруу төлөмүн төлөп берген камсыздандыруучуга ал төлөгөн сумманын чегинде өтөт.
22-берене. Камсыздандыруучуну камсыздандыруу төлөмдөрүн төлөп берүүдөн бошотуунун негизи
Кыргыз Республиксынын мыйзамдарында жана жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин камсыздандыруу келишиминде каралган учурларда камсыздандыруучунун камсыздандыруу төлөмдөрүнөн толук же жарым-жартылай баш тартууга укугу бар.
23-берене. Аннуитет келишимин түзүү
1. Кызматкердин эмгекке жарамдуулугун жоготкондугу же болбосо өлүмгө учурагандыгы аныкталган учурда жумуш берүүчү кызматкердин өлүмүнө байланыштуу зыянды төлөтүп алууга Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык укугу бар адамдын пайдасына аннуитет келишимин түзүүгө укуктуу.
2. Аннуитет келишими камсыздандырылуучунун жазуу жүзүндөгү арызынын негизинде, жумуш берүүчүнүн келтирилген зыянды төлөп берүү боюнча жоопкерчилиги келип чыккан күндөн тартып он беш календардык күндөн кечиктирилбестен түзүлөт.
3. Аннуитет келишими жабыр тарткан кызматкердин же болбосо кызматкердин өлүмүнө байланышкан зыянды төлөтүп алууга укугу бар адамдардын алар тийиштүү жаш курагына жеткенге чейин же камсыздандыруу келишими түзүлгөн мезгил ичинде, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында көрсөтүлгөн өлчөмдө жана мөөнөттө утурумдук төлөмдөрдү (аннуитеттерди) төлөп турууда киреше алышын камсыздоочу шарттарда түзүлүшү керек.
24-берене. Эмгекке жарамдуулугун жоготуу даражасын аныктоо үчүн кызматкерди текшерүүнүн тартиби
1. Кызматкердин (кызматкерлердин) эмгекке жарамдуулугунун бир күндөн ашык жоготулушуна алып келген ар бир кырсыктуу окуя медициналык корутундуга ылайык, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте кырсыктуу окуя жөнүндө акт менен жол-жоболоштурулат.
2. Эмгекке жарамдуулугун жоготкондук даражасын аныктоо үчүн кызматкерди зарыл текшерүүдөн өткөрүүнү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, камсыздандырылуучунун, камсыздандыруучунун же кызматкердин кайрылуусу же болбосо соттун чечими боюнча тийиштүү медициналык-социалдык эксперттик комиссия жүргүзөт.
Кырсыктуу окуянын же кесиптик оорунун натыйжасында эмгекке жарамдуулугун жоготуу даражасын аныктоо үчүн кызматкерди текшерүүдөн өткөрүүнүн тартиби, ошондой эле кошумча жардамга жана багып-кароого муктаждыгын аныктоо Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзамдарына ылайык жүзөгө ашырылат.
Кесиптик оорулар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын негизинде аныкталат.
25-берене. Талаштарды чечүү
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруунун субъекттеринин ортосунда келип чыккан бардык талаштар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык чечилет.
26-берене. Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу субъектилеринин мамлекеттик статистикалык отчеттуулугу
Жумуш берүүчүнүн жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу субъектилеринин мамлекеттик статистикалык отчеттуулугу Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык мамлекеттик статистикалык иш-аракетти жүзөгө ашыруучу ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан белгиленген тартипте жүзөгө ашырылат.
27-берене. Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузгандык үчүн жоопкерчилик
Эмгектик (кызматтык) милдеттерин аткарууда кызматкердин өмүрүнө жана ден-соолугуна келген зыян үчүн жумуш берүүчүнүн жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузгандыгы үчүн күнөөлүү адамдар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында көрсөтүлгөн тартипте жоопкерчилик тартат.
28-берене. Ушул Мыйзамды колдонууга киргизүүнүн тартиби
1. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып алты айдан кийин күчүнө кирет.
2. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү:
- алты айлык мөөнөттө ушул Мыйзамды жүзөгө ашыруу үчүн зарыл ченемдик укуктук актыларды иштеп чыксын;
- өзүнүн ченемдик укуктук актыларын ушул Мыйзамга ылайык келтирсин.
3. Ушул Мыйзамдын колдонулушу жумуш берүүчүлөргө кызматкерлердин орточо
санына жараша таркалат:
- 1000 адамдан ашса - ушул Мыйзам күчүнө кирген учурдан;
- 501ден 1000 адамга чейин - 2010-жылдын 1-январынан;
- 201ден 500 адамга чейин - 2011-жылдын 1-январынан;
- 51ден 200 адамга чейин - 2012-жылдын 1-январынан;
- 50 адамга чейин - 2013-жылдын 1-январынан.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 5-августу, №194.




Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ И ДОПОЛНЕНИЯ В ЗАКОН КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ "О СТАТУСЕ ДЕПУТАТОВ МЕСТНЫХ КЕНЕШЕЙ"
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
26 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Закон Кыргызской Республики "О статусе, депутатов местных кенешей" (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 2000 г., № 5, ст. 228) следующие изменения и дополнение:
1. В статье 5:
часть 1 изложить в следующей редакции:
"Депутат местного кенеша не может состоять на государственной службе или иной муниципальной службе.";
часть 3 после слова "поселковом" дополнить словом ", районном"; часть 4 исключить.
2. Встатье 25:
часть 1 изложить в следующей редакции:
"Депутат местного кенеша не может быть по инициативе администрации предприятия, учреждения, организации, независимо от форм собственности, уволен с работы (кроме случаев полной ликвидации предприятия, учреждения, организации), а также переведен в порядке дисциплинарного взыскания на нижеоплачиваемую работу (должность) без предварительного согласования с соответствующим местным кенешем, а в период между сессиями местного кенеша - с председателем местного кенеша и заключений мандатной комиссии, комиссии по вопросам депутатской деятельности и этики.";
часть 2 исключить.
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу со дня официального опубликования.

Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 5 агуста 2008 года, №195.



Закон Кыргызской Республики
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ И ДОПОЛНЕНИЙ В ТАМОЖЕННЫЙ КОДЕКС КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
Принят Жогорку Кенешем Кыргызской Республики
13 июня 2008 года
Статья 1. Внести в Таможенный кодекс Кыргызской Республики (Ведомости Жогорку Кенеша Кыргызской Республики, 2006 г., № 5 ст. 420) следующие изменения и дополнения:
1. В пункте 1 статьи 7 слова "Министерство финансов Кыргызской Республики" заменить словами "Уполномоченный государственный орган, определяемый Правительством Кыргызской Республики".
2. В статье 8:
в пункте 2 слова "за исключением случаев, установленных законодательством Кыргызской Республики" заменить словами "за исключением случаев, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи";
статью дополнить пунктом 4 следующего содержания:
"4. Таможенные органы по официальным запросам представляют сведения следующим государственным органам Кыргызской Республики:
1) правоохранительным органам - только по возбужденным уголовным делам исключительно в отношении лиц, совершивших правонарушения в сфере таможенного дела;
2) судам в ходе судебного разбирательства - по их истребованию;
3) уполномоченному государственному органу по делам о банкротстве, администратору (временному администратору, специальному администратору, консерватору, внешнему управляющему) в целях осуществления ими полномочий, предусмотренных законом Кыргызской Республики о банкротстве, - только по тем субъектам, в отношении которых возбужден процесс банкротства;
4) органам налоговой службы - в целях исполнения ими своих обязанностей, предусмотренных настоящим Кодексом и (или) Налоговым кодексом Кыргызской Республики;
5) Жогорку Кенешу, Правительству, Счетной палате и Службе финансовой разведки Кыргызской Республики - в случаях, установленных законом Кыргызской Республики, регулирующим их деятельность;
6) таможенным, налоговым или правоохранительным органам других государств - в соответствии с международными договорами о взаимном сотрудничестве между таможенными, налоговыми или правоохранительными органами, участником которых является Кыргызская Республика.".
3. В статье 9:
подпункт 1 изложить в следующей редакции:
"1) Таможенный контроль с использованием методов аудита - меры, принимаемые таможенными органами для проверки достоверности сведений, предоставленных лицами при перемещении товаров через таможенную границу, с документами бухгалтерского учета, финансовой (бухгалтерской) отчетности и другими документами, относящимися к экономической (предпринимательской) деятельности субъекта;";
в подпункте 11 слова "товары, содержащие объекты интеллектуальной собственности (объекты авторского права и смежных прав, промышленной собственности, в том числе товарные знаки, знаки обслуживания и наименования мест происхождения товаров) и другие объекты интеллектуальной собственности в соответствии с законодательством Кыргызской Республики" заменить словами "товары, содержащие объекты авторского права и смежных прав, прав на товарные знаки, знаки обслуживания и наименований мест происхождения товаров";
в подпункте 25 слова "приостановление выпуска" заменить словами
"приостановление выпуска товаров, содержащих объекты интеллектуальной собственности";
подпункт 31 изложить в следующей редакции:
"31) таможенные органы - соответствующие подразделения центрального аппарата уполномоченного государственного органа, таможни и другие подразделения;";
в подпункте 32 слова "законодательством и настоящим Кодексом" заменить словами "и таможенным законодательством";
в подпункте 38 слова "деньги, валютные ценности" заменить словами "валюта, валютные ценности, ценные бумаги";
статью дополнить подпунктами 44-47 следующего содержания:
"44) разрешение таможенного органа - оформление действий таможенных органов, которое позволяет совершать определенные операции, предусмотренные настоящим Кодексом, путем проставления личных номерных печатей и штампов или вынесения определенных решений в письменном виде;
45) место представления товаров и транспортных средств таможенному органу -территория (часть территории), открытые или крытые помещения, определенные таможенным органом как места производства таможенных процедур, предусмотренных настоящим Кодексом;
46) пункт пропуска - территория (часть территории) в пределах места, которое определено Правительством Кыргызской Республики и международными договорами, вступившими в установленном законом порядке в силу, и которое оборудовано соответствующим образом для перемещения лиц, товаров и транспортных средств через государственную (таможенную) границу Кыргызской Республики;
47) совокупный таможенный платеж - взимаемая без деления на источники сумма, эквивалентная сумме таможенных пошлин и налогов, взимание которых возложено на таможенные органы.".
4. В пункте 1 статьи 12 после слов "настоящей главой" дополнить словами ", а также в порядке, определяемом Правительством Кыргызской Республики".
5. В абзаце пятнадцатом пункта 3 статьи 13 слова "перечень и местонахождение" заменить словами "в случаях, если имеются перечень и местонахождение".
6. В подпунктах 2 и 3 статьи 14 слова "владения помещениями и (или) открытыми площадками, предназначенными" заменить словами "собственности на помещения и (или) открытые площадки, предназначенные".
7. Пункт 1 статьи 25 дополнить подпунктом 4 следующего содержания:
"4) временной (условной) оценки товара.".
8. В статье 35:
в подпункте 1 пункта 1 слова "Кыргызской Республики предоставляет" заменить словами "Кыргызская Республика предоставляет".
9. В статье 40:
в пункте 1 слова "таможенными органами" исключить; после слов "подлежат классификации" дополнить словами "декларантом либо таможенным брокером по выбору декларанта";
дополнить пунктом 3 следующего содержания:
"3. Решения таможенных органов о классификации товаров являются обязательными. Декларант вправе обжаловать такие решения в соответствии с главой 59 настоящего Кодекса.".
10. В пункте 2 статьи 41 :
слова "в иное, устанавливаемое нормативными правовыми актами Кыргызской Республики место" заменить словами "в место представления товаров и транспортных средств таможенному органу";
пункт дополнить абзацем вторым следующего содержания:
"Определение места представления товаров и транспортных средств не требуется для товаров, перемещаемых по линиям электропередачи и трубопроводным транспортом.".
11. В пункте 4 статьи 44 слова "транспортных перевозчика" заменить словами "транспортных документах".
12. В пункте 1 статьи 45 слова "в месте прибытия товаров" заменить словами "в месте представления товаров и транспортных средств таможенному органу".
13. В пункте 2 статьи 48:
в абзаце первом слова "перевозчиком товаров" заменить словами "любым перевозчиком товаров, в том числе таможенным перевозчиком";
подпункт 5 после слова "товаров" дополнить словами "(статья 51)";
подпункт 6 после слов "и печатями" дополнить словами "(статья 52)".
14. Статью 50 дополнить пунктом 5 следующего содержания:
"5. О принятии в качестве транзитной декларации документов, представленных в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, должностным лицом таможенного органа делается отметка на таких документах в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.".
15. Главу 7 дополнить статьей 531 следующего содержания:
"Статья 531. Таможенное сопровождение
1. Таможенное сопровождение - сопровождение транспортных средств, перевозящих товары в соответствии с внутренним таможенным транзитом, которое осуществляется должностными лицами таможенных органов в целях обеспечения соблюдения таможенного законодательства при внутреннем таможенном транзите.
2. Таможенный орган вправе принять решение о таможенном сопровождении в случае:
1) непредставления обеспечения уплаты таможенных платежей в соответствии с главой 36 настоящего Кодекса;
2) перевозки отдельных видов товаров, определяемых на основе системы анализа рисков и управления ими в соответствии с настоящим Кодексом;
3) недоставки перевозчиком хотя бы один раз в течение одного года, со дня обращения в таможенный орган с уведомлением о внутреннем таможенном транзите, товаров в место их доставки, что подтверждается вступившим в силу постановлением о нарушении таможенных правил;
4) обратного вывоза ошибочно доставленных на территорию Кыргызской Республики товаров или товаров, ввоз в Кыргызскую Республику или транзит по территории Кыргызской Республики которых запрещен, если место фактического пересечения указанными товарами таможенной границы при вывозе не совпадает с местонахождением этих товаров;
5) перевозки товаров в соответствии с подпунктами 5 и 6 пункта 2 статьи 48 настоящего Кодекса;
6) перевозки товаров, в отношении которых применяются нетарифные меры регулирования в соответствии с законодательством Кыргызской Республики о государственном регулировании внешнеторговой деятельности.
3. За таможенное сопровождение взимаются таможенные сборы (статья 240).".
16. В статье 62 слова "иностранные товары" заменить словами "товары и транспортные средства".
17. Пункт 3 статьи 63 после слов "таможенного контроля" дополнить словами "и местом представления товаров и транспортных средств таможенному органу".
18. Статью 67 дополнить пунктом 3 следующего содержания:
"3. Временное хранение товаров и транспортных средств, являющихся вещественными доказательствами по уголовным делам и делам об административных правонарушениях в сфере таможенного дела, осуществляется до вступления в законную силу решения суда или постановления о прекращении дела, за исключением скоропортящихся товаров.".
19. В пункте 2 статьи 78 слова "инструкцией Министерства финансов Кыргызской Республики" заменить словами "инструкцией, утвержденной Правительством Кыргызской Республики";
далее по всему тексту Кодекса слова "инструкцией Министерства финансов Кыргызской Республики" заменить словами "инструкцией, утвержденной Правительством Кыргызской Республики".
20. Пункт 1 статьи 90 дополнить подпунктом 5 следующего содержания:
"5) быть идентифицированы таможенными органами.".
21. В пунктах 1 и 4 статьи 117 слова "таможенным органом" и "таможенный орган" заменить соответственно словами "уполномоченным государственным органом" и "уполномоченный государственный орган".
22. В пункте 1 статьи 123 слова "При применении условного освобождения от уплаты таможенных пошлин, налогов в случаях" заменить словами "В случаях".
23. Статью 125 после слов "для свободного обращения" дополнить словами "либо помещением их под иной таможенный режим".
24. Текст главы 19, за исключением статьи 142, после слова "частичное" в различных падежных формах дополнить словом "условное" в соответствующих падежах;
в статье 142 после слова "частичное" знак "," исключить.
25. Пункт 1 статьи 145 после слов "временного ввоза" дополнить словами "свыше двух лет".
26. Пункт 3 статьи 147 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
"В случае, если при выпуске для свободного обращения предоставляется освобождение от уплаты таможенных пошлин и налогов, суммы, уплаченные при частичном условном освобождении, не возвращаются и не подлежат зачету в отношении ввоза других товаров.".
27. Пункт 3 статьи 157 дополнить предложением вторым следующего содержания: "Товары, заявленные в качестве предназначенных непосредственно и исключительно для реэкспорта, помещаются под таможенный режим таможенного склада на условиях, предусмотренных статьей 92 настоящего Кодекса.".
28. Статью 178 дополнить подпунктом 9 следующего содержания:
"9) ценные бумаги (облигация, вексель, чек, банковский сертификат, банковская сберегательная книжка на предъявителя, коносамент, акция и другие документы, которые законом или в установленном им порядке отнесены к числу ценных бумаг).";
подпункт 9 считать соответственно подпунктом 10.
29. Пункт 3 статьи 191 исключить.
30. В статье 192:
наименование статьи после слов "таможенную границу" дополнить словами "для личного пользования";
в пункте 1:
в абзаце первом слова "размера 50-ти" заменить словами "размера 380";
абзац второй изложить в следующей редакции:
"В отношении товаров, стоимость которых превышает размер 380 расчетных показателей, применяются таможенные платежи в порядке, определяемом Правительством Кыргызской Республики в соответствии с настоящей главой.";
в абзаце третьем слова "таможенных пошлин, налогов или единые ставки таможенных пошлин налогов применяются" заменить словами "таможенных платежей применяется";
в пункте 2 слова "таможенных пошлин, налогов или с применением единых ставок таможенных пошлин, налогов" заменить словами "таможенных платежей";
в пункте 3 слова "таможенных пошлин, налогов" заменить словами "таможенных платежей";
в пункте 4 слова "таможенных пошлин, налогов или единых ставок таможенных пошлин, налогов применяются" заменить словами "таможенных платежей применяется".
31. В пункте 1 статьи 195 слова "упрощенном порядке, определяемом инструкцией Министерства финансов Кыргызской Республики" заменить словами "льготном порядке, определяемом Правительством Кыргызской Республики".
32. Пункт 2 статьи 197 изложить в следующей редакции:
"2. В отношении товаров и транспортных средств, перемещаемых через таможенную границу для личного пользования, а также в отношении товаров, стоимость которых не более 40 000 размеров расчетного показателя, применяются единые ставки таможенных пошлин и налогов и/или совокупный таможенный платеж (без разделения его на составляющие таможенные пошлины, налоги и иные таможенные платежи).
Порядок применения единых ставок таможенных пошлин и налогов, совокупного таможенного платежа, а также их размер определяются Правительством Кыргызской Республики.".
33. В пункте 1 статьи 198 слово "розничной" исключить.
34. Пункт 2 статьи 201 после слов "оформления товаров" дополнить словами "с применением совокупного таможенного платежа и/или единой ставки таможенных пошлин, налогов".
35. Название статьи 206 после слов "Кыргызской Республики" дополнить словами "в международных почтовых отправлениях".
36. В статьях 210,211,212 и 216 слова ", за исключением таможенных сборов за таможенное оформление товаров, подлежащих уплате при совершении таможенных процедур вне установленных для этого мест и вне времени работы таможенных органов" исключить.
37. Пункт 2 статьи 219 изложить в следующей редакции:
"2. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, таможенные платежи уплачиваются в виде совокупного таможенного платежа и/или таможенного платежа по единым ставкам таможенных пошлин, налогов без разделения их на составляющие таможенные пошлины, налоги и иные таможенные платежи.".
38. В абзаце первом статьи 233 слова "в статьях 228-233" заменить словами "в статьях 228-232".
39. В пункте 2 статьи 235 слова "а также при применении единых ставок таможенных пошлин, налогов к товарам, перемещаемым через таможенную границу физическими лицами в упрощенном, льготном порядке (статья 192)" заменить словами "а также при применении совокупного таможенного платежа и/или единых ставок таможенных пошлин, налогов к товарам, перемещаемым через таможенную границу физическими лицами (глава 28)".
40. Пункт 3 статьи 237 после слов "таможенным органом" дополнить словами ", как если бы товары были выпущены в свободное обращение".
41. В статье 239:
в подпункте "б" пункта 1 слова "вне установленных для этого мест и" заменить словами "в местах нахождения и/или";
предложение первое пункта 2 после слова "операций" дополнить словами "в порядке, определяемом Правительством Кыргызской Республики".
42. В статье 240 слова "за час" заменить словами "фактически за каждый полный и неполный час".
43. Подпункт 3 статьи 244 после слов "заявления о зачете" дополнить словами "таможенным органом".
44. В пункте 2 статьи 252 слова ", предоставляемого в порядке, установленном статьей 258 настоящего Кодекса" исключить.
45. В статье 253:
пункт 1 дополнить подпунктом 5 следующего содержания:
"5) договором страхования.";
в пункте 3 слова "договором страхования (статья 258), а также" исключить.
46. В статье 260:
в пункте 1 слова "пунктами 3 - 4" заменить словами "пунктами 2-4";
в пункте 3 слова "с пунктом 2" заменить словами "с пунктом 1".
47. В пункте 2 статьи 262 слова "статьи 57 Налогового кодекса Кыргызской Республики" заменить словами "статье 391 настоящего Кодекса".
48. В подпункте 5 пункта 1 статьи 268 слова "за исключением случая, предусмотренного пунктом 4 статьи 145" заменить словами "за исключением случаев, предусмотренных пунктом 4 статьи 145 и пунктом 3 статьи 147".
49. Часть 1 статьи 274 после слов "таможенных органов" дополнить словами ", которые являются постоянными зонами таможенного контроля,".
50. Статью 280 дополнить частью 2 следующего содержания:
"Условия применения приоритетного порядка таможенного оформления определяются уполномоченным государственным органом.".
51. В статье 281:
в пункте 1:
абзац первый после слов "процедуры таможенного оформления" дополнить словами "и контроля с использованием системы управления рисками";
в абзаце втором слова "Законом Кыргызской Республики "Об административной ответственности" заменить словами "Кодексом Кыргызской Республики об административной ответственности, и задолженности по уплате таможенных платежей";
пункт дополнить абзацем пятым следующего содержания:
"-относящихся к категории минимального риска.";
пункт 2 исключить.
52. Статью 291 дополнить пунктом 4 следующего содержания:
"4. Таможенная декларация на товары, ввозимые на таможенную территорию Кыргызской Республики с нарушением таможенных правил, подается в течение тридцати календарных дней со дня вступления в законную силу решения суда или уполномоченного государственного органа (должностного лица) о привлечении к уголовной или административной ответственности либо со дня вступления в законную силу решения суда, уполномоченного государственного органа (должностного лица) об освобождении от ответственности или прекращения производства по делу о нарушении таможенных правил.".
53. Пункт 4 статьи 295 дополнить абзацем следующего содержания:
"При этом отозванная грузовая таможенная декларация подлежит аннулированию в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.".
54. Пункт 4 статьи 310 изложить в следующей редакции:
"4. При выборе форм таможенного контроля используется система управления рисками. Таможенный контроль при перемещении товаров через таможенную границу должен поддерживаться на минимальном уровне, достаточном для того, чтобы таможенные органы удостоверились в соблюдении лицом таможенного законодательства. Таможенные органы используют методы анализа и управления рисками для определения товаров, транспортных средств, документов и лиц, подлежащих таможенному контролю.".
55. Главу 43 дополнить статьей 3101 следующего содержания:
"Статья 3101. Деятельность таможенных органов по применению принципа таможенного контроля, основанного на системе управления рисками
Таможенные органы осуществляют сбор и обработку информации, связанной с перемещением товаров и транспортных средств через таможенную границу, проводят анализ статистической и оперативной информации с использованием методов управления рисками. Устанавливают перечни показателей рисков, которые используются при проведении таможенного контроля для применения дифференцированных форм таможенного контроля, но которые не могут являться основанием для ограничения перемещения товаров через таможенную границу. Лица могут быть отнесены к категории минимального или максимального риска в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.
Порядок отнесения лиц к категории минимального и максимального рисков и применения к ним отдельных видов таможенных процедур и форм таможенного контроля устанавливается на основании анализа и оценки рисков.
Таможенные органы должны осуществлять контроль процедур на основе методов управления рисками для проведения профилирования лиц и разделения их по категориям:
1) добровольно соблюдающие таможенное законодательство, которые будут иметь преимущества при прохождении таможенных процедур;
2) требующие контроля в более высокой степени.".
56. Статью 313 изложить в следующей редакции:
"Статья 313. Зоны таможенного контроля
1. В целях осуществления процедур по таможенному контролю и таможенному оформлению в местах, определенных настоящим Кодексом, создаются зоны таможенного контроля, которые могут быть постоянными или временными.
2. Постоянные зоны таможенного контроля создаются вдоль таможенной границы, в пунктах пропуска через таможенную границу, в помещениях и территориях, принадлежащих таможенным органам, в местах осуществления деятельности в околотаможенной сфере.
3. Временные зоны таможенного контроля создаются в других местах, не предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи.".
57. В статье 316:
подпункт 8 изложить в следующей редакции:
"8) таможенный контроль с использованием методов аудита;";
статью дополнить подпунктом 9 следующего содержания:
"9) учет товаров.".
58. В статье 323:
пункт 1 изложить в следующей редакции:
"1. Таможенные органы проводят таможенный контроль с использованием методов аудита с применением принципа системы управления рисками.";
в пунктах 2, 3, 5 и 7 слово "аудит" в различных падежных формах заменить словами "таможенный контроль с использованием методов аудита" в соответствующих падежах;
пункт 2 после слова "замещающего" дополнить словами "на основании выданного уполномоченным государственным органом предписания, оригинал которого вручается лицу, у которого он должен проводиться";
второе предложение пункта 2 исключить;
пункт 4 изложить в следующей редакции:
"4. Таможенный контроль с использованием методов аудита должен проводиться один раз в год и в минимальный период времени, необходимый для его проведения, который не может продолжаться более тридцати рабочих дней. Срок проведения таможенного контроля с использованием методов аудита приостанавливается на периоды времени между моментами вручения лицу требования о представлении документов, а также на момент получения сведений и документов по запросу таможенного органа. Проведение таможенного контроля с использованием методов аудита не должно препятствовать осуществлению производственной или коммерческой деятельности проверяемого лица.";
пункт 6 исключить.
59. Пункт 1 статьи 325 после слов "Экспертиза товаров, транспортных средств" дополнить словами ", средств идентификации".
60. Часть 1 статьи 334 после слов "технические средства" дополнить словами ", перечень и порядок применения которых определяются инструкцией Министерства финансов Кыргызской Республики".
61. Пункт 3 статьи 342 изложить в следующей редакции:
"3. При подаче заявления заявитель представляет в уполномоченный государственный орган обязательство о возмещении расходов, связанных с приостановлением выпуска товаров и убытков, причиненных декларанту, в случае, если будет установлено, что подозреваемый товар не является контрафактным. Форма и содержание обязательства о возмещении расходов, а также размер обеспечения исполнения обязательства определяются уполномоченным государственным органом в порядке, установленном гражданским законодательством Кыргызской Республики.".
62. Пункт 3 статьи 345 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
"При уведомлении заявителя таможенный орган вправе требовать от заявителя обеспечения исполнения обязательства. Заявитель обязан внести обеспечение исполнения обязательства в течение 3 рабочих дней со дня получения уведомления о приостановлении выпуска товара.".
63. Статью 346 изложить в следующей редакции:
"Статья 346. Возмещение расходов таможенных органов и убытков декларанта
1. Заявитель возмещает расходы таможенного органа в случае:
1) если не предоставит документальное подтверждение о возбуждении иска в судебных органах;
2) если решением суда будет установлено, что задержанный товар не является контрафактным.
2. Декларант возмещает расходы таможенного органа в случае признания задержанного товара контрафактным.
3. Порядок определения размера расходов таможенного органа в связи с приостановлением выпуска товара определяется уполномоченным государственным органом, а в случае возникновения разногласий - в судебном порядке.".
64. Пункт 1 статьи 348 дополнить подпунктом 4 следующего содержания:
"4) заявитель не внесет обеспечение исполнения обязательств в сроки, установленные в пункте 3 статьи 345 настоящего Кодекса.".
65. Пункт 2 статьи 351 изложить в следующей редакции:
"2. Таможенный орган вправе требовать от декларанта уничтожения контрафактного товара на основании соответствующего решения суда. Декларант, уполномоченный владелец или другое заинтересованное лицо имеют право на обжалование в установленном законодательством Кыргызской Республики порядке.".
66. В пункте 5 статьи 355 слова "права владения, пользования и распоряжения" заменить словами "права собственности".
67. Пункт 1 статьи 383 изложить в следующей редакции:
"1. Уполномоченный государственный орган по запросу заинтересованного лица принимает предварительное решение о классификации товаров в соответствии с Товарной номенклатурой внешнеэкономической деятельности, их таможенной стоимости, стране происхождения товара.".
68. В статье 389: пункт 2 исключить;
в пункте 3 слова "посредством обращения с жалобой в вышестоящий орган и (или) в суд" заменить словами "в порядке, установленном настоящей главой".
69. В статье 390:
пункт 1 изложить в следующей редакции:
"1. Жалоба на решение, действия (бездействие) должностного лица таможенного органа подается в таможенный орган, в котором проходит службу должностное лицо, принявшее такое решение или совершившее действия (бездействие), либо в уполномоченный государственный орган. Жалоба на решение, действия (бездействие) таможенного органа подается в уполномоченный государственный орган.";
пункт 3 исключить.
70. Статью 391 дополнить частью 2 следующего содержания:
"Жалоба на требование таможенного органа об уплате таможенных платежей и пени должна быть подана в срок до десяти дней.".
71. Пункт 1 статьи 397 изложить в следующей редакции:
"1. Жалоба на решение, действия (бездействие) таможенного органа рассматривается уполномоченным государственным органом.
Жалоба на решение, действия (бездействие) должностного лица таможенного органа рассматривается таможенным органом, в котором проходит службу это должностное лицо, а на решение, действия (бездействие) руководителя таможенного органа - уполномоченным государственным органом.
Жалобы на решения, действия или бездействие уполномоченного государственного органа рассматриваются вышестоящим государственным органом.".
72. В статье 398 слова "вышестоящим государственным органом" исключить.
73. В статье 399:
в подпункте 2 пункта 1 слово "сотрудника" заменить словами "должностного лица";
в абзаце первом пункта 2 слова "вышестоящий государственный орган" заменить словами "орган, ее рассматривающий";
в пункте 3 слова "от имени вышестоящего государственного органа" исключить;
статью дополнить пунктом 5 следующего содержания:
"5. Лицо, не согласное с результатами рассмотрения жалобы уполномоченным государственным органом, принятыми в соответствии с настоящей статьей, вправе обжаловать решение в соответствующий судебный орган в течение 30 дней со дня получения копии принятого решения.".
Статья 2. Настоящий Закон вступает в силу по истечении 15 дней со дня официального опубликования.
Президент Кыргызской Республики К. БАКИЕВ
гор. Бишкек, Дом Правительства, 5 агуста 2008 года, №196.



"ЖЕРГИЛИКТҮҮ КЕҢЕШТЕРДИН ДЕПУТАТТАРЫНЫН СТАТУСУ ЖӨНҮНДӨ" КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МЫЙЗАМЫНА ӨЗГӨРТҮҮЛӨР ЖАНА ТОЛУКТОО КИРГИЗҮҮ ТУУРАЛУУ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 26-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. "Жергиликтүү кеңештердин депутаттарынын статусу жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Жарчысы, 2000-ж., № 5, 228-ст.) төмөнкүдөй өзгөртүүлөр жана толуктоо киргизилсин:
1. 5-статьяда:
1-бөлүк төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"Жергиликтүү кеңештин депутаты мамлекеттик кызматта же муниципалдык кызматта тура албайт.";
3-бөлүктөгү "шаарчалык" деген сөздөн кийин ", райондук" деген сөз менен толукталсын;
4-бөлүк алып салынсын.
2. 25-статьяда:
1-бөлүк төмөндөгүдөй редакцияда баяндалсын:
"Жергиликтүү кеңештин депутаты, менчигинин түрүнө карабастан ишканалардын, мекемелердин, уюмдардын администрациясынын демилгеси боюнча жумуштан бошотулууга (ишкана, мекеме, уюм толук жоюлган учурларды кошпогондо), ошондой эле тийиштүү жергиликтүү кеңеш менен, ал эми жергиликтүү кеңештин сессияларынын аралыгында - жергиликтүү кеңештин төрагасы менен алдын-ала макулдашуусуз жана мандат комиссиясынын, депутаттык ишмердик жана этика боюнча комиссиясынын корутундусуз тартиптик жаза иретинде төмөн акы төлөнүүчү ишке (кызматка) которулууга тийиш эмес.";
2-бөлүк алып салынсын.
2-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 5-августу, №195.




КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БАЖЫ КОДЕКСИНЕ ӨЗГӨРТҮҮЛӨР ЖАНА ТОЛУКТООЛОР КИРГИЗҮҮ ЖӨНҮНДӨ
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы
2008-жылдын 13-июнунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган
1-берене. Кыргыз Республикасынын Бажы кодексине (Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Жарчысы, 2006-ж., № 5, 420-ст.) төмөнкүдөй өзгөртүүлөр жана толуктоолор киргизилсин:
1. 7-статьянын 1-пунктундагы "Кыргыз Республикасынын Финансы министрлиги" деген сөздөр "Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
2. 8-статьяда:
2-пунктта "Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленгенден тышкары учурларда" деген сөздөр "ушул статьянын 4-пунктунда каралган учурлардан тышкары" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
статья төмөнкүдөй мазмундагы 4-пункт менен толукталсын:
"4. Бажы органдары расмий суроо-талаптар боюнча Кыргыз Республикасынын төмөнкүдөй мамлекеттик органдарына маалымат берет:
1) укук коргоо органдарына - айрыкча бажы иши тармагында укук бузган адамдарга карата козголгон жазык иштери боюнча гана;
2) сотторго соттук териштирүүлөрдүн жүрүшүндө - алардын талаптары боюнча;
3) банкроттук жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары менен каралган банкроттук процесс козголгон субъектилер боюнча гана ыйгарым укуктарды жүзөгө ашыруу максатында банкроттук жөнүндө иштер боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга, администраторго (убактылуу админстраторго, атайын администраторго, консерваторго, тышкы башкаруучуга);
4) ушул Кодексте жана (же) Кыргыз Республикасынын Салык кодексинде каралган өз милдеттерин аткаруу максатында салык кызматынын органдарына;
5) алардын иш-аракеттерин Кыргыз Республикасынын мыйзамдары менен жөнгө салуу белгиленген учурларда - Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине, Өкмөтүнө, Эсептөө палатасына, Финансылык чалгындоо кызматына;
6) Кыргыз Республикасы катышуучусу болуп эсептелген бажы, салык же укук коргоо органдарынын ортосундагы өзара кызматташуу жөнүндө эларалык келишимдерге ылайык башка мамлекеттердин бажы, салык же укук коргоо органдарына.".
3. 9-статьяда:
1-пунктча төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"1) Аудит ыкмалары колдонулган бажы контролу - бухгалтердик эсеп, финансылык (бухгалтердик) отчеттуулук жана субъектин экономикалык (ишмердүүлүк) аракеттерине тийиштүү башка документтер менен адамдардын бажы чегарасы аркылуу товарларды өткөрүүсүндө берген маалыматтардын так жана анык экенин текшерүү үчүн бажы органдары тарабынан көрүлүүчү чаралар;";
11-пунктчадагы "интеллектуалдык менчик объектилерин камтыган (автордук укук объектилери жана өнөржай менчигинин эриш-аркак укуктары, анын ичинде товардык белгилер, тейлөөнүн белгилери жана товарлардын өтүү жайларынын аталышынын белгилери) товарлар жана башка Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык интеллектуалдык менчик объектилерин" деген сөздөр "автордук укуктун жана эриш-аркак укуктун объектилерин, товардык белгилерге, тейлөө белгилерине укуктарды жана товарлардын чыккан жерлеринин аталыштарын камтыган товарлар" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
25-пунктчадагы "чыгарууну токтото туруу" деген сөздөр "интеллектуалдык менчик объектилерин камтыган товарларды чыгарууну токтото туруу" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
31-пунктча төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"31) бажы органдары - ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын борбордук аппаратынын тиешелүү бөлүмчөлөрү, бажы жана башка бөлүмчөлөр;";
32-пунктчадагы "ушул Кодекске жана мыйзамдарга" деген сөздөр "жана бажы мыйзамдарына" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
38-пунктчадагы "акча, валюта баалуулуктары" деген сөздөр "валюта, валюталык баалуулуктар, баалуу кагаздар" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
статья төмөнкүдөй мазмундагы 44-47-пунктчалар менен толукталсын:
"44) бажы органынын уруксаты - жеке номерлүү мөөрлөрүн жана штамптарын коюу же жазуу жүзүндөгү белгиленген чечимдерди чыгаруу жолу менен ушул Кодексте каралган белгилүү операцияларды жасоого мүмкүндүк берген бажы органдарынын иш-аракеттерин жол-жоболоштуруу;
45) бажы органына товарларды жана транспорттук каражаттарды көрсөтүү орду - ушул Кодексте каралган бажы жол-жоболорун жүргүзүү жери катары бажы органдары тарабынан аныкталган аймак (аймактын бөлүгү), үстү ачык же жабык жайлар;
46) өткөрмө пункту - Кыргыз Республикасынын мамлекеттик (бажы) чегарасы аркылуу адамдардын, товарлардын жана транспорттук каражаттардын өтүүсү үчүн ылайыкталып жабдылган, Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан жана мыйзамда белгиленген тартипте күчүнө кирген эларалык келишимдер менен аныкталган жердин чегиндеги аймак (аймактын бөлүгү);
47) бажы төлөм жыйындысы - бажы органдарына жүктөлгөн бажы алымы жана салыгынын эквиваленттүү суммасынын булактарын бөлбөй туруп алуу.".
4. 12-статьянын 1-пунктундагы "ушул главада" деген сөздөрдөн кийин ", ошондой эле Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган тартипте" деген сөздөр менен толукталсын.
5. 13-статьянын 3-пунктунун он бешинчи абзацындагы "тизмеги жана турган жери" деген сөздөр "тизмеги жана турган жери бар болгон учурда" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
6. 14-статьянын 2 жана 3-пунктчаларындагы "пайдалануу үчүн бөлүнгөн жайларга жана (же) ачык аянтчаларга ээлик кылуу" деген сөздөр "пайдалануу үчүн бөлүнгөн жайларга жана (же) ачык аянтчаларга карата менчик ээлик" деген сөздөргө алмаштырылсын.
7. 25-статьянын 1-пункту төмөнкүдөй мазмундагы 4-пунктча менен толукталсын:
"4) товардын убактылуу (шарттуу) бааланышында.".
8. 40-статьяда:
1-пункттагы "бажы органдары тарабынан" деген сөздөр алып салынсын; "классификациялоого жатат" деген сөздөрдөн кийин "декларант же декларантты тандоо боюнча бажы брокери" деген сөздөр менен толукталсын;
төмөнкүдөй мазмундагы 3-пункт менен толукталсын:
"3. Бажы органдарынын товарлардын классификациясы тууралуу чечими милдеттүү болуп саналат. Ушул Кодекстин 59-главасына ылайык декларант мындай чечимдерге даттанууга укуктуу.".
9. 41-статьянын 2-пунктунда:
"Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актылары менен белгиленген башка жерге" деген сөздөр "товарларды жана транспорттук каражаттарды бажы органына көрсөтүүчү жерге" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
пункт төмөнкүдөй мазмундагы экинчи абзац менен толукталсын:
"Электр өткөрүү линиялары жана түтүк өткөрүүчү транспорту боюнча өткөрүлүүчү товарлар үчүн товарларга жана транспорттук каражаттарга берилүүчү орунду аныктоо талап кылынбайт.".
10. 44-статьянын 4-пунктундагы "жүк ташуучунун транспорттук документтеринде" деген сөздөр "транспорттук документтерде" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
11. 45-статьянын 1-пунктундагы "товарлар келген жерде" деген сөздөр "бажы органына товарларды жана транспорт каражаттарын көрсөтүүчү жерде" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
12. 48-статьянын 2-пунктунда:
биринчи абзацтагы "товарларды ташуучу" деген сөздөр "кайсы болбосун товарларды ташуучу, анын ичинде бажылык жүк ташуучу" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
5-пунктчадагы "камсыз кылынганда" деген сөздөн кийин "(51-статья)" деген сөз менен толукталсын;
6-пунктчадагы "жабдылган болсо" деген сөздөн кийин "(52-статья)" деген сөз менен толукталсын.
13. 50-статья төмөнкүдөй мазмундагы 5-пункт менен толукталсын:
"5. Ушул статьянын 1-пунктуна ылайык көрсөтүлгөн документтерди транзиттик декларация катарында кабыл алуу жөнүндө бажы органынын кызмат адамы тарабынан ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган аныктаган тартипте мындай документтерге белги коюлат.".
14. 7-глава төмөнкүдөй мазмундагы 531-статья менен толукталсын:
"531-статья. Бажылык коштоо
1. Бажылык коштоо - ички бажы транзитинде бажы мыйзамдарын сактоону камсыз кылуу максатында бажы органдарынын кызмат адамдары тарабынан ишке ашырылган, ички бажы транзитине ылайык товарларды ташып өтүүчү транспорт каражаттарын коштоо.
2. Бажы органы бажылык коштоо жөнүндөгү чечимди төмөнкү учурларда кабыл алууга укуктуу:
1) ушул Кодекстин 36-главасына ылайык бажы төлөмдөрүн төлөөнү камсыз кылууну көрсөтпөгөндө;
2) ушул Кодекске ылайык тобокелдикти анализдөө тутумунун жана аларды башкаруунун негизинде аныкталган, товарлардын өзүнчө түрлөрүн ташыган учурда;
3) бажы эрежелерин бузуу жөнүндө күчүнө кирген токтом менен такталган, бажы органына ички бажы транзити жөнүндө кабарлоо менен кайрылган күнүнөн тартып, жүк ташуучу тарабынан бир жылдын ичинде жок дегенде бир жолу товарларды, алар жеткирилүүчү жерге жеткирбеген учурда;
4) Кыргыз Республикасынын аймагына адашып жеткирилген же Кыргыз Республикасына алып кирүүгө же Кыргыз Республикасынын аймагы менен транзитке тыюу салынган товарларды кайрадан алып чыгуу, эгерде көрсөтүлгөн товарлар менен бажы чегарасынын даана кесип өткөн жери алып чыгууда бул товарлардын жайгашкан жери менен дал келбеген учурда;
5) ушул Кодекстин 48-статьясынын 2-пунктунун 5 жана 6-пунктчаларына ылайык товарларды ташууда;
6) Кыргыз Республикасынын тышкы соода ишин мамлекеттик жөнгө салуу жөнүндө мыйзамдарына ылайык жөнгө салуунун тарифтик эмес чаралары колдонулган товарлар ташылган учурда.
3. Бажылык коштоо үчүн бажы жыйымдары алынат (240-статья).".
15. 62-статьядагы "чет өлкөлүк товарлар" деген сөздөр "товарлар жана транспорттук каражаттар" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
16. 63-статьянын 3-пунктундагы "бажы контролунун зонасы" деген сөздөрдөн кийин "жана бажы органына товарларды жана транспорттук каражаттарды көрсөтүүчү жер" деген сөздөр менен толукталсын.
17. 67-статья төмөнкүдөй мазмундагы 3-пункт менен толукталсын:
"3. Жазык иши жана бажы иши тармагындагы администрациялык укук бузуулар боюнча буюм далилдери болуп салалган тез бузулуучу товарлардан башка товарларды жана транспорттук каражаттарды убактылуу сактоо соттун чечими же ишти токтотуу жөнүндө токтом мыйзамдуу күчүнө киргенге чейин жүргүзүлөт.".
18 . 78-статьянын 2-пунктунда "Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин нускамасы менен" деген сөздөр "Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилген нускама менен" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
адан ары Кодекстин бардык тексти боюнча "Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин нускамасы менен" деген сөздөр "Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилген нускама менен" деген сөздөргө алмаштырылсын.
19. 90-статьянын 1-пункту төмөнкүдөй мазмундагы 5-пунктча менен толукталсын:
"5) бажы органдары тарабынан идентификацияланышы.".
20. 117-статьядагы 1 жана 4-пункттарында "бажы органы тарабынан" жана "бажы органы" деген сөздөр тиешелүүлүгүнө жараша "ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан" жана "ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган" деген сөздөргө алмаштырылсын.
21. 123-статьянын 1-пунктунда "Бажы алымдарын, салыктарды төлөөдөн шарттуу бошотууну колдонууда" деген сөздөр алып салынсын.
22. 125-статьядагы "эркин жүгүртүүгө чыгаруу үчүн" деген сөздөрдөн кийин "же аларды башка бажы режимине салуу менен" деген сөздөр менен толукталсын.
23. 19-главанын тексти боюнча, 142-статьяны кошпогондо, ар кандай жөндөмөдөгү "жарым-жартылай" деген сөздөн кийин тиешелүү жөндөмөдөгү "шарттуу" деген сөз менен толукталсын;
142-статьядагы "жарым-жартылай" деген сөздөрдөн кийинки "," белги алып салынсын.
24. 145-статьянын 1-пунктундагы "убактылуу ташылып келинген" деген сөздөрдөн кийин "эки жылдан ашкан" деген сөздөр менен толукталсын.
25. 147-статьянын 3-пункту төмөнкүдөй мазмундагы экинчи абзац менен толукталсын:
"Эгерде эркин жүгүртүү үчүн чыгарууда бажы төлөмдөрүн жана салыктарын төлөөдөн бошотуу каралса, жарым-жартылай шарттуу бошотууда төлөнгөн сумма кайтарылбайт жана башка товарларды алып кирүүдө эсепке алынбайт.".
26. 157-статьянын 3-пункту төмөнкүдөй мазмундагы экинчи сүйлөм менен толукталсын: "Түздөн-түз жана жалаң гана реэкспорт үчүн арналган товар катары билдирилген товарлар Бажы кампасынын бажы режимине ушул Кодекстин 92-статьясында каралган шарттарда жайгаштырылат.".
27. 178-статья төмөнкүдөй мазмундагы 9-пунктча менен толукталсын:
"9) баалуу кагаздар (мыйзам менен же аны менен белгиленген тартипте баалуу кагаздардын катарына киргизилген облигация, вексель, чек, банктык сертификат, көрсөтүүчүгө банктык аманат китепчеси, коносамент, акция жана башка документтер).";
9-пунктча тиешелүүлүгүнө жараша 10-пунктча деп эсептелсин.
28. 191-статьянын 3-пункту алып салынсын.
29. 192-статьяда:
статьянын аталышындагы "бажы чегарасы аркылуу" деген сөздөрдөн кийин "өздүк пайдалануу үчүн" деген сөздөр менен толукталсын;
1-пунктта:
биринчи абзацтагы "50" деген сандар "380" деген сандар менен алмаштырылсын;
экинчи абзац төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"Наркы эсептешүү көрсөткүчүнүн 380 өлчөмүнөн ашкан товарларга карата ушул главага ылайык Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган тартипте бажы төлөмдөрү колдонулат.";
үчүнчү абзацтагы "Бажы алымдарын салыктарын төлөөдөн толук бошотуу же бажы алымдарынын, салыктарынын бирдиктүү чени" деген сөздөр "Бажы төлөмдөрүн төлөөдөн толук бошотуу" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
2-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"2. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү акциздик товарларга карата бажы төлөмдөрүн төлөөдөн бошотуу менен жеке жактардын товарларды алып келүүсүнө саны же наркы жагынан чектөөлөрдү белгилөөгө укуктуу.".
3-пункттагы "бажы алымдарын, салыктарын" деген сөздөр "бажы төлөмдөрүн" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
4-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"4. Кыргыз Республикасынын Өкмөтү жеке жактар тарабынан алар туруктуу жашаган жерине көчүп келгенде алынып келген товарларга, качкындар жана көчүп келгендер тарабынан алынып келген товарларга, ошондой эле мурасталуучу мүлккө карата бажы төлөөдөн толук бошотуу ушул статьянын 1-пунктунда белгиленген чектерден ашып кеткен өлчөмдөрдө колдонулуучу учурларды аныктоого укуктуу.".
30. 195-статьянын 1-пунктундагы "Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин нускамасы менен аныкталган жөнөкөйлөштүрүлгөн тартипте" деген сөздөр "Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган жеңилдетилген тартипте" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
31. 197-статьянын 2-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"2. Жеке пайдалануу үчүн бажы алымдарынын, салыктарынын бирдиктүү ставкасы боюнча бажы чегарасы аркылуу өтүүчү товарларга жана транспорттук каражаттарга, ошондой эле эсептик көрсөткүчтүн 40 000 өлчөмүнөн ашпаган баадагы товарларга карата бажы алымдарынын жана салыктардын бирдиктүү ставкасы жана/же бажы төлөмдөрүнүн жыйындысы (аны бажы алымдарын, салыктарды жана башка бажы төлөмдөрүн түзүүгө бөлбөй туруп) колдонулат.
Бажы алымдарынын жана салыктардын, бажы төлөмдөрүнүн жыйындысынын бирдиктүү ставкаларын колдонуунун тартиби, ошондой эле анын өлчөмү Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталат.".
32 . 198-статьянын 1-пунктундагы "чекене" деген сөз алып салынсын.
33. 201-статьянын 2-пунктундагы "көрсөтүлгөн товарлардын" деген сөздөр "топтоштурулган бажы төлөмдөрүн жана/же бажы алымдарынын, салыктардын бирдиктүү ставкасын колдонуу менен" деген сөздөр менен толукталсын.
34. 206-статьянын аталышындагы "Кыргыз Республикасынын" деген сөздөрдөн кийин "эларалык почталык жиберүүлөрүндөгү" деген сөздөр менен толукталсын.
35. 210, 211, 212 жана 216-статьяларындагы "бажы операцияларын ал үчүн белгиленбеген жерлерде жана бажы органдарынын иштөө мезгилинен тышкары убакта жүргүзүүдө, төлөнө турган товарларды бажы жагынан жол-жоболоштуруу үчүн бажы жыйымдарынан тышкары" деген сөздөр алып салынсын.
36. 219-статьянын 2-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"2. Ушул Кодексте каралган учурларда бажы төлөмдөрү жыйынды бажы төлөмү же/жана бажы алымдарынын, салыктардын бирдиктүү ставкалары боюнча бажы төлөмү түрүндө, аларды түзгөн бажы алымдарына, салыктарына жана башка бажы төлөмдөрүнө бөлбөстөн төлөнөт.".
37. 233-статьянын биринчи абзацындагы "228-233-статьяларындагы" деген сөздөр "228-232-статьяларындагы" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
38. 235-статьянын 2-пунктундагы "ошондой эле жеке жактар бажы чегарасы аркылуу жөнөкөйлөштүрүлгөн, жеңилдетилген тартипте алып өткөн товарларга бажы алымдарынын, салыктарынын бирдиктүү ченемдери колдонулган учурлар кирбейт (192-статья)" деген сөздөр "ошондой эле жеке жактар бажы чегарасы аркылуу алып өткөн товарларга топтоштурулган бажы төлөмдөрү жана/же бажы алымдарынын, салыктарынын бирдиктүү ченемдери колдонулган учурлар кирбейт (28-глава)" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
39. 237-статьянын 3-пунктундагы "салыктарынын ставкалары" деген сөздөрдөн кийин ", товарлар эркин айланууга чыгарылгандай" деген сөздөр менен толукталсын.
40. 239-статьяда:
"бул үчүн белгиленгендерден башка жерлерде жана" деген сөздөр "орун алган жер жана/же" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
2-пункттун биринчи сүйлөмүндөгү "операцияларды" деген сөздөрдөн кийин "Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталган тартипте" деген сөздөр менен толукталсын.
41. 240-статьядагы "ар бир саат" деген сөздөр "ар бир толук же толук эмес саат" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
42 . 244-статьянын 3-пунктчасы "демилгеси боюнча жүргүзүлсө" деген сөздөрдөн кийин "бажы органдары тарабынан" деген сөздөр менен толукталсын.
43. 252-статьянын 2-пунктундагы "ушул Кодекстин 258-статьясында белгиленген тартипте берилүүчү" деген сөздөр алып салынсын.
44. 253-статьяда:
1-пункт төмөнкүдөй мазмундагы 5-пунктча менен толукталсын:
"5) камсыздандыруу келишими менен.";
3-пункттагы "камсыздандыруу келишими (258-статья) менен, ошондой эле" деген сөздөр алып салынсын.
45. 260-статьяда:
1-пункттагы "3-4-пункттарында" деген сөз "2-4-пункттарында" деген сөз менен алмаштырылсын;
3-пункттагы "2-пунктуна" деген сөз "1-пунктуна" деген сөз менен алмаштырылсын.
46. 262-статьянын 2-пунктундагы "Кыргыз Республикасынын Салык кодексинин 57-статьясына" деген сөздөр "ушул Кодекстин 391-статьясына" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
47 . 268-статьянын 1-пунктунун 5-пунктчасындагы "145-статьянын 4-пунктунда каралгандан тышкары учурларда" деген сөздөр "145-статьянын 4-пунктунда жана 147-статьянын 3-пунктунда каралгандан тышкары учурларда" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
48. 274-статьянын 1-бөлүгүндөгү "бажы ишин жүргүзүү" деген сөздөрдөн кийин "бажы контролунун туруктуу зонасы болгон" деген сөздөр менен толукталсын.
49. 280-статья төмөнкүдөй мазмундагы 2-бөлүк менен толукталсын:
"Бажылык жол-жоболоштуруунун приоритеттүү тартибин пайдалануу шарты ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталат.".
50. 281-статьяда:
1-пунктунда:
биринчи абзацындагы "атайын жөнөкөйлөштүрүлгөн жол-жоболору" деген сөздөрдөн кийин "жана тобокелдикти башкаруу тутумун пайдалануу жолу менен контролдоо" деген сөздөр менен толукталсын;
экинчи абзацындагы "жол-жоболордун "Администрациялык жоопкерчилик жөнүндөгү" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында каралган бажы иштери жаатындагы администрациялык укук бузуулар тууралуу иштер боюнча колдонууга киргизилген жана аткарылбаган токтомдорго;" деген сөздөр "жол-жоболор, Администрациялык жоопкерчилик жөнүндө Кыргыз Республикасынын Кодексинде каралган бажы иштери жаатындагы администрациялык укук бузуулар тууралуу иштер боюнча колдонууга киргизилген жана аткарылбаган токтомдор жана бажы төлөмдөрүн төлөөдөгү карыздары жокторго;" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
пункт төмөнкүдөй мазмундагы бешинчи абзац менен толукталсын:
"-минималдуу тобокелдик категориясына таандык болгондор.";
2-пункт алып салынсын.
51. 291-статья төмөнкүдөй мазмундагы 4-пункт менен толукталсын:
"4. Кыргыз Республикасынын бажы аймагына бажы эрежелерин бузуу менен алынып кирилген товарларга карата бажы декларация жазык же администрациялык жоопкерчиликке тартуу тууралуу соттун же ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын (кызмат адамынын) чечими мыйзамдык күчүнө кирген күндөн тартып же жоопкерчиликтен бошотуу же бажы эрежелерин бузуу жөнүндө иштин токтотулушу тууралуу соттун, ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын (кызмат адамынын) чечими мыйзамдык күчүнө кирген күндөн тартып отуз календардык күндүн ичинде берилет.".
52. 295-статьянын 4-пункту төмөнкүдөй мазмундагы абзац менен толукталсын:
"Муну менен бирге кайра чакырылган жүк бажы декларациясы ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталган тартипте жокко чыгарылат.".
53. 310-статьянын 4-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын.
"4. Бажы контролунун формаларын тандоо учурунда тобокелдикти башкаруу тутуму пайдаланылат. Бажы чегарасы аркылуу товарларды өткөрүүдөгү бажы контролу, бажы органдары товар өткөрүп жаткан адам тарабынан бажы мыйзамдары сакталып жаткандыгын ырастоого жетээрлик минималдык деңгээлде жүргүзүлүшү керек. Бажы органдары бажы контролунан өтө турган товарларды, транспорттук каражаттарды, документтерди жана адамдарды аныктоо үчүн анализ жана тобокелдикти башкаруу ыкмаларын пайдаланышат.".
54. 43-глава төмөнкүдөй мазмундагы 3101-статья менен толукталсын:
"3101-статья. Тобокелдикти башкаруу тутумуна негизделген бажы контролунун принциптерин пайдалануу боюнча бажы органдарынын иштери
Бажы органдары бажы чегарасы аркылуу товарларды жана транспорттук каражаттарды өткөрүүгө байланышкан маалыматтарды жыйнайт жана иштеп чыгат, тобокелдикти башкаруу ыкмасын пайдалануу менен статистикалык жана оперативдүү маалыматтарды талдайт. Бажы чегарасы аркылуу товарларды өткөрүүгө чек коюуга негиз болбогон, бажы контролунун жиктелген формаларын пайдалануу үчүн бажы контролун өткөрүүдө пайдаланылган тобокелдиктин көрсөткүчтөрүнүн тизмесин аныкташат. Бажы ишинин маселелери боюнча ыйгарым укуктуу орган тарабынан аныкталган тартипте, адамдар минималдуу же максималдуу тобокелдик категориясына киргизилиши мүмкүн.
Адамдарды минималдуу жана максималдуу тобокелдик категориясына киргизүү жана аларга карата бажы жол-жоболорунун жана бажы контролунун формаларынын башка түрлөрүн пайдалануу анализдин жана тобокелдикти баалоонун негизинде аныкталат.
Бажы органдары адамдарды профилдөөнү жүргүзүү жана аларды категориялар боюнча бөлүү үчүн тобокелдикти башкаруунун ыкмаларынын негизинде төмөнкүдөй жол-жоболорду контролдоону жүргүзүшү керек:
1) бажы процедураларын өтүүдө артыкчылыкка ээ болгон, өз эрки менен, бажы мыйзамдарын сактаган;
2) жогорку даражадагы контролду талап кылган.".
55. 313-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"313-статья. Бажы контролунун зоналары
1. Ушул Кодекс менен аныкталган жерлерде бажы контролу жана бажы жол-жоболору боюнча процедураларды жүзөгө ашыруу максатында туруктуу же убактылуу болушу мүмкүн болгон бажы көзөмөлүнүн зоналары түзүлөт.
2. Бажы контролунун туруктуу зоналары бажы чек арасын бойлото, бажы чек арасы аркылуу өткөрүү пункттарында, бажы органдарына тиешелүү жайларда жана аймактарда, бажы иш-аракеттерин жүзөгө ашыруу чөйрөсүнө жакын жерлерде түзүлөт.
3. Бажы контролунун убактылуу зоналары ушул статьянын 2-пункту менен каралбаган башка жерлерде түзүлөт.".
56. 316-статьяда:
8-пунктча төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"8) аудит ыкмаларын пайдалануу менен бажы контролун жүргүзүү;";
статья төмөнкүдөй мазмундагы 9-пунктча менен толукталсын:
"9) товарларды эсепке алуу.".
57. 323-статьяда:
1-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"1. Бажы органдары тобокелдикти башкаруунун тутумунун принциптерин колдонуп аудит ыкмаларын пайдалануу менен бажы контролун жүргүзөт.";
2, 3, 5 жана 7-пункттардагы ар кандай жөндөмөлөрдөгү "аудит" деген сөз "аудит ыкмаларын пайдалануу менен жүргүзүлүүчү бажы контролу" деген тиешелүү жөндөмөлөрдөгү сөздөр менен алмаштырылсын;
2-пункттагы "органдын жетекчисинин же" деген сөздөрдөн кийин "аудит өткөрүлө турган адамга түп нускасы берилген, ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан берилген жазма буйруктун негизинде" деген сөздөр менен толукталсын;
2-пункттун экинчи сүйлөмү алып салынсын;
4-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"4. Аудит ыкмаларын колдонуу менен бажы контролун жүргүзүү жылына бир жолу жана аны өткөрүүгө керек болгон, отуз жумуш күнүнөн ашпаган минималдуу убакытта өткөрүлүшү керек. Аудит ыкмаларын колдонуу менен бажы контролун жүргүзүүнүн мөөнөтү адамга документтерди көрсөтүү жөнүндө талапты берген учурдун ортосу менен бажы органынын суроо-талаптары боюнча маалыматтарды жана документтерди алган учурда токтото турат. Аудит ыкмасын колдонуу менен бажы контролун жүргүзүү текшерилип жаткан адамдын өндүрүштүк же коммерциялык иш-аракеттерин жүргүзүүгө тоскоол болбошу керек.";
6-пункт алып салынсын.
58. 325-статьянын 1-пунктундагы "Товарларды, транспорттук каражаттарды" деген сөздөрдөн кийин ", идентификациялоо каражаттарын" деген сөздөр менен толукталсын.
59. 334-статьянын биринчи бөлүгүндөгү "бажы органдары" деген сөздөрдөн кийин "Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин нускамасы менен тизмеси жана колдонуу тартиби аныкталган" деген сөздөр менен толукталсын.
60 . 342-статьянын 3-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"3. Арыз берүү учурунда арыз ээси ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга шектүү деп эсептелген товар контрафакттык эмес экени далилденсе, декларантка товарларды чыгарууну токтото турууга байланыштуу чыгымдардын жана келтирилген зыяндардын ордун толтуруу тууралуу милдеттенме берет. Чыгымдардын ордун толтуруу жөнүндө милдеттенменин формасы жана мазмуну, ошондой эле милдеттенменин аткарылышын камсыз кылуучу өлчөм Кыргыз Республикасынын жарандык мыйзамдары менен бекитилген тартипте ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталат.".
61. 345-статьянын 3-пункту төмөнкүдөй мазмундагы экинчи абзац менен толукталсын:
"Арыз ээси кабарлаган учурда бажы органы арыз ээсинен милдеттенменин аткарылышын камсыз кылууну талап кылууга укуктуу. Арыз ээси товарларды чыгарууну токтото туруу жөнүндө кабарлоо алган күндөн тартып 3 жумуш күнүнүн ичинде милдеттеменин аткарылышын камсыз кылуу үчүн төлөшү керек.".
62. 346-статья төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"346-статья. Бажы органдарынын чыгашаларынын жана декларанттын
чыгымдарынын ордун толтуруу
1. Арыз ээси бажы органынын чыгымдарынын ордун төмөнкүдөй учурларда толтурат:
1) эгер сот органдарында доо ишин козгоо жөнүндө документалдык тастыктоо бербесе;
2) эгер соттун чечими менен кармалган товар контрафакттык эмес экени далилденсе.
2. Декларант бажы органынын чыгымдарынын ордун кармалган товар контрафакттык экени далилденсе толтурат.
3. Товарды чыгарууну токтото турууга байланыштуу бажы органынын чыгымдарынын көлөмүн аныктоо тартиби ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталат, ал эми пикир келишпестиктер пайда болгон учурларда сот тарабынан аныкталат.".
63. 348-статьянын 1-пункту төмөнкүдөй мазмундагы 4-пунктча менен толукталсын:
"4) арыз ээси ушул Кодекстин 345-статьясынын 3-пункту менен белгиленген мөөнөттө милдеттенменин аткарылышын камсыз кылуу үчүн төлөбөсө.".
64. 351-статьянын 2-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"2. Бажы органы декларанттан соттун тиешелүү чечиминин негизинде контрафакттык товарды жок кылууну талап кылууга укуктуу. Декларант, ыйгарым укуктуу ээси же башка кызыкчылыгы бар адам Кыргыз Республикасынын мыйзамдары менен белгиленген тартипте даттанууга укуктуу.".
65. 355-статьянын 5-пунктунда "ээлик кылуу, пайдалануу жана төлөө укуктарын" деген сөздөр "менчик укугу" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
66. 383-статьянын 1-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"1. Ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган кызыкчылыгы бар адамдын суроо-талабы боюнча Тышкы экономикалык иш-аракеттин товардык номенклатурасына ылайык товарлардын классификациясы, алардын бажы наркы, товар өндүрүлгөн өлкө жөнүндө алдын ала чечим чыгарат.".
67. 389-статьяда:
2-пункт алып салынсын;
3-пункттагы "жогорку органга жана (же) сотко, арбитраждык сотко даттануу менен кайрылуу" деген сөздөр "ушул главада бекитилген тартипте кайрылуусу" деген сөздөр менен алмаштырылсын.
68. 390-статьяда:
1-пункт төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"1. Бажы органынын кызмат адамынын чечимине, аракетине (аракетсиздигине) карата даттануу мындай чечимди кабыл алган же аракет (аракетсиздик) жасаган кызмат адамы кызмат өтөп жаткан бажы органына же ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга берилет. Бажы органынын чечимине, аракетине (аракетсиздигине) карата даттануу ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга берилет.";
3-пункт алып салынсын.
69. 391-статья төмөнкүдөй мазмундагы 2-бөлүк менен толукталсын:
"Бажы органынын бажы төлөмдөрүн жана туумдарды төлөө жөнүндө талабына карата даттануу он күнгө чейинки мөөнөттө берилиши керек.".
70. 397-статьянын 1-пункту төмөнкүдөй редакцияда баяндалсын:
"1. Бажы органынын чечимине, аракетине (аракетсиздигине) карата даттануу ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан каралат.
Бажы органынын кызмат адамынын чечимине, аракетине (аракетсиздигине) карата берилген даттануу ал кызмат адамы кызмат өтөп жаткан бажы органы тарабынан каралат, ал эми бажы органынын жетекчисинин чечимине, аракетине (аракетсиздигине) карата берилген даттануу ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан каралат.
Ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын чечимине, аракетине же аракетсиздигине карата берилген даттануу жогору турган мамлекеттик орган тарабынан каралат.".
71. 398-статьядагы "жогору турган мамлекеттик орган тарабынан" деген сөздөр алып салынсын.
72. 399-статьяда:
1-пункттун 2-пунктчасындагы "кызматкеринин" деген сөз "кызмат адамынын" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
2-пункттун биринчи абзацындагы "жогору турган мамлекеттик орган" деген сөздөр "аны карап жаткан орган" деген сөздөр менен алмаштырылсын;
3-пункттагы "жогору турган мамлекеттик органдын атынан" деген сөздөр алып салынсын;
статья төмөнкүдөй мазмундагы 5-пункт менен толукталсын:
"5. Ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан ушул статьяга ылайык кабыл алынган даттанууну карап чыгуусунун жыйынтыгы менен макул эмес адам, кабыл алынган чечимдин көчүрмөсүн алган күндөн тартып 30 күндүн ичинде тиешелүү сот органына даттанууга укуктуу.".
2-берене. Ушул Мыйзам расмий жарыяланган күндөн 15 күн өткөндөн кийин күчүнө кирет.

Кыргыз Республикасынын Президенти К. БАКИЕВ
Бишкек шаары, Өкмөт Үйү, 2008-жылдын 5-августу, №196.



Наименование партии
Политическая партия "Прогрессивно- Демократическая партия "Эркин Кыргызстан" (ЭрК)
Политическая партия "Партия национального возрождения - Асаба"
Политическая партия "Партия коммунистов Кыргызстана"
Политическая партия "Республиканская народная партия Кыргызстана"
Политическая партия "Аграрная партия Кыргызской Республики"
Политическая партия "Демократическая партия женщин и молодежи Кыргызстана - "Новая сила"
Политическая партия "Ветеранов войны в Афганистане и участников других локальных конфликтов"
Политическая партия "Жаны Кыргызстан"
Политическая партия "Социал-демократическая партия Кыргызстана"
Политическая партия "Партия народа" (обездоленных)
Политическая партия "Партия защиты интересов работников промышленности, сельского хозяйства и малообеспеченных семей Кыргызской Республики"
Политическая партия "Партия экономического возрождения Кыргызской Республики"
Политическая партия "РОДИНА"
"Республиканская партия Кыргызстана" (РПК)
Политическая партия "Социалистическая партия "Ата-Мекен"
Политическая партия "Партия Демократическое движение Кыргызстана"
Политическая партия действия "Моя страна" (Менин олком)
Политическая партия "Ар-Намыс" (Партия достоинства)
Политическая партия "Коммунистическая партия Кыргызстана"
Политическая партия "Местных сообществ и крестьян (фермеров) Кыргызстана" (крестьянская (фермерская) партия Кыргызстана)
Политическая партия "Республиканская партия Кыргызстана "Адилет"

"Партия Кайран-Эл"
Политическая партия "Партия пенсионеров Кыргызстана"
Политическая партия "Эркиндик"
Политическая партия "Молодежная партия Кыргызстана"
Политическая партия "Унитарная партия "Упряжка"
Политическая партия "Экологическая партия Зеленых "АРЧА"
Политическая партия "Республиканская единая политическая партия "Элмурас"
Политическая партия "ГЛАС НАРОДА"
Политическая партия "Демократическая партия развития"
Политическая партия "Партия "Согласие"
Политическая партия "Кыргызстан Келечеги-Будущее Кыргызстана"
Политическая партия регионов Кыргызстана "Элет"
Республиканская общественно-политическая партия "Партия застройщиков Кыргызстана"
Политическая партия "Партия справедливости и прогресса"
Политическая партия Народов Кыргызстана "Элнуру"
Политическая партия единства и развития "Алга, Кыргызстан"
Политическая партия "Строители Кыргызстана"
Политическая партия "Демократическая партия "Туран"
Политическая партия "Партия Зеленых Кыргызстана"
Политическая партия "Народная Партия "Акыйкат- Справедливость"
Политическая партия "Патриотическая Партия Единения Кыргызстана"
Политическая партия единства и развития "Мекен Биримдиги"
Политическая партия "Народно-патриотическая партия "Элдик биримдик"
Общественная политическая партия "Кыргыз кылымы"
Политическая Социал-демократическая партия "Народное согласие"
Политическая партия "Единство Кыргызстана"
Политическая партия Демократическая партия "Жарык Кыргызстан" (Светлый Кыргызстан)
Политическая партия Единства и развития "ЭНЕ ТИЛ"
Политическая партия "Народное движение Кыргызстана"
Политическая партия "Демократическая партия "Калыстык бийлик"
Демократическая партия Кыргызстана "Бир Эл"
Республиканская политическая партия Народного единства "Кыргыз Эл"
Народно-демократическая партия "Айкол-Манас"
Политическая партия "Народно-патриотическая партия "Элдик ынтымак"
Национал-демократическая партия "Улуу Биримдик"
Политическая партия "Кыргызстан Аялдары"
"Республиканская политическая партия труда и единства"
Политическая партия "КЫРГЫЗСКАЯ КОНСЕРВАТИВНАЯ РЕСПУБЛИКАНСКАЯ ПАРТИЯ"
Республиканская политическая партия "Марксистко-Ленинская Единая Коммунистическая партия Кыргызского народа"
Республиканская политическая партия "Независимая жизнь"
Республиканская Политическая партия "Умай эне"
Политическая партия "Мы за прогресс"
Политическая партия Союз демократических сил "Акшумкар"

Политическая партия "Либерально-Прогрессивная партия"
Политическая партия "Авангард"

Политическая партия "Народная Патриотическая партия Кыргызстана "Тынчтык"
Политическая партия "Крестьянская
(фермерская) партия Кыргызстана"
Политическая демократическая партия "АТА жолу"
Политическая партия "МУДРОСТЬ"
"Народная политическая партия "Ала-Тоо"
Республиканская политическая партия "Санжыра"
Политическая партия "Партия транспортников Кыргызской Республики"
Политическая партия "За здоровый Кыргызстан"
Политическая партия "Патриоты Кыргызстана"
Республиканская демократическая политическая партия "За жизнь без барьеров"
Политическая партия "Демократическая партия "Столица"
Политическая партия "Жаңы-Мезгил"
Политическая партия
"Родителей Коломто"
Республиканская политическая партия "Кыргыз Жери"
Политическая партия "Согласие, Единство, Сплоченность"- "Куттуу Эл" (возрождение великого наследия народа Кыргызстана)
Идеалистическая демократическая политическая партия "Ата-Журт"
Республиканская политическая партия Кыргызстана "ТАЗА-КООМ"
Политическая партия "Защитники Отечества и правопорядка - "Чындык" - "Правда"
Политическая партия демократического развития "КУТ - Кыргызстандын Улуттарынын Тилектештиги"
Политическая партия "Мекен-Туу"
Политическая партия "Единый Кыргызстан"
Политическая партия "Партия ветеранов и молодежи Кыргызстана"
Политическая партия "БЕРЕН"
Политическая партия "Кыргызстандын тамеки жана Пахта өстүрүүчү дыйкандар"
Политическая партия "Эл менен"
Политическая партия "Рабочих и крестьян Кыргызстана"
Политическая партия "ЗАМАНДАШ"
Политическая партия "ЖАШАСЫН КЫРГЫЗСТАН"
Республиканская политическая партия "Улуу Кыргыз"
Социал-демократическая политическая партия "Эл-Талабы"
Народно-политическая партия демократического развития "Эл келечеги"
Политическая партия Кыргызской Республики "Бакубат Кыргызстан"
Политическая партия "Народная партия
"Ак Жол"
Политическая партия "Аалам - партия беспартийных"
Политическая партия "Свобода выбора"
Политическая партия движущих сил
Народная политическая партия "Улут Ордо"
Политическая партия "Абийирдүү Кыргызстан"
Республиканская политическая партия
"МЕКЕН ТУУСУ"

Ф.И.О руководителя
Турсунбай Бакир уулу


Бекназаров Азимбек Анаркулович

Масалиев Исхак Абсаматович

Тентиев Дженишбек Абдиевич

Алиев Эсенгул Алиевич, Медетбеков
Шамшыбек Осмонкулович
Шайлиева Токон Асановна


Таштанбеков Акбокон Дукенович


Сыдыков Усен Сыдыкович
Атамбаев Алмазбек Шаршенович

Эшимканов Мелис Асаналиевич

Айтикеев Акбаралы Ысырайылович



Хон Валерий Павлович

Акбаров Азамжан Сайдуллаевич
Токомбаев Гияз Асанбекович

Текебаев Омурбек Чиркешович

Черноморец Виктор Викторович

Оторбаев Джоомарт Каипович

Кулов Феликс Шаршенбаевич

Ажибекова Клара Ажибековна

Исаков Эсенгул Байдалиевич


Касымов Тойчубек Касымович,
Борубаев Алтай Асылканович,
Жумалиев Кубанычбек Мырзабекович
Мулкубатов Токтобай
Шабданалиева Замира Акиевна

Тургуналиев Топчубек
Бакыев Айдарали Курманбекович

Пахомов Александр Александрович

Турдумалиев Сазыкбай Абдрахманович

Боромбаева Токтокан Жолуевна

Марипов Болотбек Арапбаевич
Абылов Мамбетжунус Абылович

Кудабаева Шаткуль Исалиевна
Жумаев Гулжигит Бекболотович

Касиев Накен Касиевич

Нургазиев Абыш Нургазиевич, Абдразаков Бейшенбек Токтобаевич, Казыбаев Нарынбек Тентимишович
Иманалиев Муратбек Сансызбаевич

Абдылдаев Таалайбек Адылбаевич

Макарова Татьяна Михайловна

Момунов Замир Дарвинович

Сарпашов Эмир-Раадик Дуйшекеевич
Булекбаев Эркин Касымович

Душебаев Кенешбек Асанбекович

Алыбаев Айбек Ташибекович

Орозалиев Самаган Мурзабекович

Маматов Кайрат Адамкалиевич

Толобеков Батырбек Сайпидинович

Акназарова Роза Корчубековна

Алымкулов Болот Карыпбекович

Умбеталиев Расул Акматович


Муканбетова Гульзат Турдукожоевна

Черноморец Виктор Викторович

Байтереков Курманбек
Субанбеков Бакирдин Жамалович

Усупбаев Анарбек Чолпонкулович

Осмонов Шермамат

Анарбаев Эсенбек Анарбаевич

Каптагаев Эмилбек Саламатович

Алтыбаева Дыльбары Тойчуевна

Темирбаев Курманбек Токтосунович

Усубакунов Болотбек Мамытович


Медербеков Жалил


Исаков Толкунбек Маматович

Шарипова Салима Канатбековна

Мусабаев Муратбек Турдумбекович
Байболов К. К., Бешимов Б. Дж., Лесниченко В. М., Урманаев С.И., Сариев Т.А., Артыкбаев О.М.
Кунакунов Максат Касымжанович

Балтагулов Жалалбек Торогельдиевич

Аширбаев Элкинбек Токтогонович

Асылбеков Куттубек Бообекович

Мамытов Бекибай

Омуркулова Дамира Касымовна
Исмаилов Батырбек Талипович
Карабаев Эднан Осканович

Абдрасилов Абдрахим Акчалович

Уметалиев Юсупжан Калжигитович

Орозбаков Алмас Сатаркулович

Сысоенко Людмила Ильинична

Мусабаев Атай Нурбекович

Муладжапов Наркас
Молдобаев Болот Сатарович

Садыбакасова Шарипа

Сарыгулов Дастан Исламович


Темишов Базарбай

Ибрагимов Мухаммед Тургунович

Бейшекеев Сыймык Токтогулович


Джанузаков Болот Чыныбаевич


Сарымсаков Кенжалы
Мадумаров Адахан Кимсанбаевич
Чотбаев Абдыгул Абдрашитович

Асанакунов Мирбек Аскерович
Сыранов Алмазбек Абдыжапарович

Айманбаев Сабырбек Каниетович
Акматова Сюита Камалидиновна

Омуракунов Мухтарбек Суйуналиевич
Назарматов Изат Асанкулович

Дыйканбаев Болотбек Жусупович

Узакбаев Камчыбек Аскарбекович

Карабаева Канымбу Исраиловна

Сатыбалдиев Жанторо

И.о. Ибраимова Эльмира Султановна

Малиев Арсланбек Касымакунович

Лисовский Владислав Нарцисович
Сушанло Шамиль
Токтоболотов Николай Кулгатонович
Асанова Нуржан Борбугуловна

Дегенбаева Элнура Майрамбековна



Министерство финансов Кыргызской Республики
ОБЪЯВЛЯЕТ КОНКУРС
I. На замещение вакантных административных государственных должностей центрального аппарата:
Управление бюджетной политики
главный специалист отдела среднесрочного прогнозирования - 1 шт.ед.
Управление бюджетной политики
главный специалист отдела бюджета развития - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела бюджета развития - 1 шт.ед.
Управление политики социальных расходов
главный специалист отдела здравоохранения и социальной защиты - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела здравоохранения и социальной защиты - 1 шт.ед.
Управление политики расходов в системе государственного управления
ведущий специалист сектора анализа штатной численности - 1 шт.ед.
Управление политики финансирования реального сектора
ведущий специалист отдела финансирования инфраструктуры - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела финансирования инфраструктуры - 1 шт.ед.
Управление политики межбюджетных отношений
начальник управления политики межбюджетных отношений - 1 шт.ед.
главный специалист отдела политики межбюджетных отношений - 1 шт.ед.
ведущий специалист отдела политики межбюджетных отношений - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела методологии местных бюджетов - 1 шт.ед.
Управление планирования и мониторинга местных бюджетов
специалист 1 категории отдела планирования местных бюджетов - 1 шт.ед.
Управление финансово-экономического анализа и прогноза
специалист 1 категории отдела финансово-экономического анализа - 1 шт.ед.
заведующий отделом финансово-экономического прогноза - 1 шт.ед.
главный специалист отдела финансово-экономического прогноза - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела финансово-экономического прогноза - 1 шт.ед.
Управление политики формирования государственных доходов
заведующий отделом анализа и прогнозирования доходов государственного бюджета - 1 шт.ед.
главный специалист отдела анализа и прогнозирования доходов государственного бюджета - 2 шт.ед.
ведущий специалист отдела фискального законодательства и оценки - 1 шт.ед.
Управление внешней финансовой помощи
ведущий специалист отдела планирования и мониторинга внешней финансовой помощи - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела планирования и мониторинга внешней финансовой помощи - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела координации технической и программной помощи - 1 шт.ед.
Управление интеграционных объединений и внешних связей
ведущий специалист отдела внешних связей - 1 шт.ед.
Управление правовой поддержки
специалист 1 категории отдела правовой экспертизы - 1 шт.ед.
Управление финансового контроля
начальник управления финансового контроля - 1 шт.ед.
главный специалист управления финансового контроля-2 шт.ед.
ведущий специалист управления финансового контроля - 3 шт.ед.
Центральное казначейство
главный специалист отдела учета доходов - 1 шт.ед.
заведующий отделом анализа отчетов - 1 шт.ед.
ведущий специалист отдела анализа отчетов - 1 шт.ед.
ведущий специалист отдела методологической и организационной работы - I шт.ед.
специалист 1 категории отдела методологической и организационной работы - 1 шт.ед.
ведущий специалист отдела автоматизации - 4 шт.ед.
специалист 1 категории отдела автоматизации- 1 шт.ед.
Управление организационно-технического обеспечения
начальник управления организационно-технического обеспечения - 1 шт.ед.
заведующий отделом организационного обеспечения и протокола - 1 шт.ед.
главный специалист отдела организационного обеспечения и протокола - 1 шт.ед.
ведущий специалист отдела организационного обеспечения и протокола - 1 шт.ед.
специалист 1 категории отдела организационного обеспечения и протокола- 1 шт.ед.
заведующий отделом информационных систем - 1 шт.ед.
Самостоятельные подразделения
главный специалист сектора по связям с общественностью - 1 шт.ед.
ведущий специалист сектора по связям с общественностью - 1 шт.ед.

II. На замещение вакантных административных государственных должностей территориальных органов и подведомственных организаций
начальник Чуйского районного финансового отдела
начальник Ысык-Атинского районного финансового отдела
начальник Панфиловского районного финансового отдела
начальник Майлуу-Сууского городского финансового отдела Джалалабадской области
начальник Таш-Кумырского городского финансового отдела Джалалабадской области
начальник Тогуз-Тороуского районного финансового отдела Джалалабадской области
начальник Ат-Башинского районного финансового отдела Нарынской области
начальник Сулктинского городского финансового отдела
начальник Баткенского районного финансового отдела
заведующий Ленинским районным отделением казначейства по г.Бишкек
заведующий Ала-Букинским районным отделением казначейства Джалалабадской области
заведующий Токтогульским районным отделением казначейства
заведующий Сузакским районным отделением казначейства
заведующий Ак-Талинским районным отделением казначейства Нарынской области
заместитель начальника Управления драгоценных металлов при Министерстве финансов Кыргызской Республики
ведущий специалист Отдела внутреннего аудита по Баткенской., Джалал-Абадской, Ошской областям и г.Ош
главный специалист Отдела внутреннего аудита по Баткенской, Джалал-Абадской, Ошской областям и г.Ош
ведущий специалист Отдела внутреннего аудита по Таласской, Чуйской областям и г.Бишкек
Общие квалификационные требования:
? образование высшее в соответствующей области, знание законодательства Кыргызской Республики в соответствующей отрасли, хорошие аналитические и организаторские способности, управленческие навыки, хорошие навыки работы на компьютере.
Требования к стажу и опыту работы:
? начальник управления центрального аппарата, заместитель начальника УДМ при Министерстве финансов Кыргызской Республики - стаж государственной службы на старших должностях не менее пяти лет или стаж работы по специальности не менее семи лет.
? заведующий отделом в управлении, начальник районного, городского финансового отдела, заведующий районным отделением казначейства, главный специалист центрального аппарата - стаж государственной службы на младших должностях не менее одного года или стаж работы по специальности не менее трех лет.
? главный специалист территориальных органов, ведущий специалист, специалист 1 категории - стаж государственной службы в соответствующей сфере или стаж по специальности желателен.
Для участия в конкурсе необходимо представить следующие документы: личное заявление, личный листок по учету кадров (с фотографией, контактными телефонами и др.), автобиография, резюме (дополнительные сведения), копии документов об образовании, о повышении квалификации, трудовой книжки (заверенную нотариально или службами управления персоналом по месту работы). Конкурс проводится в соответствии с законодательством о государственной службе Кыргызской Республики.
Документы для участия в конкурсе на вакантные должности центрального аппарата необходимо представить до 20 августа 2008 года, на вакантные должности территориальных и подведомственных органов до 31 августа 2008 года по адресу: г.Бишкек, бул.Эркиндик, 58, каб. №107 (отдел по работе с персоналом), справки по тел.: 62-66-63, 66-71-61.
Информация о требованиях, функциональных обязанностях и др. по вакансиям - на сайте wwvv.minfin.kg www,csa..gov.kg, еженедельнике "Госслужба и карьера".

Кыргыз Республикасынын Финансы министрлиги
Конкурс жарыялайт:
I. Борбордук аппараттагы мамлекеттик административдик бош кызмат орундарын ээлөө үчүн
Бюджет саясаты башкармалыгы
орто тез мөөнөттүү божомолдоо бөлүмүнүн башкы адиси-1 шт.бирдик.
Бюджет саясаты башкармалыгы
өнүктүрүү бюджети бөлүмүнүн башкы адиси - 1 шт. бирдик.
өнүктүрүү бюджети бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Социалдык чыгымдар саясаты башкармалыгы
саламаттыкты сактоо жана социалдык коргоо бөлүмүнүн башкы адиси-1 шт.бирдик.
саламаттыкты сактоо жана социалдык коргоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси -1 шт.бирдик.
Мамлекеттик башкаруу системасындагы чыгымдар саясаты башкармалыгы
штаттык санды анализдөө секторунун жетектөөчү адиси-1 шт. бирдик.
Реалдуу секторду финансылоо саясаты башкармалыгы
инфраструктураларды финансылоо бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
инфраструктураларды финансылоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Бюджеттер аралык мамилелер саясаты башкармалыгы
бюджеттер аралык мамилелер саясаты башкармалыгынын начальниги - 1 шт. бирдик.
бюджеттер аралык мамилелер саясаты бөлүмүнүн башкы адиси - 1 шт. бирдик.
бюджеттер аралык мамилелер саясаты бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
жергиликтүү бюджеттердин методологиясы бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Жергиликтүү бюджеттерди пландоо жана мониторинг жасоо башкармалыгы
жергиликтүү бюджеттерди пландоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси -1 шт. бирдик.
Финансы­экономикалык анализдөө жана божомолдоо башкармалыгы
финансы­экономикалык анализдөө бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
финансы­экономикалык божомолдоо бөлүмүнүн башчысы - 1 шт. бирдик.
финансы­экономикалык божомолдоо бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
финансы­экономикалык божомолдоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Мамлекеттик кирешелерди калыптандыруу саясаты башкармалыгы
мамлекеттик бюджеттин кирешелерин анализдөө жана божомолдоо бөлүмүнүн башчысы - 1 шт. бирдик
мамлекеттик бюджеттин кирешелерин анализдөө жана божомолдоо бөлүмүнүн башкы адиси -2 шт.бирдик.
фискалдык мыйзамдар жана баалоо бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
Тышкы финансылык жардам башкармалыгы
тышкы финансылык жардамды пландоо жана мониторинг жасоо бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
тышкы финансылык жардамды пландоо жана мониторинг жасоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
техникалык жана программалык жардамдарды координациялоо бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Интеграциялык бирикмелер жана тышкы байланыштар башкармалыгы
тышкы байланыштар бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
Укуктук колдоо көрсөтүү башкармалыгы
укуктук экспертиза бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Финансылык көзөмөл башкармалыгы
финансылык көзөмөл башкармалыгынын начальниги - 1 шт. бирдик.
финансылык көзөмөл башкармалыгынын башкы адиси - 2 шт. бирдик.
финансылык көзөмөл башкармалыгынын жетектөөчү адиси - 3 шт. бирдик.
Борбордук казыначылык
кирешелерди эсепке алуу бөлүмүнүн башкы адиси - 1 шт. бирдик
отчетторду анализдөө бөлүмүнүн башчысы - 1 шт. бирдик
методологиялык жана уюштуруу иштери бөлүмүнүн жетектөөчү адиси -1 шт. бирдик
методологиялык жана уюштуруу иштери бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик
автоматташтыруу бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 4 шт. бирдик.
автоматташтыруу бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
Уюштуруу­техникалык жактан камсыздоо башкармалыгы
уюштуруу­техникалык жактан камсыздоо башкармалыгынын начальниги - 1 шт. бирдик.
уюштуруучулук жактан камсыздоо жана протокол бөлүмүнүн башчысы - 1 шт. бирдик.
уюштуруучулук жактан камсыздоо жана протокол бөлүмүнүн жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.
уюштуруучулук жактан камсыздоо жана протокол бөлүмүнүн I категориядагы адиси - 1 шт. бирдик.
маалыматтык системалар бөлүмүнүн башчысы - 1 шт. бирдик.
Өз алдынчалуу бөлүкчөлөр
коомчулук менен байланышуу боюнча сектордун башкы адиси - 1 шт. бирдик.
коомчулук менен байланышуу боюнча сектордун жетектөөчү адиси - 1 шт. бирдик.

II. Территориялык органдардын жана мекеменин алдындагы уюмдардын административдик бош кызмат орундарын ээлөө үчүн
Чүй районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Ысыката районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Панфилов районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Жалалабат облусунун Майлуусуу шаардык финансы бөлүмүнүн начальниги
Жалалабат облусунун Ташкөмүр шаардык финансы бөлүмүнүн начальниги
Жалалабат облусунун Тогузторо районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Нарын облусунун Атбашы районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Сүлүктү шаардык финансы бөлүмүнүн начальниги
Баткен районунун финансы бөлүмүнүн начальниги
Бишкек шаарындагы Ленин райондук казначейлик бөлүмүнүн башчысы
Жалалабат облусунун Алабука райондук казначейлик бөлүмүнүн башчысы
Токтогул райондук казначейлик бөлүмүнүн башчысы
Сузак райондук казначейлик бөлүмүнүн башчысы
Нарын облусунун Акталаа райондук казначейлик бөлүмүнүн башчысы
Кыргыз Республикасынын финансы министрлигинин алдындагы баалуу металлдар Башкармалыгынын начальнигинин орунбасары
Баткен, Жалалабат, Ош облустары жана Ош шаары боюнча ички аудит бөлүмүнүн жетектөөчү адиси
Баткен, Жалалабат, Ош облустары жана Ош шаары боюнча ички аудит бөлүмүнүн башкы адиси
Талас, Чүй облустары жана Бишкек шаары боюнча ички аудит бөлүмүнүн жетектөөчү адиси
Жалпы квалификациялык талаптар:
? тийиштүү тармак жаатындагы жогорку билим, тийиштүү тармак боюнча Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын билүүсү, мыкты аналитикалык жана уюштуруучулук жөндөмдүүлүгү, башкаруучулук көндүмү, компьютерде мыкты иштей билүү көндүмү.
Стажысына жана иш тажрыйбасына талаптар:
? Кыргыз Республикасынын финансы министрлигинин алдындагы министрликтин иш башкармалыгынын начальнигинин орунбасары, борбордук аппаратынын башкармалыгынын башчысы - улук кызматтарда иштеген 5 жылдан кем эмес мамлекеттик кызмат стажысы же адистиги боюнча 7 жылдан кем эмес иш стажысы керек
? башкармалыктын бөлүм башчысы, райондук, шаардык финансы бөлүмүнүн начальниги, казначейликтин райондук бөлүмүнүн башчысы, борбордук аппараттын башкы адиси-
? кичи кызматтардагы бир жылдан кем эмес мамлекеттик кызмат стажысы же адистиги боюнча үч жылдан кем эмес иш стажысы керек.
Территориялык органдардын башкы адиси, жетектөөчү адис I категориядагы адис-
тийиштүү чөйрөдөгү мамлекеттик кызмат стажысы же адистиги боюнча стажысы болсо болот.
Конкурска катышуу үчүн төмөнкү документтерди тапшыруу керек: жеке арызы, кадрдык эсеп боюнча өздүк баракчасы (сүрөтү, байланышуу телефондору ж.б. менен), өмүр баяны, резюме (кошумча маалыматтар), билими тууралуу, квалификациясын жогорулаткандыгы жөнүндө документтердин, эмгек китепчесинин (нотариус же иштеген жериндеги кызматтагыларды башкаруу кызматтары тарабынан күбөлөндүрүлгөн) көчүрмөлөрү. Конкурс мамлекеттик кызмат жөнүндөгү Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык жүргүзүлөт.
Конкурска катышуу үчүн документтерди: Борбордук аппараттын бош кызмат орундарына 2008­жылдын 20-августуна чейин, аймактык жана мекемеге караштуу органдардын бош кызмат орундарына 2008-жылдын 31-августуна чейин төмөнкү дарекке жиберүү керек: Бишкек ш., Эркиндик бульвары,58, №107 бөлмө (кызматтагылар менен иштөө боюнча бөлүм), маалымат үчүн тел.: 62­66­63, 66­71­61.
Бош орундар боюнча коюлуучу талаптар, иш милдеттери ж.б. жөнүндөгү маалыматтарды www.minfin.kg, www.csa.gov.kg, сайтынан, "Госслужба и карьера" жумалыгынан алсаңыздар болот.